بر اساس یافته های جدید دانشمندان،وقوع یک فوران پرتو گاما(GRB) در 440 میلیون سال پیش،موجب ایجاد شکاف در لایه اوزون،نفوذ نور فرابنفش و در نتیجه،نابودی دست کم 100 خانواده از گونه های ساکن در آبهای سطحی زمین شده است.
فورانهای پرتو گاما (GRB ها)،جتهای پر سرعتی از ذرات هستند که هنگام فروریزش ستارگان و تبدیل آنها به سیاهچاله بوجود می آیند.اگر این جتها در راستای زمین حرکت کنند،تلسکوپهای فضایی می توانند فورانهای کوتاه مدت این فوتونهای پرانرژی که بصورت پرتوهای گاما هستند را ثبت کنند.
در تصویر هنری بالا،جتهای یک فوران پرتو گاما(GRB)
در حال حرکت به سمت زمین هستند.
:: دیوید ای. آگولار / CfA ::
خوشبختانه بسیاری از ستارگان پرجرمی که قادر به تولید فورانهای پرتو گاما(GRB ها)هستند،در فاصله بسیار زیادی از زمین(حدود 10 میلیارد سال نوری)قرار گرفته اند و هیچ خطری از جانب آنها زمین را تهدید نمی کند.ولی گاهی اوقات،ممکن است GRB های نزدیک به زمین،مشکل ساز شوند.مثلا در نهم فروردین 1382،یک GRB نورانی در فاصله 2.6 میلیارد سال نوری زمین و در خارج از کهکشان راه شیری،برای اولین بار باعث یونیزه شدن جو بالایی زمین شد.
البته تعداد GRB های خطرساز نزدیک به زمین،بسیار کم است بطوریکه در هر چند میلیارد سال،تنها پنج مورد از این فورانها در فاصله چندهزار سال نوری زمین رخ می دهند.
در یکی از دوران زمین شناختی،موسوم به دوره Ordovician،حیات بر روی زمین بصورت آبی بود و شواهد سنگواره ای نشان می دهند که گونه های ساکن در آبهای عمیق،مقاومتر از موجودات ساکن در آبهای کم عمق بوده اند. نسل بیش از 100 خانواده از موجودات آبزی در همین دوره منقرض شد.
اخیرا گروهی به سرپرستی "آدرین ملوت" کیهانشناس دانشگاه کانزاس،توضیحی برای علت نابودی گسترده موجودات آبزی در این دوره ارائه کرده اند.
این گروه پس از بررسی شواهد سنگواره ای،اعلام کرد که در اثر وقوع یک فوران پرتو گاما(GRB) در نزدیکی زمین در 440 میلیون سال پیش،مولکولهای نیتروژن و اکسیژن جو زمین شکسته و باعث تشکیل گاز نوکسیوس(اکسید نیتروژن) شدند.گاز حاصل،باعث جلوگیری از نفوذ نور مرئی به جو زمین و سرد شدن سیاره شد.این گاز همچنین موجب نفوذ نور زیان آور فرابنفش به زمین و نابودی موجودات ساکن در آبهای کم عمق شد.
منبع خبر : www.astronomy.com
در همین رابطه بخوانید :