آرین سهرابی
بنیاد «گروبر» با اهدای جایزه کیهانشناسی 2012 به چارلز.ال. بنت، استاد
دانشگاه جانز هاپکینز و رهبر تیم کاوشگر WMAP ناسا و همکارانش از
فعالیتهای سازنده آنها قدردانی کرد.به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، کاوشگر
«ناهمسانگردی ریزموجی ویلکینسون» ناسا موسوم به WMAP علم کیهانشناسی را با
بنیان نهادن عمر، هندسه و محتواهای جهان با دقت حیرتآوری متحول کرد.
این فناوری توسط ناسا و برای انجام ماموریت اندازهگیری قدیمیترین نور
جهان پرتاب شد. با اندازهگیری دقیق الگوهای حرارتی موجود در این نور،
دانشمندان به بسیاری از پرسشهای دیرینه در خصوص عمر، ترکیب و گسترش جهان
پاسخ دادهاند.
کاوشگر WMAP در ژوئن 2001 برای اندازهگیریهای بنیادی در کیهانشناسی به
فضا پرتاب شد. یافتههای حاصل از این پروژه به قدری مورد پذیرش جامعه
ستارهشناسی قرار گرفته که بنیان کنونی برای درک ما از جهان موسوم به «مدل
استاندارد» کیهانشناسی را پایهریزی کرد.
این کاوشگر با مشاهده دقیق پسزمینه ریزموج کیهانی، قدیمیترین نور که
هنگامی که جهان 378 هزار ساله بوده انتشار یافته به این موفقیت رسید.این ماموریت در ژوئن 2001 آغاز شد و WMAP آخرین داده علمی خود را در 20
آگوست 2010 مخابره کرد. در هشتم سپتامبر این ماهواره مدار خود را ترک و
وارد یک مدار پارکینگی دائم به دور خورشید شد. با این حال تحلیل علمی آن
هنوز ادامه دارد و تیم تحقیقاتی هماکنون به سمت انتشار داده نهایی و پنجم
حرکت میکند.
آخرین تحلیل منتشر شده آن در سال 2011 نشان میدهد که 13.75 میلیارد سال
از عمر جهان میگذرد و فقط 4.6 درصد از ماده و انرژی ترکیبی در جهان
میتواند در اشکالی آشنا برای ما همچون اتمها، سیارات و ستارگان باشد و
مابقی به شکل ماده تاریک (22.7 درصد) و انرژی تاریک (72.8 درصد) است که
شناسایی نیروهای گرانشی آنها ممکن بوده ولی ستارهشناسان از درکشان
عاجزند.
همچنین دادههای حاصل از WMAP حاکی از آن است که جهان باید هندسه مسطحی
داشته باشد. این یافتهها، نظریههای موجود مبنی بر این که جهان در کسر
بسیار کوچکی از ثانیه پس از انفجار عظیم، متحمل یک رشد ناگهانی بسیار بزرگ
موسوم به "تورم" شده را تایید میکند.
جایزه کیهانشناسی گروبر هر سال به پیشرفتهای بنیادی در زمینه دانش انسان
از جهان تعلق میگیرد و یکی از حامیان آن اتحادیه بینالمللی نجوم (IAU)
است.بنت و 26 همتیمیاش در جایزه 500 هزار دلاری که ماه آگوست در پکن به آنها اعطا می شود سهمیمند.