تمام کسانی که با نجوم و آرايش فضايي زمين و خورشيد آشنا هستند، می دانند که زمين در اول ديماه هر سال به نقطه انقلاب زمستانی خود می رسد. نقطه ای که در آن، ناظران نيمکره شمالی دارای کوتاهترين روز و بلندترين شب سال بوده و بر عکس در نيمکره جنوبی بلندترين روز سال اتفاق می افتد.
اما بايد توجه داشت که در اين شب همه ناظران نيم کره شمالی دارای طول شب يکسان نيستند. در استوا طول شب و روز برابر و مساوی با 12 ساعت است و هرچه به طرف قطب می رويم طول شب يلدا افزايش می يابد. بطوريکه با يک محاسبه ساده می توان به نتايج زير رسيد:
نام شهر |
کشور |
طول شب يلدا |
مکه |
عربستان |
13 ساعت و 18 دقيقه |
مدينه |
عربستان |
13 ساعت و 32 دقيقه |
چابهار |
ايران |
13 ساعت و 36 دقيقه |
يزد |
ايران |
14 ساعت و 5 دقيقه |
اصفهان |
ايران |
14 ساعت و 9 دقيقه |
تهران |
ايران |
14 ساعت و 26 دقيقه |
مشهد |
ايران |
14 ساعت و 29 دقيقه |
تبريز |
ايران |
14 ساعت و 39 دقيقه |
برلين |
آلمان |
15 ساعت و 36 دقيقه |
پاريس |
فرانسه |
15 ساعت و 59 دقيقه |
لندن |
انگليس |
16 ساعت و 25 دقيقه |
مسکو |
روسيه |
17ساعت و 17 دقيقه |
استکهلم |
سوئد |
18 ساعت و 18 دقيقه |
هلسنکی |
فندلاند |
18 ساعت و 35 دقيقه |
ريکجاويک |
ايسلند |
20 ساعت و 31 دقيقه |
لوليا |
سوئد |
21 ساعت و 44 دقيقه |
همانطور که در جدول فوق مشاهده می شود، شب يلدا برای بعضی کشورها مشکلات زيادی را بوجود می آورد. مثلا در پايتخت سوئد، خورشيد ساعت 8 و 55 دقيقه طلوع و ساعت 14 و 37 دقيقه غروب خواهد کرد. يعنی طول روز تنها 5 ساعت و 42 دقيقه است و چه زود شب فرا می رسد! البته خورشيد هم در اين روزها چه کم فروغ است. زيرا در وسط روز به حداکثر ارتفاع خود از افق يعنی حدود 8 درجه می رسد! آيا می توانيد تصورش را بکنيد؟
شب يلدای خوبی در کنار خانواده و دوستان داشته باشيد.
ظاهرا پيش از مسيحي شدن روميان ، يعني 300 سال پس از زايش عيسي مسيح ، كليسا جشن تولد مهر را به عنوان زادروز عيسي پذيرفت ، زيرا زمان تولد او دقيقا معلوم نبود . از اين روست كه تا امروز بابانوئل با لباس و كلاه موبدان ظاهر ميشود و درخت سرو و ستارهاي در بالاي آنهم يادگار مهريهاست . جالب اينجا است كه يلدا كلمهاي است سرياني بهمعناي تولد و به گفته ابوريحان بيروني آنرا " شبزادان " ترجمه كردهاند . آيين شب يلدا يا شب چله ، خوردن آجيل مخصوص ، هندوانه ، انار و شيريني و ميوههاي گوناگون است كه همه جنبههاي نمادي دارند و نشانه بركت ، تندرستي ، فراواني و شادكامي هستند . در اين شب هم مثل جشن تيرگان فال گرفتن كتاب حافظ مرسوم است . و حاضرين با انتخاب و شكستن گردو از روي پوكي و يا پري آن ، آينده گويي ميكنند .
سيد قاسم رستمی- عضو گروه غير حرفه ای رؤيت هلال