چشم انسان يك اندام فوق العاده است كه داراي محدوديت هاي است زماني كه شما از جاي پر نور به جاي تاريكي مي رويد چشم شما چند لحظه اي را نياز دارد تا بتواند تنظيم شود وخود را با تاريكي تطبيق دهد. يا زماني كه شما در شب از يك اتاق  پر نور به بيرون برويد براي چند لحظه شما هيچ چيز نمي توانيد ببينيد. چشم شما براي عادت كردن به محيط تاريك نيازمند زمان است تا خود را با محيط تطبيق دهد. اما چه اتفاقي براي چشمان شما مي افتد: اول: مردمك چشم در زماني كه در روشنايي هستيد تنگ بود و زماني كه به جاي تاريكي برويد مردك چشم شما بايد گشاد شود تا نور بيشتري از محيط جمع آوري كند. دوم: سلولهاي ميله اي چشم مقداري rhodops را مي سازد كه حساسيت به نور بيشتر شود. حال ميتوان گفت كه سلولهاي ميله اي چشم به نور قرمز كمتر حساس هستند تا نور آبي و سفيد به همين علت نور قرمز كمتر باعث ميشود كه مردمك چشم شما تنگ شود به همين علت ساده است كه منجمان در شب هاي رصدي زماني كه نيازي به نور دارند تا تلسكوپ يا نقشه هايشان را ببينند از نور قرمز استفاده مي كنند.

  

عكس بالا نماي از چشم انسان است كه تمامي سلول هاي مخروطي و استوانه اي و سه رنگ اصلي چشم براي ديدن رنگ ها را نشان داده است.

اما شما مي توانيد اشياء بزرگ و با نور مناسب را با خيره شدن به آن و تمركز بر روي آن ببينيد. اما اگر بخواهيد شي كم نوري را ببينيد شما هرچه خيره تر شويد و بيشتر توجه كنيد كمتر خواهيد ديد اما بر عكس اگر از تمركز دست برداريد يا با چپ چپ نگاه كردن نگاه كنيد موفق تر خواهيد بود.

اما دليل اين موضوع چيست؟ 

چشم چگونه كار مي كند؟

در چشم لايه هاي گيرنده اي وجود دارد كه به دو گونه تقسيم مي شود يكي مخروطي و ديگري استوانه اي در چشم هر انساني حدود 120 ميليون نورون استوا نه اي و 5 ميليون نورون مخروطي يافت مي شود. نورونهاي استوانه اي نسبت به نور حساسترند و در نور كم هم فعاليت مي كنند. آنها با تاريكي سازش يافته و به تدريج سبب مي شوند كه در محيط تاريك هم ببينيم به همين جهت در ديد شبانه نقش مهمي دارند. حساسيت نورونهاي مخروطي  كم است. اين سلول ها فقط درروشنايي زياد تحريك مي شوند و اهميت آنها در تشخيص رنگ و جزئيات است. در نور كم مخروطي ها از كار مي افتند و كناره شبكيه براي تشخيص بهترخواهد بود. قطعه خارجي نورونهاي استوانه اي داراي ساختمان غشايي لايه لايه است و در آن ارغوان شبكيه يا ردوپسين قرار دارد. رودوپسين از يك بخش رنگين به نام رتين و يك بخش پروتئيني به نام اسپين ساخته شده استرسيدن نور به رودپسين باعث جدا  شدن رتينين  از اسپين  مي شود. رودوپسين به كمك ويتامين A در سلولهاي استوانه اي ساخته مي شود. در تاريكي و نور كم ويتامينAبا واسطه ي آنزيمهاي موجود در نورونهاي  استوانه اي به ريتين تبديل مي شود. كمبود اين ويتامين باعث شبكوري مي شود. البته مصرف زياد آن هم مشكلاتي را در بر دارد. منابع غنی از ویتامین A عبارتند از: کره، جگر، شیر، زرده تخم مرغ، ماهی، هویج ، کدو حلوایی، طالبی، زرد آلو ، کلم بروکلی ، گریپ فروت، اسفناج و سایر سبزیجات سبز تیره و برگی شکل. براي شب هاي رصدي خود را آماده كنيد از چراغ قوه قرمز استفاده كنيد و چشمانتان را قوي كنيد.

ترجمه:محمود زارعي، مسئول گروه کاهش آلودگی نوری انجمن ستاره شناسی اراک

منبع:كتاب زبان اصلي آموزش ساده نجوم