شب یوری یادآور پرواز نخستین
انسان
به فضا است. هرساله در اکثر نقاط جهان این شب را با برگزاری جشن ها، مراسم
های
علمی، شب های رصدی و... پاس می دارند و در ایران، چند سالی است که این شب
به
یکی از اصلی ترین برنامه ها و پروژه های اصلی گروه ها انجمن ها و مراکز
نجومی
تبدیل شده است.
از آنجاییکه صنعت فضایی ایران
در
چند سال اخیر از پیشرفت چشمگیری برخوردار بوده است، شب یوری فرصت مناسبی
است تا
ایرانیان به اهمیت موضوع فضا و داشتن صنایع فضایی و دستیابی به پاسخ به
سوال
همیشگی " داشتن ماهواره به چه کار می آید" دست بیابند و این امر با توجه
به
فعالیت های بسیار زیاد و پرکار گروه ها ومراکز نجومی در سرتاسر کشور دور
از
دسترس نیست.
در طی سال های پیشین اکثر گروه
ها
به صورت خودجوش این شب را در قالب سخنرانی، سمینار و... پاس می داشتند که
خود
نشان از پتانسیل بالای ستاره شناسان آماتور از برنامه شب یوری می باشد اما
با
این حال وجود یک خلا در زمینه اطلاع رسانی و آموزش و یا حتی اعلام برنامه
های
دقیق و اهداف شفاف آن حس می شود.
12 آوریل سال 1961
میلادی همگام با سفر یوری گاگارین به فضا،
شاهد گشایش یکی از
عرصه ی جدید در فضا بود. یوری گاگارین روسی با فضا پیمای وستوک به فضا سفر
کرد
تا اولین قدم بشر برای فتح دنیای بالای سر خود برداشته شود. هم اکنون با
گذشت
49 سال از این رویداد؛ نزدیک به نه سال است که ستاره شناسان سراسر جهان
این روز
را با برگزاری مراسمی به نام " شب یوری" گرامی می دارند. شبی که هدف آن
"جلب
توجه عموم به اهمیت فضا" و " آشنایی با ماموریت های فضایی"، "و مرور
خاطرات سفر نخستین انسان به فضا" میباشد.
اولین مراسم رسمی شب یوری را سه
منجم آماتور لورتا هیدالگو و
جرج وایت ساید و تریش گارنر در سال 2001 برگزار کردند. آنان پایه گذار
مراسمی
بودند که هم اکنون در بیشتر کشور های دنیا برگزار میشود. در ایران نیز چند
سالی است این مراسم همانند
برنامه های دیگری مثل روز نجوم، هفته فضا و... به یکی از برنامه های
سالانه انجمن ها تبدیل شده است.
شب یوری را چگونه برگزار کنیم؟
همانطور که اشاره کردیم؛ این شب اهدافی نظیر بومی سازی ماموریت
های فضایی، آشنایی با فضا و ... را به همراه دارد پس مخاطبان ما عامه ی
مردم
هستند. کسانی که می پندارند فضا و صنایع فضایی سود چندانی برای جامعه
ندارد هدف
اصلی این شب هستند. البته مردم ایران پس از پرتاب ماهواره امید به فضا
اندکی
با اهمیت فضا و داشتن صنایع فضایی آشنا شدند اما این آشنایی هم کماکان از
روی
اخباری است که عمدتا به دست افرادی نا آشنا با این علوم تنظیم و نگارش شده
اند.
شب یوری فرصت خوبی است که به سراغ این اهمیت ها بروید و سعی کنید شما به
صورت
پایه ای و اساسی اهمیت فضا برای ایران و بومی کردن این صنایع را توضیح
دهید
توجه داشته باشید که استفاده از کلمات سنگین و مباحثی که شاید
خودتان هم واقعا اطلاعات جامعی در این زمینه ندارید نه تنها نمی تواند
مفید
باشد بلکه تاثیرات بسیار بدتری نیز بر افراد می گذارد پس پیشنهاد ما این
است که
راجع به مسائل فضایی حتما مطالعه کافی داشته باشید و سوالات خود را از
افرادی
که بیشتر می دانند بپرسید. و حتما به خاطر بسپارید کسی شما را به خاطر
گفتن
کلمه نمی دانم سرزنش نمی کند.
همانطور که می دانید تا برگزاری شب یوری زمان چندانی باقی
نمانده است. برنامه هایتان را هرچه سریعتر مدون کنید و برای تخصیص سالن
های
اجتماعات و سالن همایش اقدام کنید. جهت سهولت در برنامه ریزی، جلسه ای با
اعضای
ارشد و فعال انجمن یا گروهتان ترتیب بدهید و کمیته ی برگزاری شب یوری را
تشکیل
دهید البته نیازی نیست که تعداد افراد بسیار بالایی در این کمیته عضو
باشند.
همواره به خاطر داشته باشید وجود چند نیروی کاری و کیفی بهتر از هزاران
افراد
بدون علاقه و غیرکاری است همچنین مدیریت چند نفر بسیار راحت تر و ساده تر
از
مدیریت ده ها نفر است.
پیشنهاد می کنیم با توجه به فرصت بسیار کم باقی مانده برای شب
یوری، برنامه تان را به صورت شب رصدی، همایش، سمینار، گردهمایی و یا یک
سخنرانی
ساده برگزار کنید. توجه داشته باشید برنامه ی جمع و جور و با کیفیت و
بازده
بالا بسیار ارزشمندتر از برنامه ای عظیم و بی کیفیت است. حتما سعی کنید
پتانسیل
های خودتان و گروهتان را بسنجید، اینکه تا چه حد امکانات دارید؟ آیا ارگان
یا
مکانی می تواند از شما حمایت کند؟ آیا اعضای گروهتان واقعا فعال هستند؟
آیا
هیئت علمی انجمن تان برای برپایی یک سخنرانی ساده کفایت می کند؟ آیا می
توانید
یک شب را مدیریت کنید؟ در واقع پاسخ تمامی این سوالات می تواند سرنوشت این
شب
را رقم بزند پس حتما امکانات را بسنجید و سپس تصمیم بگیرید.
شاید به دلیل نبود زمان کافی، تمامی سالن های اجتماعات قبلا
رزرو شده باشند. اگر بواقع جایی را برای برگزاری شب یوری نیافتید به سراغ
مدارس
بروید. از مدیر مدرسه بخواهید که با مدیران ارشد آموزش و پرورش هماهنگ
باشد و
مجوز های لازم را برای استفاده از یکی از کلاس ها و حیاط به شما بدهند. 
تا آنجا که در توان دارید سعی کنید این شب برای مردم قابل لمس
تر باشد. برای این منظور از تصاویر اسلاید ها و یا ماکت های فضایی استفاده
کنید. حتی اگر می توانید جایی را برای ساخت ماکت در نظر بگیرید و از
کودکان و
نوجوانان بخواهید که خودشان برای خودشان ماکت بسازند. البته قبول داریم که
زمانی برای ساخت اسلاید و ماکت و یا جمع آوری تصاویر نجومی نیست لذا برای
سهولت
کار شما، در روز های آتی این مجموعه را برای دانلود قرار می دهیم.
اگر فضایتان اجازه داد قسمتی از برنامه را هم به کودکان اختصاص
دهید. می توانید ماکت های فضاپیما ها و شاتل هارا در اختیار آنان قرار
دهید و
اجازه دهید برای خودشان ماکت نجومی بسازند. کودکان ، آینده ی هر کشور
محسوب می
شود.
بد نیست قسمتی از برنامه تان را هم به ایجاد و عرضه محصولات
نجومی قرار دهید. این بخش می تواند کمک شایانی به بودجه و بازگرداندن
منابع
مالی تان کند. می توانید کارت پستال های نجومی کتب نجومی نرم افزار های
نجومی و
یا حتی ابزارآلات نجومی را به فروش برسانید و درآمد حاصل از آن را به
صندوق
بودجه واریز کنید.
اگر قصد دارید رصد را هم چاشنی شب یوری کنید چند پیشنهاد اساسی داریم :
تجربه چند ساله برگزاری این شب ها ثابت کرده است که یک رصد
شبانگاهی خوب نیز می تواند بسیار تاثیر گذار باشد. در طول برنامه تان حتما
در
باره نحوه رصد ماهواره ها برای عموم صحبت کنید. هنوز هم بسیاری از مردم
هنگامی
که ایستگاه فضایی بین المللی یا هر ماهواره ی دیگری را در فضا مشاهده می
کنند
تصور می کنند که این اجرام همان بشقاب پرنده ها هستند.
می توانید با استفاده از نرم افزار های نجومی مثل آسمان پرستاره
یا وب سایت های معتبری همچون http://www.heavens-above.com موقعیت ایستگاه فضایی و تلسکوپ فضایی هابل را در آسمان
بیابید
و مردم را تشویق به دیدن این اجرام در آسمان شب کنید.
اگر تعداد ابزار های نجومی تان مناسب است
این رصدتان را حتما در
مکانی پر رفت و آمد که دارای آسمانی مناسب است برپا کنید. دقت کنید اگر
تعداد
تلسکوپ ها یا دوچشمی هایتان کم است هرگز این رصد را عمومی نکنید چراکه
ازدحام
بسیار بالا برای رصد کردن با ابزار های شما مانع از علاقه مند شدن افراد
به
نجوم است. همچنین اگر ازدحام بوجود آید باعث می شود که کنترل برنامه از
دست شما
خارج شود و نتوانید آن طور که دلخواه همگان است شب یوری را برگزار کنید.
اگر ابزار های مناسبی داشتید و توانستید در واپسین روز های شب
یوری مجوز های لازم برای رصدتان را دریافت کنید حتما از نیروی انتظامی و
پلیس
ها بخواهید برای جلوگیری از هرگونه مشکل در محل حضور داشته باشند. البته
لازم
نیست که نگران باشید. عمده کسانی که در رصد حضور دارند صرفا می خواهد
ببنید
نجوم رصدی چیست اما شاید افرادی هم باشند که هدفشان هرچیز دیگری جز نجوم
است.
برای انجام این کار محدوده ی رصدیتان را مشخص کنید که در محدوده کدام مرکز
پلیس
قرار می گیرد. سپس با نامه نگاری و توضیح برنامه تان از آنان برای تامین
امنیت
کمک بخواهید.
اگر ابزار رصدی کافی در اختیار ندارید بهتر است برنامه تان را
یک سخنرانی و یک رصد تعبیه کنید. این برنامه ها برای فرهنگسرا ها،
پژوهشسرا ها
بسیار مناسب تر است. به دلیل زیق وقت از همین امروز برنامه هایتان را حاضر
کنید
و مهمانان را دعوت کنید. می توانید از سالن اجتماعات فرهنگسرا یا پژوهشسرا
استفاده کنید و سپس با اندکی تنفس پس از سخنرانی به سراغ رصد بر روی بام
یا
حیاط آن جا بروید.
سعی کنید در زیر آسمان شب به توضیح صورت های فلکی بپردازید و آن
ها طوری برای مردم بازگو کنید که بتوانند در شب های آتی هم رصد کنند.
همچنین
استفاده از یک بلندگو و یا سیستم های صوتی ابتدایی می تواند بسیار کارآمد
باشد.
البته به خاطر داشته باشید که نباید آرامش همسایه ها را سلب کرد.
سخن آخر
سعی کنید به سرعت برنامه
هایتان را هماهنگ کرده و آن را در سایت اصلی شب یوری به نشانی
yurisnight.net ثبت
کنید یا از روز 1 شنبه 22 فروردین ماه در سایت فارسی شب
یوری به نشانی
yurisnight.ir به
ثبت
برسانید و یا یک نسخه از آن را برای ما به پست الکترونیک News @ yurisnight.ir
نیز ارسال
کنید. پس از برنامه هم حتما گزارش و عکس ها را برای ما ارسال کنید. حتما
به
خاطر داشته باشید که پوشش خبری و نگارش گزارش یکی از ارکان اصلی هر برنامه
نجومی است. اگر سوال پیشنهاد و یا ایده ای در باره شب یوری دارید می
توانید با هماهنگ کنندگان این برنامه در ایران محمد رحیمی
mohammad.rahimi@gmail.com
و احمد الستی
ahmad.alasti20@gmail.com
تماس حاصل نمایید.
پوستر شب یوری