با تحیل و بررسی نور کهکشان های کوتوله که بدور کهکشان راه شیری در گردش اند، دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که حد اقل وزن کهکشان ها با حجم 10 میلیون برابر خورشید را کشف نموده اند.

این هفته اطلاعات جدیدی در مورد ماده تاریک بدست آمده است. با تحیل و بررسی نور کهکشان های کوتوله که بدور کهکشان راه شیری در گردش اند، دانشمندان باور دارند که حد اقل وزن کهکشان ها با حجم 10 میلیون برابر خورشید را کشف نموده اند. این حجم می تواند کمترین حجم شناخته شده ذرات "توده ساختمانی" مرموز و نامرئی بنام ماده تاریک باشد. ستارگانی که در داخل این نوع توده های ساختمانی زاده می شوند، با هم یکجا شده و بصورت کهکشان ها در می آیند. دانشمندان در مورد ذرات میکروسکوپی و کوچک ماده تاریک، اطلاعات زیادی ندارند با آن هم ماده تاریک پنج ششم کل ماده در کائنات را تشکیل می دهد.

به گفته لویس ستریگاری سرپرست ارشد این مطالعات در دانشگاه ایروین در کالیفورنیا "با دانستن کمترین حجم کهکشان، بهتر می دانیم که ماده تاریک چگونه رفتار می کند و در نتیجه روزی خواهیم دانست که کائنات و شکل حیاتی را که می شناسیم، چگونه بوجود آمده اند"

ماده تاریک بر رشد ساختار در کائنات حکم می راند. بدون آن، کهکشان ها همانند کهکشان راه شیری وجود نخواهند داشت. دانشمندان می دانند که گرانش ماده تاریک ماده معمولی را جذب می کند و باعث می گردد تا کهکشان ها شکل بگیرند. در ضمن گمان می برند که با گذشت زمان کهکشان های کوچک با هم ترکیب شده و کهکشان های بزرگ مانند کهکشان راه شیری را ساخته اند.

کوچکترین کهکشان های شناخته شده بنام کهکشان های کوتوله از نظر درخشندگی بسیار متنوع اند و گاهی از یک هزار تا 10 میلیون بار درخشنده تر از خورشید ما می باشند. حد اقل 22 کهکشان کوتوله شناخته شده بدور کهکشان راه شیری در حرکت اند. دانشمندان دانشگاه ایروین، با استفاده از داده های بدست آمده از تلسکوپ دوچشمی بزرگ کک در هاوایی و تلسکوپ ماژیلانیک در کشور شیلی و بخصوص با محاسبه جرم آنها، 18 کهکشان کوتوله را مطالعه و بررسی نمودند. دانشمندان با تجزیه نور هر کهکشان، مشخص نموده اند که ستارگان با چه سرعتی حرکت می کردند. اما هم اکنون با استفاده از سرعت آنها، حجم هر کهکشان را محاسبه کردند.

پژوهشگران پیش بینی می کنند که با سنجش درخشان ترین و کم فروغ ترین کهکشان، حجم آنها از هم متفاوت باشند. اما بطور شگفت آور تمام کهشکان های کوتوله حجم یکسان داشتند؛ یعنی 10 میلیون بار پر حجم تر از خورشید.

مانجو کاپلینگات – یکی از محققان و پروفسور همکار فیزیک و اخترشناسی در دانشگاه ایروین می گوید که این یافته ها از یک قیاس استفاده می کند که در آن انسان نقش ماده تاریک را بازی می کند.

" حدس بزنید، شما یک موجود بیگانه اید که بر فراز زمین پرواز می کنید و مناطق شهری را با توجه به تمرکز نور در شب، می شناسید. با توجه به درخشنده ترین نور ها حدث میزنید که مثلأ در لوس انجلس انسان های زیاد تری نسبت به شهر بمبی زندگی می کند، اما مسئله این طوری نیست. ولی آنچه را که ما کشف کردیم، علاقه و اشتیاق برای گفتن این است که مناطق زیر زمینی حتی مناطقی که در شب برای بیگانگان قابل رویت است، جمعیتی بیش از 10 میلیون نفر دارد".

از آنجائیکه کهکشان های کوتوله بیشتر از ماده تاریک ترکیب شده اند، پس تناسب ماده تاریک در مقایسه با ماده معمول 10 هزار در برابر 1 می باشد؛ یعنی کشف کم حجم ترین، یک بخش اساسی از ماده تاریک را آشکار می سازد.

به گفته جیمز بولوک یکی دیگر از تحقیق کنندگان همکار و رئیس مرکز کیهان شناسی دانشگاه ایروین " ما واقعأ برانگیخته شدیم، زیرا این کهکشان ها بصورت واقعی نامرئی اند، ولی در عین حال مقدار زیادی ماده تاریک را در خود دارند. این کهکشان ها به ما کمک می کنند تا ذراتی را که ماده تاریک را ساخته اند، بشناسیم و به ما می فهماند که کهکشان ها چگونه شکل گرفته اند".

دانشمندان می گویند حتی توده هایی از ماده تاریک وجود دارند که هیچ ستاره ای در آن نباشد. تا کنون یگانه توده های ماده تاریکی را که دانشمندان می توانند کشف کنند، آنهایی اند که توسط ستارگان روشن شده اند.

دانشمندان امیدوارند بعد از اینکه دستگاه سقوط دهنده بزرگ در اواخر امسال در کشور سویس فعال شود، بتوانند ذرات میکروسکوپی ماده تاریک را بشناسند. این دستگاه دو میله یا ستون هسته را در یک حلقه در جهت مخالف سرعت می دهد و سپس آنها را با شدت به هم می کوبد تا شرایط بعد از لحظه انفجار بزرگ را بوجود بیاورند. دانشمندان امیدوار اند تا با انجام این کار برای اولین بار ذرات ماده تاریک را در یک آزمایشگاه بسازند.

نوشته : یونس بخشی

 www.Kabulsky.com