محبوبه عمیدی
دولت ایالات متحده مدت‌هاست تلاش می‌کند به استراتژی موفقی برای مقابله با سیارک‌هایی که انفجار آنها، در جو زمین، تهدید‌کننده خواهد بود، دست پیدا کند. اما انفجار عظیم یک خرده سیارک بر فراز آسمان اندونزی نشان داد که بشر در شناسایی، ردیابی و تخمین احتمال برخورد سنگ‌های آسمانی با زمین چقدر ناتوان است.
به گزارش نیوساینتیست، در شانزدهم مهرماه گذشته، خرده‌سیارکی بر فراز آسمان سولاوسی جنوبی واقع در اندونزی، منفجر شد. بنا به محاسبات ناسا که جمعه گذشته انتشار یافت، انرژی حاصل از این انفجار بیش از انفجار50 هزار تن تی.ان.تی برآورد شده که سه‌برابر قوی‌تر از انفجار بمب اتمی هیروشیما است. بدین‌ترتیب، این انفجار یکی از بزرگ‌ترین انفجارها بر فراز زمین است که تاکنون مشاهده شده است.
با این حال پیتر براون، اختر‌شناس دانشگاه وسترن اوتاریو (UWO) در کانادا می‌گوید: «این انفجار در ارتفاع بالایی روی داده و به همین دلیل تخریبی روی زمین ایجاد نکرد. انفجار این خرده‌سیارک باید در ارتفاع 15 تا 20 کیلومتری از سطح زمین اتفاق افتاده باشد».
براون و همکارش الیزابت سیلبر، انرژی حاصل از این انفجار را به وسیله امواج فروصوتی برآورد کرده‌اند. امواج فروصوت به شکل طبیعی در اطراف زمین وجود دارند و می‌توانند به وسیله یک شبکه بین‌المللی شامل ابزارهایی که برای شنود انفجارهای هسته‌ای استفاده می‌شوند، شنیده و ثبت گردند.
این انفجار به وسیله شاهدانی در اندونزی نیز رؤیت شده است. تصاویر ویدئویی که پس از این انفجار از آسمان گرفته شده‌اند، دنباله‌ای از گرد وغبار حاصل از این انفجار را در آسمان نشان می‌دهند.
راه‌حل نهایی
محققان می‌گویند با توجه به میزان انرژی آزاد شده، می‌توان ابعاد این خرده‌سیارک را حدود 10 متر تخمین زد. احتمال برخورد چنین جرمی با زمین، یک بار در هر ده‌سال تخمین زده می‌شود.
تیم اسپار، مدیر مرکز سیاره کوچک در کمبریج، ماساچوست می‌گوید: «هیچ تلسکوپی این خرده‌سیارک را پیش از انفجار، رصد نکرده بود. البته اصلا عجیب نیست که اجرام آسمانی با ابعادی زیر 100 متر توسط تلسکوپ‌ها دیده نشوند. این در حالی است که یک جرم کوچک در ابعاد 20 یا 30 متر هم این توان بالقوه را دارد که به زمین آسیب برساند و خرابی‌هایی به بار بیاورد. اگر می‌خواهید خرده‌سیارک‌ها و اجرام آسمانی بسیار‌کوچک را رصد کنید، باید تلسکوپ‌هایی بیشتر و به مراتب بزرگ‌تر بسازید. ساخت یک رصدخانه که بتواند اجرامی در ابعاد حدود 20 متر را رصد کند، احتمالا میلیاردها دلار هزینه خواهد داشت».
دفتر سیاست‌گذاری علوم و فناوری ایالات متحده، کاخ سفید را ملزم کرده تا آبان‌ماه سال آینده، خط‌مشی مشخصی برای مبارزه با خطر بالقوه سیارک‌ها برای زمین تعیین کند. مطابق قانونی که در سال 2008 / 1387 تصویب شد، این آخرین مهلت برای کاخ سفید است. به نظر می‌رسد این مهلت تحت تاثیر گزارش شورای ملی تحقیقات در زمینه خطر خرده‌سیارک‌ها قرار گرفته باشد و می توان انتظار داشت تا پایان سال جاری میلادی، دی‌ماه 88 این خط مشی مشخص شود.