فاطمه محمدینژاد
کپلر، تلسکوپ ناسا برای جستجوی سیارات فراخورشیدی که از مقابل ستارگان مادر خود عبور میکنند، نمیتواند تا سال 2011 / 1390 سیارهای در ابعاد زمین پیدا کند. این تاخیر به علت وجود تقویتکنندههای پر اختلال در مدارهای الکترونیکی تلسکوپ است. گروه تحقیقاتی مربوط در تلاش است با تغییر شیوه پردازش دادهها در این تلسکوپ، هرچه سریعتر این مشکل را برطرف کند، اما این تاخیر باعث میشود که این محققان رقبای دیگری در مسیر یافتن سیارهای مشابه زمین پیدا کنند.
ویلیام بروکی، محقق ارشد تیم کپلر که روز پنجشنبه در جلسهای این موضوع را برای انجمن مشاوران ناسا مطرح ساخت، در گفتگو با خبرنگار نیچر گفت: «ما قادر به یافتن سیارهای به اندازه زمین در کمربند قابل سکونت اطرافا ستارگان نخواهیم بود. در بهترین حالت، این کار بسیار دشوار خواهد بود.»
تلسکوپ فضایی کپلر در فروردین ماه به فضا پرتاب شد و قرار است 100هزار ستاره را در منطقه خاصی از آسمان زیر نظر بگیرد. حسگرهای دقیق این تلسکوپ میتوانند کوچکترین افت نور را در هنگام عبور یک سیاره از جلوی ستاره مورد نظر کشف کنند. اما مشکل مدارهای الکترونیکی همه برنامهها را به هم ریخته است.
این مشکل به وسیله تقویتکنندههایی ایجاد شده که برای تقویت علائم از وسایلی در قلب نورسنج تلسکوپ قرار داده شدهاند. سه تقویتکننده، اختلالاتی را تولید میکنند که در دید کپلر تاثیرگذار است. هرچند این اختلالات بخش کوچکی از دادهها را تحت تاثیر قرار میدهد، اما بروکی معتقد است گروه باید نرمافزار را تنظیم کند، چراکه خارج ساختن دادههای نامرغوب به صورت دستی کاری طاقت فرسا خواهد بود. وی اعلام کرد این تعمیرات باید تا سال 2011 / 1390 به پایان رسیده باشد.
تقویتکنندههای پراختلال در طول آزمایشهای زمینی پیش از آغاز به کار تلسکوپ نیز مشخص شده بودند. داگ کالدول، دانشمند ابزار کپلر میگوید: «همه این موضوع را میدانستند و در مورد آن ابراز نگرانی میکردند. اما در پایان، گروه به این نتیجه رسید که باز کردن وسایل الکترونیکی تلسکوپ پرمخاطرهتر از حل مشکل پس از آغاز به کار است».
بروکی خاطرنشان کرد که احتمالا گروه باید سه سال صبر کند تا زمینی فرامنظومهای و قابل سکونت کشف کند. اخترشناسان برای تایید وجود یک سیاره، منتظر میمانند تا این سیاره حداقل سه بار از جلوی تلسکوپ عبور کند. برای سیارهای به ابعاد زمین که با فاصلهای مشابه از ستاره منظومه خود در حرکت است، سه بار گردش حدود سه سال طول خواهد کشید. اما بروکی اظهار داشت این اختلالات مانع کشفی نادر خواهند شد؛ سیاراتی به اندازه زمین که به دور ستارگان کمنورتر و خنکتر به سرعت بیشتری در حرکتند. در این حالت منطقه حیات به ستاره نزدیکتر خواهد بود. بنابراین گردش این سیاره چند ماه بیشتر طول نخواهد کشید.
تلسکوپ فضایی کپلر و ماهواره انتقال حرارت، گردش و چرخش سیارهای (COROT)، که ماهوارهای فرانسوی است، در رقابتی شدید با تلسکوپهای مستقر بر زمین برای کشف سیاراتی در ابعاد زمین هستند. کپلر و COROT برای تشخیص اندازه سیاره به عبور آنها وابستهاند؛ اما تلسکوپهای مستقر بر زمین به جرم سیاره اهمیت میدهند. آنها به دنبال تلالوهای بسیار کمرنگ در مسیر ستارگان هستند که به وسیله جاذبه سیاره بوجود میآیند. گرگ لاخلین، اخترشناس دانشگاه کالیفرنیا در سانتاکروز معتقد است تاخیر کپلر این فرصت را به تلسکوپهای زمینی میدهد تا اولینها برای کشف سیارات اندازه زمین باشند.