محمود حاجزمان
بنیاد Inspiration Mars Foundation، سازمان خصوصی غیر انتفاعی تازه تاسیسی است که اعلام کرده برنامههایی برای پرواز انسانی به سوی مریخ در ژانویه 2018 / دیماه 1396 دارد؛ فضاپیمایی که در آگوست 2013 / مرداد 1397 به این سیاره خواهد رسید. در راس این بنیاد دنیس تیتو قرار دارد، کسی که در سال 2001 / 1380 به عنوان نخستین انسان گردشگر به ایستگاه فضایی بینالمللی رفت. بخش اعظم هزینه سفر توسط مبالغ اهدایی علاقهمندان تامین خواهد شد.
به گزارش نیوساینتیست، مسیر حرکت فضاپیما که توسط یکی از اعضای گروه، مایکل لاکس منتشر شده است، نشان دهنده نقشههایی برای فضاپیمایی است که زمین را ترک میکند، از کنار مریخ عبور میکند و دوباره به زمین باز میگردد؛ مسافرتی که طی 501 روز به اتمام خواهد رسید. فضاپیما از فاصلهای حدود 160 کیلومتری مریخ عبور خواهد کرد و دو خدمه خواهد داشت؛ خدمهای که احتمالا زن و شوهری خواهند بود که برای ماه عسل خود هزینه این مسافرت را پرداخت کردهاند.
مدیران پروژه هنوز در خصوص شرایط مورد نیاز خدمه فضاپیما تصمیمگیری نکردهاند. اما به گفته سخنگوی این بنیاد، جسیکا بالارد، کسانی که انتخاب خواهند شد باید دانش کاربردی سامانههای فضاپیما را داشته باشند، در محیطی بسته و محدود احساس آرامش داشته باشند، و توانایی بالایی برای برقراری ارتباط داشته باشند. وی میگوید: «مسلما ما از تجارب و دانش ناسا برای انتخاب و آموزش خدمه استفاده خواهیم کرد.»
سفر پر مخاطره
اگرچه برنامه زمانبندی سفر بسیار فشرده است، اما گروه عقیده دارد که کاملا امکانپذیر و شدنی است؛ چرا که برنامهها بر اساس فناوری موجود طرح شده است. موشکها و وسیله پرتاب توسط شرکت خصوصی فضایی SpaceX طراحی شده است؛ نخستین شرکت خصوصی دنیا که میخواهد آغازگر برنامه مسافرتهای تجاری به مقصد ایستگاه فضایی بینالمللی باشد.
الون ماسک، مدیرعامل شرکت SpaceX قبلا وعده داده است تا طی یک دهه انسان را به مریخ برساند. این شرکت میگوید که اگرچه آنها در ماموریت طراحی شده تیتو مشارکتی ندارند، اما خوشحال میشوند که شاهد موفقیت او باشند. کریستینا را، سخنگوی شرکت میگوید: «شرکت SpaceX همواره آماده است تا طیف وسیعی از خدمات پرتاب را برای مشتریان علاقمند فراهم کند.»
مسئولان بنیاد Inspiration Mars اعلام کردهاند که هنوز مشغول ارزیابی گزینههای موجود برای فضاپیما، و تلاش برای به توافق رسیدن با تامین کنندگان هستند. با این وجود، مارکو دورانته از دانشگاه فنی دارمشتات آلمان میگوید که صرف نظر از اینکه کدام سفینه انتخاب شود، هنوز مشخص نیست که خدمه آن چگونه در مقابل صدمات تابشی موجود در ورای میدان مغناطیسی زمین محافظت خواهند شد. وی میگوید: «میزان تشعشع دریافتی با مدت زمانیکه شما در فضا هستید متناسب است. ماموریت به مقصد مریخ تمام رکوردهای انسانی قبلی را در خصوص طولانیترین زمان بودن متوالی در فضا خواهد شکست.»
پنجره پرتابی سال 2018 / 1396 متناظر با پیشبینیهایی در خصوص کمینه خورشیدی است؛ زمانیکه سطح تابشهای خورشیدی در کمترین حد خود قرار دارد. اما بادهای خورشیدی همچنین به منحرف شدن پرتوهای کیهانی کهکشانی کمک میکند؛ ذرات بارداری که از خارج منظومه شمسی میآیند و میتوانند به انسان آسیب برسانند. فعالیت کمتر خورشید به معنای بادهای خورشیدی ضعیفتر، و در نتیجه تابشهای کیهانی بیشتر در اعماق فضا است.
در مجموع، از آنجا که اطلاعات ما در خصوص خطرات موجود در فضا هنوز به اندازه کافی نیست، نمیتوان گفت که آیا سپرهای تابشی فعلی میتوانند ایمنی فضانوردان را تامین کنند یا خیر. حداقل این حرفی است که دورانته میگوید.