می دانیم که بعضی از کهکشانها کروی اند و بقیه مانند راه شیری مارپیچ ما صفحه ای نازک هستند. رصدهای جدید تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا نشان می دهد که کهکشان کلاه مکزیکی (M104 ) هر دو ویژگی را دارد. این کهکشان بیضوی که درون صفحه ای نازک جاسازی شده است، یکی از اولین کهکشان شناخته شده است که ویژگی های دو نوع متفاوت را به نمایش می گذارد. درک این موضوع به فهم بهتر سیر تکاملی کهکشانها کمک می کند، موضوعی که هنوز کاملا شناخته شده نیست.

دیمیتری گادوتی از رصدخانه ی جنوبی اروپا گفت:" کلاه مکزیکی، از آنچه فکر می کردیم پیچیده تر است. تنها راهی که به درک آنچه در مورد این کهکشان می دانیم کمک می کند، این است که به آن به چشم دو کهکشان نگاه کنیم، یکی درون دیگری."

کهکشان کلاه مکزیکی در فاصله ی 28 میلیون سال نوری از ما در صورت فلکی سنبله قرار دارد. از نقطه ی دید ما بر روی زمین، می توانیم لبه ی نازک صفحه ی صاف و برآمدگی مرکزی آن که ناشی از ستارگان است و آن را شبیه به کلاهی با لبه ی پهن می کند، ببینیم. منجمان نمی دانند که آیا صفحه ی این کهکشان شبیه به یک حلقه است یا مارپیچ  اما می دانند که چیزی صفحه مانند است.

اسپیتزر تصاویر متفاوتی از این کهکشان تهیه کرده است. در تصاویر محدوده ی نور مرئی، به نظر می رسد که کهکشان درون هاله ای درخشان غوطه ور است چیزی که دانشمندان می پنداشتند که نور است و چیز مهمی نیست. اما تصاویر فروسرخ اسپیتزر، نمایی متفاوت را آشکار کرد. اسپیتزر ستارگانی پیر در میان غبار را دید و مشخص کرد که هاله اندازه ای قابل توجه و جرمی دارد که گویی کهکشانی بیضی شکل و عظیم است.

تصویری فرو سرخ از کهکشان کلاه مکزیکی، گرفته شده توسط اسپیتزر ناسا

در حالی که این تصور بسیار وسوسه انگیز است که یک کهکشان بیضوی عظیم یک صفحه ی مارپیچ را بلعیده است، منجمان می گویند که این تصور بسیار غیر محتمل است چون چنین فرایندی ساختار صفحه را تخریب می کند. در عوض،  سناریو ای که آنها پیشنهاد می دهند این است که یک کهکشان بیضوی عظیم بیش از 9 بیلیون سال پیش درون سیلی از گاز قرار گرفته است. در تاریخچه ی جهان ما، شبکه هایی از ابرهای گازی رایج بوده اند، و گاهی آنها کهکشان های در حال رشد را تغذیه کرده اند و باعث حجیم شدن آنها شده اند. ممکن است گاز به واسطه ی جاذبه به درون کهکشان کشیده شده باشد، درون مداری حول مرکز قرار گرفته باشد و بر اثر چرخش تبدیل به صفحه ای صاف شده است. ممکن است ستارگان از گاز موجود در صفحه شکل گرفته باشند.

 روبن سانچز ازESO  گفت:" این کهکشان همه ی سوالات را در خودش جمع کرده است. چطور چنین صفحه ی بزرگی درون یک کهکشان بیضوی با جرم زیاد، شکل گرفته و دوام آورده است؟  تا چه حد فرآیند شکل گیری آن غیر عادی بوده است؟

محققان می گویند جواب این سوالات می تواند به آنها کمک کند تا شکل گیری دیگر کهکشان ها را شبیه سازی کنند. کهکشان دیگر A قنطورس نیز به نظر می رسد که کهکشانی بیضوی با صفحه ای درون آن باشد.  اما صفحه ی آن تعداد زیادی ستاره در بر ندارد. منجمان احتمال می دهند که A  قنطورس در مرحله ی اولیه ی تکامل باشد و سرانجام شبیه به کهکشان کلاه مکزیکی شود.

اکتشافات همچنین از رازی درباره ی تعداد خوشه های کروی درون کهکشان کلاه مکزیکی پرده بر می دارد. تعداد خوشه های کروی این کهکشان 2000 عدد هستند ، عددی که حالا می تواند با معنی باشد اما وقتی که منجمان فکر می کردند که تنها یک صفحه ی کهکشانی است، برایشان به منزله ی یک پازل بود.