هدفهای اصلی دو مریخ نورد روح و فرصت کشف آب در گذشته یا حال مریخ بود که نتیجه آن پس از جستجوی بسیار مثبت بود. مریخ نورد آپورچونیتی توانست اثرات وجود اب را در میلیونها سال پیش در اطراف مکان فرود خود بیابد.

    پروژه های رباتیک تقریبا همگی به هم مرتبط هستند و راه را  برای رسیدن به هدفهای بزرگ بعدی هموارتر خواهند کرد . ما در هر پرتاب فضا پیما با تجربه تر شده و از لحاظ تکنولوژیک پیشرفته تر خواهیم شد.

 اما سفر انسان به مریخ !  فرستادن انسان به مریخ به قدری مشکل و پیچیده خواهد بود که ارسال MSL و موفقیت آن نیز نمیتواند تنها پیش نیاز مسافرت انسان به مریخ باشد.

مشکلترین فاز فرود در به مریخ کند کردن سرعت فضا پیما است. در حال حاضر و در ماموریت های کنونی سپر حرارتی – چتر و موتور ها میتوانندسرعت را کاهش بدهند . اما در زمانی که فضا پیمای حامل انسان بخواهد با 20 تا 25 برابر وزن و اندازه در سطح مریخ فرود آید کار کمی سخت تر خواهد شد ! ما هنوز تکنولوژی مورد نیاز برای این کار را در اختیار نداریم تابتوانیم سرعت را طوری کاهش دهیم که انسان را به سلامت در سطح مریخ بنشانیم . یکی از دلایل مهم این است که در مریخ حتی نمیتوان از خاصیت اصطکاکی جو  آن به سبب رقیق بودنش استفاده کنیم .

با توجه به مشکلات تکنولوژیکی و مالی که بر سر این راه وجود دارد به نظر نمیرسد تا نیمه این قرن بتوانیم تمامی امکانات این سفر را فراهم کنیم و باید تا دهه های اینده صبر کنیم. برای پاسخ به این پرسش باید به مقدمات پرتاب و تکنولوژی هایی که فعلا در اختیار داریم توجه کنیم.در ابتدا روی شاتل ها صحبت میکنیم . یکی از راه های ارسال تجهیزات به فضا هم اکنون شاتل ها هستند. اما پروژه شاتل ها  به دلیل قدیمی شدن فن آوری های ساخت و هزینه های سنگین و خطراتی که داشته اند تا سال 2010 بازنشسته خواهند شد. ناسا 14 بار دیگر شاتل ها را به فضا پرتاب خواهد کرد که 13 پرتاب برای ارسال تجهیزات به  ایستگاه فضایی و  یک پرتاب هم برای تعمیر تلسکوپ فضایی هابل در نظر گرفته شده است. اما  ناسا  در حال تعیین جانشین هایی برای شاتل ها است این پرنده های جدید دیگر شبیه به شاتل ها نبوده و به پروگرس ها - فضا پیما های روسی شباهت خواهند داشت که مکانیسمی شبیه به آنها دارند. در پروگرس ها مکان استقرار فضانورد ان بالای موشک پرتاب کننده در نظر گرفته میشود که سیستم های جدید ناسا هم شبیه به آن خواهد بود. تاریخ شروع استفاده از این فضا پیما ها سال 2014 در نظر گرفته شده است. این زمانی است که ناسا طبق زمانبندی های ماموریت های خود قصد دارد تا دوباره به ماه عزیمت کند ولی این بار دیگر شبیه به مسابقات فضایی دهه های اولیه عصر فضا که برای فتح ماه بین شوری و امریکا رقابت سختی بود جنگی بر سر فتح ماه نخواهیم داشت. تغیر پرتاب کننده ها و بالابر ها و همینطور سفر دوباره به ماه از مهمترین برنامه های ناسا طی دهه اینده خواهند بود. پس از این ما روی چگونگی سفر فضا پیما های رفت و برگشت به مریخ و همینطور سفر انسان به سیاره سرخ برنامه ریزی میکنیم.

همانطور که قبلا متذکر شدم ما سه مشکل بزرگ برای رسیدن به مریخ خواهیم داشت که پرتاب به مریخ - هدایت تا مریخ و فرود روی مریخ هستند اما یک مشکل دیگر هم هست ! و آن هزینه های سنگین این ماموریت  است که غیر قابل تصور خواهد بود. به طور مثال در زمان فرود اولین انسان به ماه با بودجه های کنونی نزدیک به 70 میلیارد دلار سرمایه گذاری دولت وقت ایالات متحده انجام شد تا امریکا برنده مسابقه فتح  ماه با شوروی باشد مسابقه ای که سیاسی بود. این مبلغ هنگفت قسمت زیادی از هزینه های جاری دولت ان زمان را تشکیل میداد. ولی تخمین ما برای انجام سفر انسان به مریخ در حال حاضر رقمی بالغ بر 200 تا 400 میلیارد دلار است !  در حال حاضر چنین رقابتی وجود ندارد از زاویه دیگر اشکال اساسی بعدی شاید هزینه های جاری ملی در امریکا باشد. اگر به ترکیب هرم سنی و جمعیتی امریکا نگاه کنیم ساختاری میان سال و رو به پیری را خواهیم دید. این جمعیت به مرور و طی سالهای آینده پیر تر و آسیب پذیر تر خواهند شد که نیاز به توجه و صرف هزینه های بسیار زیادی برای آن لازم است. پس این هم یکی از مشکلات بزرگ ما  برای تامین بودجه سرسام آور سفر به مریخ است.

 دوستان و هم وطنان من به دلیل علاقه زیاد به هموطنانشان و دانشمندان ایرانی سعی میکنند طراح اصلی این پروژه را بنده معرفی کنند که این تصور صحیح نیست.  برای مثال اگر بتوانیم پاسخ این سوالات را بدهیم شاید مفهوم این جمله را دریابیم چند سوال از خودمان میپرسیم : به نظر شما طراح شاتل فضایی کیست ! یا این سوال که تلسکوپ فضایی هابل را چه کسی ساخته و طراحی کرده است ؟  پاسخ همه این ها این است که نه یک نفر بلکه کار گروهی سبب ساز ساخت انها بوده است. در مورد پروژه مریخ نوردهای اسپریت و آپورچونیتی نیز وضعیت به همن گونه بوده و یک تیم چند صد نفره با تخصصهای مختلف سازنده آن بوده اند.

 از 16 سپتامبر ( سه شنبه گذشته ) کار MRO آغاز شده است و این فضا پیما هم اکنون در مدار از پیش تعیین شده در حرکت بوده و مشغول آزمایش ادوات خود میباشد. و از دو ماه اینده دستگاه های نقشه بردار و تصویر بردار اطلاعات اصلی را ارسال خواهند کرد.

دكتر نادری در راستای سه دهه همكاری مستمر با سازمان فضایی ناسا، به دليل عملكرد درخشان علمی و مديريتی به دريافت عالی‌ترين نشان علمی اين سازمان (The Distinguished Service Medal) و نشان‌های متعدد ديگر از جمله نشان فن‌آوری فضايی Hall of Fame، جايزه Aviation Week 2004 Aerospace، نشان افتخار Ellis Island سال 2005 - به دليل همكاری‌های گسترده علمی كه به غنی‌تر شدن فهم جامعه منجر شده - و ... موفق شده است.

 از اسپریت و آپورچونیتی چه خبر؟ آیا داده های جدیدی از این مریخ نوردها دریافت می کنیم؟

 در ابتدا 90 روز انتظار داشتیم که این دو مریخ نورد با توجه به شرایط حاکم بر مریخ بتوانند زنده بمانند. این به علت اتمام انرژی به دلیل خاک گرفتگی سطح سلولهای خورشیدی آن پیش بینی شده بود. اما یک اتفاق جالب به کمک ما آمد. معمولا در مریخ باد ها و گرد باد های کوچکی میوزند . وزش این بادها باعث شد تا گرد و خاک جمع شده روی صفحه های خورشیدی این مریخ نوردها از روی آن پراکنده شود. و طول مدت دریافت انرژی خورشیدی افزایش یابد. وضعیتی که تا به حال نیز ادامه داشته است.