در گذر زمان 1
صدها واقعه مهم در طول تاریخ ستاره شناسی رخ داده است . در زیر به چند اتفاق و فعالیت برجسته در زمینه نجوم و فضا می پردازم.
140 بعد از میلاد تا 2100 میلادی
بخش 2
1981 : انجام نخستین پرواز فضا پیمای شاتل . شاتل کلمبیا 36 بار در مدار زمین چرخید و سپس در یک باند فرود روی کره زمین فرود آمد.
1981 : سفینه ونرا -13 روسی برای مطالعه سیاره ناهید به فضا ارسال شد.
1982 : ماهواره ایراس به فضا پرتاب شد. این ماهواره به تجهیزات مادون قرمزی مجهز بود که می توانست حتی ضعیف ترین منابع گرمایی را در دور دست ترین نقاط کیهان ردیابی کند.
1984 : انجام نخستین عملیات امداد ماهواره ای در فضا. دو ماهواره موسوم به پالاپا-بی2 و ویستار-6 توسط فضا پیمای شاتل به زمین بازگردانده شدند تا پس از تعمیر برای استفاده مجدد آماده شوند.
1986 : لحظاتی پس از پرتاب فضا پیمای چلنجر ، انفجاری رخ داد که باعث مرگ 7 فضانورد سرنشین آن شد.
1986 : از سال 1957 تا این زمان تقریبا 3465 سفینه و کاوشگر فضایی به فضا پرتاب شده بود. 1603 فروند از آنها هنوز در فضا بودند که اغلب در مدار زمین قرار داشتند. 4420 عدد نخاله فضایی از جمله بدنه و مخازن سوخت فضاپیماه ها نیز در فضا سرگردان بود.
1986 : ایستگاه فضایی روسی میر به فضا پرتاب شد. اگرچه این ایستگاه برای ماموریت 5 ساله طراحی شده بود ، اما به مدت 15 سال در خدمت باقی ماند و عاقبت در سال 2001 به زمین بازگردانده شد .
1990 : تلسکوپ فضایی هابل در مدار زمین قرار گرفت . اندازه آن برابر یک کامیون بزرگ است و پس از 16 سال فعالیت همچنان به مخابره تصاویر زیبا و ژرف فضایی مشغول است. این تلسکوپ نقش بسیار برجسته و درخشانی در اکتشافات و بررسی های فضایی و کیهانی امروز ما داشته است.خدمات تعمیر و نگهداری این تلسکوپ هر چند مدت توسط فضانوردان مستقر در شاتل و مدار کره زمین انجام می گیرد.
1993 : یک ذره رنگ از بدنه موشک های قبلی به شیشه کابین فضا پیمای شاتل برخورد کرد. سرعت برخورد 60کیلومتر در ثانیه بود که برای در هم کوبیدن شیشه بیرونی کافی بود. تعدادی از متخصصین می گویند به زودی اطراف کره زمین را حلقه ای از نخاله های فضایی بازمانده از قطعات فضا پیما ها فرا خواهد گرفت.
1995 : فضا پیمای گالیله یک کاوشگر را به جو سیاره مشتری فرستاد. پیش از آن که کاوشگر در جو این سیاره غول پیکر از بین برود ، اطلاعات قابل توجه ای به زمین مخابره کرد.
1996 : یک فضا نورد زن آمریکایی به نام شارون لو سید طولانی ترین اقامت در فضا را تجربه کرد. او188 روز در ایستگاه فضایی میر گذراند.
1997 : سفینه کاوشگر پت فایندر (راه یاب) آمریکایی بر سطح مریخ فرود آمد . مریخ پیمای کوچکی که از زمین هدایت می شد از آن خارج شد . به مدت سه ماه در فضای اطراف خود به جستجو و گشت زنی پرداخت تا سر انجام باتری هایش از کار افتاد.
1999 : استار داست ماموریت خود را برای بررسی ستاره دنباله دار وایلد 2 آغز کرد. از اهداف دیگر این کاوشگر بررسی ذرات غبار موجود در فضای منظومه شمسی ، در جهت یافتن چگونگی پیدایش منظومه شمسی بود.
2000 : نخستین خدمه فضانورد در ایستگاه فضایی بین المللی آی. اس .اس مستقر شدند .
2001 : سفینه کاوشگر موسوم به کفشدوزک بر روی سیارکی به نام اروس فرود آمد. از مدت های طولانی پیش از فرود ، کاوشگر از فضای نزدیک سیارک به جمع آوری اطلاعات پرداخته بود .
2001 : یک مرده 60 ساله به نام دنیس تیتو به عنوان اولین مسافر تفریحی فضایی به ایستگاه فضایی بین المللی آی. اس .اس گام نهاد.
2001 : یک فضا نورد روسی به نام سر گئی آودیف در این سال نشان داد که آدمیان می توانند خود را با شرایط دشوار پرواز های طولانی مدت فضایی ساز گار کنند. او به مدت 748 روز در فضا قرار داشت.
2003 : چین نخستین فضا نورد خود را به مدار کره زمین اعزام کرد.
2003 : در روزهای اول فوریه فضا پیمای کلمبیا با 7 سرنشین در پایان یک ماموریت 16 روزه در هنگام باز گشت به جو زمین مشتعل و نابود شد.
2003 : دو مریخ نورد روح و فرصت به سوی مریخ ارسال شدند ، تا در دو سوی استوای آن به کاوش بپردازند که هم اکنون پس از گذشت سه سال ماموریت ، باز هم فعالند.
2004 : استار داست به دنباله دار مورد نظر(وایلد2) رسید و ماموریت اصلی خود را آغاز کرد.
2004 : سفینه فضایی کا سینی به سیاحت زحل و ماه آن موسوم به تیتان پرداخت.
2005 : در اوایل این سال کاوشگر هویگنس برای کاوش و جستجو دو ساعت ونیم از تیتان ، این قمر شگفت انگیز از کاسینی جدا شد و از ورای جو رقیق این قمر اطلاعات قابل توجه ای بدست آورد.
2005 : پرتاب مجدد شاتل دیسکاوری با 7 سرنشین به فضا. این بار هم حادثه ای مشابه با فضا پیمای کلمبیا رخ داد. اما کالینز و سایر سرنشینان خوش شانس بودند و قطعه جداشده از روکش تانکر اصلی سوخت از زیر بال چپ عبور کرد.
2005 : در این سال کاوشگر ونوس اکسپرس برای تحقیقات بیشتر از ورای ابر های اسیدی و جو غلیظ سیاره خواهری زمین زهره توسط آژانس فضایی اروپا صفر خود را آغاز کرد.
2005 : فضا پیمای شنجوی 6 به همراه دو سرنشین چینی آن سفر فضایی خود را به ورای جو زمین آغاز کرد و پس از مدتی با موفقیت به زمین نشست.
2005 : ایران نخستین ماهواره خود را به نام سینا-1 به کمک روسیه و از خاک روسیه در سال 1384 به مدار زمین فرستاد .
فرستادن ماهواره های مصباح و زهره ، از برنامه های آتی ایران است.
2006 : در اوایل این سال استار داست ماموریت 7 ساله خود را به پایان رسانید و با موفقیت گنجینه خود را به زمین فرستاد.
2006 : در 19 ژانویه فضا پیمای افق های نو (نیو هو رایزن ) سفر خود را به سوی کمربند کویپر و کاوش دقیق پلوتن ، این سیاره دوست داشتنی در دور دست آغاز کرد . احتمالا این کاوشگر به غیر از پلوتن ، سیارک دیگری را هم بررسی می کند .
این فضا پیما اوایل سال 2007 میلادی به مشتری نزدیک می شود تا از گرانش آن برای افزایش سرعت خود بهره بگیرد.
سپس این فضا پیما سفری تقریبا 10 سال را برای رسیدن به نزدیکی پلوتن در سال 2014 و جایگاه خود در نزدیک ترین محل به سیاره در سال 2015 میلادی می پیماید.
دنیای آتی
2006 : ماهواره کئو دراین سال به همراه سیل عظیمی از پیغام هایی که برای نسل های بعدی نوشته شده است ( به هر زبانی ) به مدار زمین پرتاب می شود و بعد از یک گردش 50000 ساله به دور مدار زمین ، به زمین باز می گردد.
2010 : فضانوردان چینی به کره ماه گام خواهند گذاشت تا دوران جدیدی از رقابت های فضایی آغاز شود.
2011 : تلسکوپ نسل بعد از هابل، تلسکوپ جیمز وب در سال 2011 به فاصله بیش از يك میلیون كيلومتر از زمین و با آینه ای سه برابرتلسكوپ فضایی هابل( آينه‌ای به قطر 6 متر) به مدار زمین می رود.ای ن تلسکوپ می تواند به ژرفای کیهان و فضای اطراف بسیار عمیقتر نگاه كند.
2015 : بر سطح کره ماه یک ایستگاه فضایی تاسیس می شود .
2050 : در یک ماموریت اکتشافی بین المللی ، بشر بر روی مریخ گام خواهد نهاد .
2100 : نخستین کاوشگر میان ستاره ای موسوم به نور نورد لیزری به فضا پرتاب می شود. هدف این کاوشگر دستیابی به منظومه 3 ستاره ای آلفا قنطورس است.
پایان بخش دوم مقاله
آنچه که در این دو مقاله به آن پرداختم مروری بسیار گذرا بر فعالیت های بشر در زمینه نجوم این شگفتی طبیعت و فضا بود.
چیزی که شاید بشر در گذشته آن را رویایی دست نیافتنی تصور می کرد. اما حال تک تک رویا هایش جامه حقیقت بر تن می کنند ، زیرا رویا چیزی را داشتن ، گام اول رسیدن به آن است.
همچنین باید این نکته را اضافه کنم که در سال 1967 نخستین حادثه منجر به مرگ برای ولادیمیر کومارف در فضا بوقوع پیوست. فضا پیمای او در هنگام بازگشت مجدد به زمین از بین رفت.
کومارف با مرگ خود در راه پیشرفتی که به آیندگان تعلق دارد ، نام خود را به عنوان اولین از جان گذشته در تاریخ فضا برای همیشه به خاطره ها سپرد.
سید اسماعیل حسینی مروجی
7 بهمن 1384
منابع:
فناوری های فوق پیشرفته(پیشتازان فضا).
آشنایی با ستارگان و سیارات.
مقاله آقای پوریا ناظمی در جام جم .
مقاله آقای بابک امین تفرشی در جام جم.
برنامه آسمان شب.
سایت انجمن نجوم آماتوری ایران.
Sources:
In to infinity: From Earth to the stars. , c 2002 David Jeffris
The young scientist book of stars and planets. Christopher Maynard