محمد امیرخانی دهکردی
امسال نیز همچون سال گذشته منجمان بدون مرز (AWB) دست به کار شدند و آپریل 2011 را که شروع آن برابر با 12 فروردین 1390 است را بعنوان ماه جهانی نجوم((GAM2011 نامگذاری کردند. از آنجا که کمی بیش از یک ماه فرصت باقی است بر آن شدیم تا اطلاع رسانی در باب پروژه های ارائه شده در این ماه ارائه کنیم تا به یاری خدا جشنی با شکوه تر در کشورمان داشته باشیم و شیرینیش را با تقارن سال نو دو چندان کنیم. آنچنانکه ملاحظه خواهید کرد به سبب زیاد بودن پروژه ها تنها به معرفی ساده ای از پروژه ها اکتفا کردیم.
1. زمین در شب (Globe at Night)
زمان برگزاری: در نیمکره شمالی 24 مارس تا 4 آپریل در نیمکره جنوبی 24 مارس تا 6 آپریل
این برنامه، برنامه ای بسیار زیبا برای تهیه یک پایگاه داده جهانی از وضعیت کنونی آسمان تاریک دنیا است در این برنامه مشاهده ستاره های چند صورت فلکی خاص مبنای سنجش میزان تاریکی آسمان است. اولین مرحله این پروژه در تاریخ 2 تا 15 اسفند 1389 برگزار می شود. برای دریافت راهنمای فارسی این پروژه حتما به پایگاه سایبری این برنامه مراجعه کنید.
2. رصد از راه دور (Remote Observing)
زمان برگزاری : سراسر ماه آپریل
پس از موفقیت برنامه 100 Hours of Remote Astrnonmy در آپریل 2009 و به دنبال برنامه AWB Remote Observing ماه جهانی نجوم برای این پروژه برنامه های ویژه ای را در نظر گرفته است که در زیر تنها به چند نمونه از آن اشاره کرده و می توانید برای اطلاعات بیشتر با Gianluca Masi تماس بگیرید و یا به صفحه این پروژه در پایگاه AWB مراجعه کنید:
الف) گرداگرد سیاره حلقه دار – مشاهده کیوان از راه دور
ب ) گردش روی ماه
ج ) رصد از راه دور خورشید
3. هفته جهانی آسمان تاریک (International Dark Sky Week)
زمان برگزاری: 1 تا 8 آپریل
پس از برگزاری موفق این پروژه در سال های 2009 و 2010 مسئولان این پروژه تصمیم به برگزاری آن در ماه جهانی نجوم گرفته اند. اگرچه اهمیت آسمان تاریک به ندرت پا از سخن ها و نوشته ها فراتر گذاشته وبیشتر در چارچوب سخن اسیر بوده، با این همه باز هم منجمان نا امید نشده و فعالیت هایی را با این نام ترتیب می دهند. در این برنامه مدیران بیش از هر چیز بر تبلیغات عملی و چهره به چهره تاکید دارند. در این برنامه از همه مردم خواسته شده است که لااقل در این هفته استفاده از نور های غیر ضروری را کاهش دهند و سپس این عمل را نیز به دوستان وهمسایگان نیز توصیه کنند. برای اطلاعات بیشتر به پایگاه این برنامه مراجعه کرده و یا با Connie Walkerمدیر این برنامه تماس بگیرند.
4. 30 شب صلح ستارگان ( Nights of StarPeace30)
زمان برگزاری: 19 تا 21 آپریل
این پروژه هم که مطئمنا برای همه شما دوستان آشنا هست و نیازی به توضیحات ندارد. اما برای ماه جهانی نجوم نحوه برگزاری این پروژه به صورت زیر برنامه ریزی شده است. مسئولان این پروژه تصمیم گرفته اند که زمین 360 درجه ای ما را به 10 قسمت مساوی 36 درجه ای تقسیم کنند و برای هر قسمت 3 روز را به برگزاری این پروژه اختصاص دهند. شروع از طول جغرافیایی 180 درجه خواهد بود که به این ترتیب کشور ما ایران با کشورهایی چون(روسیه، شرق اکراین، ترکیه، گرجستان، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، افغانستان، ازبکستان، غرب قزاقستان، عراق، سوریه، لبنان، عمان، عربستان سعودی، بحرین، فلسطین، امارات، غرب پاکستان، قطر، کویت، اردن و چند کشور آفریقایی هم گروه است ) و می توانند در تاریخ اعلام شده جشن صلح ستارگان را در مرزهای مشترک برگزار گنند. از آنجا که این پروژه بر صلح و دوستی ملت هایی که مرز های سیاسی آنها را از یکدیگر جدا کرده اند تاکید دارد برای ارتباط گروهها در دو طرف مرز پیشنهاداتی نیز ارائه کرده است.
زمانی که در وب سایت ماه جهانی نجوم برای این پروژه ثبت نام کنید، مکان شما بر روی نقشه جهان علامت گذاری می شود و با کلیک بر روی آن اطلاعات شما از قبیل تلفن، پست الکترونیکی و .. نمایش داده می شود. و گروههای دیگری که در آن سوی مرز قرار دارند نیز می توانند با ثبت نام خود اعلام آمادگی کرده و دو طرف با در اختیار داشتن اطلاعات یمدیگر امکان تماس را برای هر دو طرف آماده کنند. و یا می توانید این کار را به تیم صلح ستارگان بسپارید و آنها هماهنگی را انجام دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر به پایگاه سایبری این پروژه مراجعه فرمایید.
5. زیبایی بدون مرز- مشاهده کیوان (Beauty Without Borders - Saturn Watch)
زمان برگزاری: 2 تا 3 آپریل
این پروژه مطمئنا می تواند شروع خوبی برای هفته اول ماه جهانی نجوم باشد. زیبایی بدون مرز از شما می خواهد هیجان را به نزد کسانی ببرید که از هیجان زندگی گریزان اند. و پس از آن گزارش هایتان را برای مدیر این برنامه یعنی Peggy Walker بفرستید
6. مهمانی جهانی ستاره ها (Global Star Party)
زمان برگزاری: 9 آپریل
مهمانی ستاره ها، مهمانی ای که همه ما هر شب در آن دعوت هستیم و می توانیم از هر قوم و قبیله، با هر رنگ و زبانی که هستیم در این مهمانی شرکت کنیم. با این همه منجمان بدون مرز 9 آپریل را به صورت کاملا ویژه به این جشن بزرگ اختصاص داده اند و از همه ستاره شناسان تقاضا کرده اند با اشتراک قرار دادن امکانات رصدیشان از قبیل تلسکوپ و یا دوربین های دوچشمی در مکانی مناسب از شهر، مانند: خروجی نمایشگاهها، خروجی کنسرت ها و یا حتی بوستان ها شانس دیدن آسمان را به دیگران هدیه دهند. برای برگزاری این برنامه با مدیر این پروژه خانم Donna Smith در ارتباط باشید.
7. هفته ماه(Lunar Week)
زمان برگزاری: 10 تا 16 آپریل
ماه، همنشین دیرینه زمین بخشی از زندگی ما در روی زمین است. تا آنجا که برخی همواره نقش آنرا به ما یادآور می شوند. به همین دلیل یک هفته از ماه جهانی نجوم به نام ماه نامگذاری شده است. در این هفته که بهترین موقعیت برای رصد ماه است می توانید از یار دیرینه زمین برای علاقه مندان سخن بگویید و از فاز ماه و تغییراتش مردم را مطلع کنید. و همین طور می توانید مسابقه ی عکاسی ای با موضوه ماه ترتیب دهید.
برای اطلاعات بیشتر با مدیر این برنامه خانم Rosa Doran مدیر پروژه GTTP در سال جهانی نجوم در ارتباط باشید.
8. شب یوری (Yuris Night)
زمان برگزاری: 12 آپریل
این برنامه نیز مسلما برای شما منجمان عزیز برنامه ای آشنا است. شب یوری، برنامه ای که به نام یوری گاگارین اولین فضا نوردی که توانست با کپسول معروف Vostok1 از خانه بیرون برود. این برنامه در تاریخ 12 آپریل برابر با 23 فروردین برگزار می گردد.
حتما به پایگاه این برنامه مراجعه کنید.
9. روز خورشید(SunDay)
زمان برگزاری: 17 آپریل
برنامه روز خورشید تنها برنامه ای نیست که قصد دارد به معرفی خورشید بپردازد اما پیشنهادات این پروژه برای برگزار کنندگان بسیار جالب و قابل توجه است. این پروژه برگزار کنندگان را تشویق می کند که علاوه بر رصد خورشید به صورت کاملا ایمن اقدام به ساخت عینک های آفتابی، اجاق های خورشیدی و حتی اقدام به طیف نگاری خورشید هم کنند. همچنین به برگزار کنندگان این امکان را داده است که از برنامه "خورشید نزدیک ترین سیاره ما" پروژه شب های گالیله ای نیز استفاده کنند.
10. شهاب های بدون مرز – بارش شهابی شلیاقی (Meteors Without Borders - Lyrids Watch)
زمان برگزاری: 21 تا 22 آپریل
بارش شلیاقی هر ساله بین 16 تا 26 آپریل اتفاق می افتد که اوج آن در 22 آپریل است البته نباید انتظار داشته باشید که بارش کل آسمان را بپوشاند. بارش شهابی شلیاق نتیجه عبور ستاره دنباله دار C/1861 G1 Thatcher از مدار حرکت زمین است. بارش شهابی زمانی رخ می دهد که زمین در حرکت خود وارد توده ای از گرد و غبار می شود و پس از آن اینگونه به نظر می رسد که شهاب ها از یک نقطه از آسمان که کانون بارش نامیده می شود وارد زمین می شوند. شهاب ها با سرعتی معادل29.8 مایل بر ثانیه به اتمسفر زمین برخورد می کنند و متلاشی می شوند.
اطلاعات رصدی شما در این شب بی شک اطلاعات ارزشمندی برای IMO خواهد بود.
11. کنسرت کیهانی(Cosmic Concert)
زمان برگزاری: 28 آپریل ساعت 19 به وقت گرینویچ
اما بخوانید از پروژه کنسرت کیهانی که پدیده ای زیبا و جدید در بین پروژه های نجومی است پدیده ای که بار دیگر به تئوری ترکیب هنر ها جامه واقعیت می پوشاند. Giovanni Renzo متولد 1962 مسینا ایتالیا است که در 1986 از کنسرواتور Corelli فارغ التحصیل شد و تحصیلاتش را در رم ادامه داد. وی فعالیتش را در 1979 با نواختن پیانو آغاز و در 1994 ارکستر مسینا را تاسیس کرد و حالا تصمیم دارد که کنسرت کیهانیش را با نواختن پیانو در 28 آپریل به صورت کاملا رایگان تقدیم جهانیان کند. برای گوش کردن به این اثر به اینجا مراجعه کنید. و در صورت تمایل با Giovanni Renzo بیشتر آشنا شوید.
12. هر لحظه یک ستاره(One Star at a Time)
زمان برگزاری: سراسر ماه آپریل
پروژه هر لحظه یک ستاره با هدف اصلاح آسمان درخشان شب و کم کردن الودگی نوری در ماه جهانی نجوم آغاز به کار می کند و در نظر دارد با اصلاح آسمان تاریک و جلوگیری از رشد نمایی آلودگی نوری به ویژه در بالای خانه ها، تجارتخانه ها، بوستان ها و همه مناطق طبیعی جهان شبکه جهانی "بوستان ستاره" را ایجاد کند.
اولین بوستان های ستاره در طول ماه جهانی نجوم 2010 ثبت نام کردند که شامل تعدادی موزه نجوم، آسمان نما و ... در شهرها بودند. این پروژه شما را به ثبت مکان های رصدی، مکان های طبیعی و دیگر مکان هایی که شما متعهد به حفاظت از آنها هستید تشویق می کند.
همچنین Audrey Fischer مدیر این پروژه از علاقه مندان دعوت می کند که تعهد نامه کاهش آلودگی نوری را از زیر دریافت کنند.
The Porter Country Resolution Endorsing reducation of Light Poullution - PDF 45k
The Global Star Park Network - Starlight...a treasure that cant be lost! - PDF 372k
13. روزهای ماه(MoonDays)
زمان برگزاری: سراسر ماه آپریل
روزهای ماه یک برنامه مشترک بین GTTP و AWB است که در طول برگزاری ماه جهانی نجوم برگزار می شود. این برنامه معلمان، منجان آماتور و همه را به مشاهده ماهواره طبیعی زمین یعنی ماه دعوت می کند.
این برنامه که باز هم به مدیریت خانم Rosa Doran برگزار می گردد حمایت پروژه معلمان گالیله ای را در بر دارد و می توانید برای استفاده از بسته های کمک آموزشی، به پایگاه پروژه معلمان گالیله ای مراجعه نمایید.
14. منجمان بدون محدودیت- معلولین (Astronomy Without Barriers - People with Disabilities)
زمان برگزاری: سراسر ماه آپریل
در میان همه پروژه های ماه جهانی نجوم این تنها برنامه ای است که ویژه معلولین طراحی شده است. در این برنامه با معرفی افرادی چون Kent Cullers منجم نابینایی که با پروژه معروف SETI همکاری می کند تاکید می کنند که معلولیت محدودیت نیست. این پروژه در طول ماه جهانی نجوم با برگزاری پروژه های مختلف رنگ و بوی آنها را به خود می گیرد. در طول هفته جهانی نجوم سخنرانی درباره ستاره ها ترتیب می دهند، تصاویر لمسی از ستاره ها و سیارات را در اختیار نابینایان قرار می دهند و چندین ایده دیگر که در صورت تمایل می توانید شخصا با Macelo Souza مدیر این برنامه صحبت کنید.
15. آسمان نمای بدون مرز(Planetarians Without Borders)
زمان برگزاری: سراسر ماه آپریل
در این ماه منجمان بدون مرز با طرح آسمان نمای بدون مرز نیز به سراغ آسمان نماها رفته اند تا با ایده هایی جدید و نو کارایی آسمان نما ها را افزایش دهند. ارتباط بسیار نزدیک این پروژه با سایر پروژه های این ماه بسیار چشم گیر است. ارتباط با پروژه کنسرت کیهانی و پیشنهاد پخش این کنسرت در آسمان نماها، پیشنهاد برگزاری حلسات شعر خوانی در زیر گنید آسمان نماها، آگاهی بخشیدن درباره آسمان تاریک و مقایسه آسمان رویایی زیر گنبد با آسمان امروز شهرمان و همچنین همکاری با پروژه های هفته ماه و روز خورشید از سایر همکاری های این پروژه با همکاران نجومیش است. Lina Canas و Sotira Trifourkiمدیران این برنامه تمایل زیادی برای شنیدن سایر پیشنهادات شما دارند.
16. چامه سرایی نجومی ویژه ماه جهانی نجوم(Astropoetry for GAM)
زمان برگزاری: سراسر ماه آپریل
این برنامه به موضوعیت اشعار نجومی از ماه جهانی نجوم سال 2010 آغاز به کار کرده و در امسال نیز قرار است فعالیت خود را ادامه دهد. این برنامه در طول ماه جهانی نجوم ادامه دارد و با برگزاری پروژه های خاص می تواند محتوای آنها را در بر گیرد به طور مثال اشعاری در باب ماه هب مناسبت پروژه روز ماه، صورت فلکی شلیاق و ... می تواند از موضوعات مرتبط با پروژه های این ماه باشد. در صورت تمایل می توانید اشعار خود را از اینجا به ثبت برسانید.