ناسا، پایان پنجمین سال فعالیت موفقیت آمیز دستگاه مریخ نورد خود بر روی سطح این سیاره را جشن گرفت.

اسپیریت، (Spirit) اولین روبات این پروژه در روز سوم ژانویه سال 2004 بر روی سطح مریخ به زمین نشست و 21 روز بعد نیز روبات دوم که آپورتیونیتی (Opportunity) نام دارد در سطح مریخ به آن پیوست.

انتظار کارشناسان و مهندسان ناسا بر آن بود که این دو روبات حداقل سه ماه بر روی سطح این کره فعالیت کنند، اما اکنون دوام این دو دستگاه در محیط بسیار سرد مریخ باعث شگفتی آنها شده است.

اطلاعاتی که این دو روبات به کره زمین ارسال کرده اند حقایق بسیاری درباره تاریخچه وجود آب در نواحی استوایی کره مریخ در میلیاردها سال قبل را آشکار کرده است.

جان کالاس، مدیر پروژه اسپیریت و آپورتیونیتی در آزمایشگاه JPL ناسا در ایالت کالیفورنیا گفت: "با در نظر گرفتن شرایط بسیار دشواری که این دو دستگاه بطور روزانه تجربه می کنند، باید آنها را دستگاه های بسیار مقاومی تلقی کرد."

"ما می دانیم که هر لحظه ممکن است یک قطعه مهم در هر یک از این دو مریخ نورد از کار بیفتد و بطور غیرمنتظره به این ماموریت خاتمه دهد اما از طرف دیگر ممکن است در طی سال آینده [با ادامه فعالیت این دو دستگاه] بتوانیم معادل طول مدت چهار ماموریت دیگر را با هر دستگاه پشت سر بگذاریم."

مریخ نورد اسپیریت در حال کاوش یک تو رفتگی به عرض 150 کیلومتر است که دانشمندان آن را "دهانه آتشفشان گوسف" (Gusev Crater) نام داده اند. این دستگاه تاکنون شواهد متعددی را یافته که نشان می دهند سنگ ها و خاک این منطقه با آب بطور گسترده ای در تماس بوده اند.

روبات آپورتیونیتی در سمت دیگر این سیاره در ناحیه ای مسطح موسوم به Meridiani Planum مشغول فعالیت است.

اطلاعات به دست آمده توسط این روبات شک و شبهه درباره وجود آب در گذشته بر روی سطح سیاره مریخ را از بین برده است و بر اساس این اطلاعات تایید شده که سنگ های بستری مورد مطالعه این دستگاه در معرض عبور یک جریان آرام اب سطحی قرار داشته اند.

برخی از سنگ هایی که توسط آپورتیونیتی کشف شد زمانی در قعر یک رودخانه قرار داشته اند

با این وجود در هر دو روبات شواهدی جدی مبنی بر بروز استهلاک دیده می شود.اسپیریت به دلیل از کار افتادن یکی از چرخهایش باید برای رسیدن به هر مقصدی به عقب حرکت کند و بازوی روباتی آپورتیونیتی هم به دلیل قطع شدن یک سیم در مفصل "شانه" با مشکل عمل می کند.

همچنین این دو روبات در مقاطعی با بحران تامین انرژی روبرو بودند زیرا گرد و خاک سطح مریخ روی صفحات سلول های خورشیدی، که وظیفه شارز مجدد سلولهای انرژی آن را بر عهده دارند، پوشانده بود.

زمانی که اسپیریت و آپورتیونیتی از کار بیفتند ناسا مجبور خواهد شد برای انجام ماموریت بعدی خود منتظر بماند.

اخیرا این سازمان برنامه اعزام روباتی مجهزتر و کاراتر (به نام آزمایشگاه علوم مارس - MSL) در سال 2011 را به دلیل مشکلات فنی و مالی به تعویق انداخت.

این دو روبات هنوز از قابلیت ارسال تصاویر حیرت انگیز از سطح مریخ برخوردارند

این تصمیم پس از ان اتخاذ شد که اروپا هم برنامه اعزام مریخ نورد خود (موسوم به اکسومارس - ExoMars) را به دلیل مشکلات مالی به تعویق انداخت.

احتمالا هزینه بالای اعزام سفیه های فضایی به سطح سیاره مریخ باعث خواهد شد پروژه های آتی اعزام دستگاه های مریخ نورد بطور مشترک توسط ناسا و آژانس فضایی اروپا انجام شوند.

ناسا در ماه نوامبر سال 2008 تماس خود با سفینه غیرمتحرک فینیکس را از دست داد. این سفیه مشغول فعالیت در شرایطی بسیار دشوارتر و در نقطه ای بسیار مرتفع بود.