محبوبه عمیدی

 از پنج‌شنبه گذشته نمایش برترین عکس‌های نجومی سال در رصدخانه سلطنتی گرینویچ لندن آغاز شده است. نیوساینتیست از میان این تصاویر چندتایی از برگزیده عکس‌‌های شرکت‌کننده در رقابت‌های عکاسی را انتخاب کرده است که به نمایش شفق شمالی، کسوف و گذر ستاره‌ای دنباله‌دار از منظومه شمسی پرداخته‌اند.

بریستول در آتش
درختی که در میانه این تصویر می‌بینید کاج چندین‌هزار ساله بریستول در کوه‌های وایت کالیفرنیا است. عکس در لحظه عبور یک شهاب را در مقابل کهکشان راه شیری گرفته شده است.

رگه‌های قرمز بدنه کاج به شکل تصادفی و زمانی که تام لو، عکاس این عکس سرگرم آماده‌سازی تجهیزات عکاسی بوده ایجاد شده‌اند. این عکس تصادفی نه تنها بهترین عکس در بخش «زمین و آسمان» شناخته‌شده بلکه بهترین عکس نجومی سال نیز لقب گرفته است.

در احاطه آسمان
شفق شمالی بدون‌شک یکی از خیره‌کننده‌ترین جلوه‌های نور طبیعی است. این پدپده از کنش‌ متقابل میان بادهای خورشیدی و میدان مغناطیسی زمین حاصل می‌شود. 

این عکس که توسط فردریک برومز در جنگل‌های تایگا واقع در جزیره کوالویا، نروژ از میان درختان بلند سوزنی از شفق شمالی گرفته‌شده به عنوان یکی از بهترین عکس‌های بخش «زمین و آسمان» انتخاب شده است.

پانورامایی از صورت فلکی شکارچی
شکارچی یا جبار، یکی از شناخته‌شده‌ترین صورت‌های فلکی آسمان شب است. با این حال تنها عده معدودی موفق شده‌اند این صورت فلکی زیبا را مانند عکس فوق‌العاده‌ای که توسط راجلیو برنال‌اندرو گرفته‌شده، تماشا کنند. این عکس برنده بهترین جایزه بخش «خارج از منظومه شمسی» شده است.

اگر به سمت چپ تصویر نگاه کنید می‌توانید کمربند صورت فلکی جبار را که شامل سه ستاره درخشان است، تماشا کنید. سحابی تاریک سراسبی و سحابی جبار را نیز می‌توانید ببینید. این ابرهای تشکیل‌شده از گاز، گرد و غبار کیهانی و دیگر مواد به آهستگی سرد و منقبض می‌شوند و در نهایت می‌توانند ستاره‌ها یا سیارات دیگری را شکل دهند.

سحابی بادبان
این عکس که توسط مارتین پاگ گرفته شده، سحابی بادبان را در صورت فلکی دجاجه نشان می‌دهد. این سحابی بازمانده انفجار یک ابرنواختر در حدود 5000 سال پیش است.

زمانی که این ابر نواختر منفجر شده، احتمالا جرم حاصل از انبساط گازها مانند هلال ماه در آسمان می‌درخشیده و با چشم غیر‌مسلح نیز قابل رؤیت بوده است. اما در حال حاضر رؤیت این سحابی زیبا و عکاسی از آن کار چندان ساده‌ای نیست. همین دلیل باعث شده این عکس زیبا برنده دومین جایزه بخش «خارج از منظومه شمسی» باشد.

خورشیدگرفتگی کامل
خورشیدگرفتگی کامل پدیده فوق‌العاده‌ای است که به ندرت شانس تماشای آن پیش خواهد آمد. اما زمانی که ماه از میان زمین و خورشید می‌گذرد، تاریکی مطلق وجود نخواهد داشت. این عکس زیبا که توسط آنتونی آیومامیتیس گرفته‌ شده گسترش نور از سطح خورشید را که تاج خورشید نامیده می‌شود به فضای خارجی نشان می‌دهد. این عکس برنده بخش «منظومه شمسی ما» شده است.

در اطراف خورشید می‌توان رگه‌های بسیار روشنی از نور را مشاهده کرد که سیخک خورشید نام دارند. آنها فضایی به پهنای 500 کیلومتر را اشغال کرده‌اند و تا ارتفاع چندین‌هزار کیلومتری کشیده شده‌اند. تاج خورشیدی نیز به شکل زیبایی اطراف خورشید گرفته را پوشانده است. 

دنباله‌دار سبز لولین
یکی‌ دو سال بیشتر از کشف ستاره دنباره‌دار لولین توسط یک ستاره‌شناس چینی در رصدخانه‌ای در تایوان نمی‌گذرد. این دنباله‌دار اولین‌بار در 61میلیون کیلومتری زمین رؤیت شده است.

ریچارد هایبی که این عکس را از اولین حضور لولین در منظومه شمسی گرفته، یکی دیگر از عکاسانی است که مورد تقدیر کمیته داوران در بخش «منظومه شمسی ما» قرار گرفته است. احتمال می‌رود رنگ سبز روشن اطراف این دنباله‌دار از گازهای اتمسفری آن که فضایی به ابعاد مشتری را اشغال کرده‌اند حاصل شده باشد. 

یک دایره کامل
این عکس فوق‌العاده از کسوف که سال گذشته در هندوستان گرفته‌ شده، بسیار جالب‌توجه است. عکاس 14ساله این عکس با هوشیاری از ابرها مانند یک فیلتر استفاده کرده است. داوران این عکاس را که Dhruv Arvind Paranjpye نام دارد به عنوان جوان‌ترین عکاس نجوم سال انتخاب کردند.

بد نیست یادآوری کنیم که سال گذشته شاهد چهار خسوف و دو خورشیدگرفتگی بودیم. کسوف 22 جولای گذشته که بیش از 6 دقیقه به طول انجامید، بزرگ‌ترین خورشیدگرفتگی قرن بود.