سنگ آسمانی نراق

دانشمند ایرانی، ابوریحان بیرونی در گزارشی از بارش آسمان‌سنگ‌های فلزی در خوارزم خبر داده است. با این وجود سقوط شهابسنگ در یک منطقه مسکونی رخداد نادری است. در دوران معاصر شواهد و گزارش‌های سقوط دو شهاب‌سنگ در مناطق مسکونی ایران وجود دارد. در دوران ناصرالدین شاه قاجار یک شهاب‌سنگ در کشتزارهای روستاهای پیرامون ورامین سقوط کرد، اگر کشتزار را منطقه مسکونی به حساب آوریم. و دیگری آسمان‌سنگی است که در اینجا مورد گفتگوی ما قرار دارد.

در روز دوشنبه 28 مرداد ماه 1353، در ساعت نه و بیست دقیقه به وقت تهران، یک سنگ آسمانی به وزن 3200 گرم، و وزن مخصوص 64/3 از جهت شمال شرقی در نراق سقوط کرد. این نخستین آسمان‌سنگی است که سقوط آن در یک منطقه مسکونی گزارش شده است. این سنگ درست بر روی دبیرستان نوساز معصومی نراق سقوط کرد. این شهاب‌سنگ، سقف آزمایشگاه دبیرستان با پهنای 30 سانتیمتر را سوراخ نمود و در کف آزمایشگاه فرود آمد.

نظر به اهمیت موضوع، این سنگ توسط ژاندارمری کل کشور ضبط شده و به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران تحویل داده شد. استادان ارجمند دانشگاه تهران، جناب آقای دکتر ایرج عشقی و جناب آقای دکتر احمد شمس آزمایش‌های نخستین را بر روی این سنگ آسمانی انجام داده گزارش مقدماتی آن را به نام گزارش شماره 64 در دیماه 1353 انتشار دادند. این سنگ سپس جهت انجام آزمایش‌های بیشتر به دانشگاه رُم فرستاده شد.

بر طبق این گزارش این سنگ از نوع متئوریتی و ساخت و مواد تشکیل دهنده آن کندریتی است. نمای کروسکپی این سنگ آسمانی بیضی گون است که برخی بخش‌های آن در اثر شکستگی در فضا یا برخورد با زمین کمی نوک‌تیزتر و لبه‌دارتر شده است. رنگ اصلی سنگ، خاکستری تیره و کمی مایل به سبز است که در برخی نقاط آن کانی‌های فلزی به رنگ زرین یا خاکستری روشن دیده می‌شود. در بخش خارجی سنگ دو نوع پوسته سیاه رنگ دیده می‌شود. یکی در اثر برخورد با اسفالت پشت بام دبیرستان معصومی که هنوز کمی قیر و اشیاء دیگر زمینی به آن چسبیده و سیاه رنگ شده است. دیگری پوسته نازکی که پهنای آن حدود یک میلیمتر بوده و در اثر سوختگی به دلیل برخورد با جو به وجود آمده است. میکروسکپی این شهاب‌سنگ نشان می‌دهد که یک سنگ بلورین و یکنواخت است که در آن کانی‌های فلزی از ترکیبات نیکل و آهن به صورت لکه‌های سیاه و بدون شکل هندسی وجود دارد.

موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، گزارش شماره 64، دیماه 1353.