محمود حاج‌زمان: اگر جسمی به مقدار کافی سنگین باشد، می‌تواند به عنوان پدیده‌ای که دانشمندان آن را «عدسی گرانشی» می‌نامند نور را خم کند. اما آیا با خود فکر کرده‌اید که ای‌کاش می‌شد خودتان یکی از این عدسی‌های گرانشی را کشف کنید؟

اگر چنین آرزویی دارید، شانس در خانه‌تان را زده است. یک وب‌سایت علمی به نام Zooniverse آغازگر پروژه‌ای شده که طی آن شما می‌توانید عدسی‌های گرانشی را در عکس‌های جمع‌آوری شده توسط تلسکوپ کانادا-فرانسه-هاوایی شناسایی کنید؛ عکس‌های که پیش از این هرگز توسط انسان دیده نشده‌اند.
برای پیوستن به این پروژه علمی باید اینجا کلیک کنید. سایت Space Warps به شما آموزش می‌دهد که باید دنبال چه چیزی بگردید. تمام کاری که باید انجام دهید این است که روی کهکشان‌هایی که به نظر می‌رسد اثری گرانشی روی نور همسایگان خود گذاشته‌اند کلیک کنید. در حال حاضر کاربران سایت مذکور حدود 1000 عکس را در دقیقه دسته‌بندی می‌کنند.

یافتن عدسی‌های گرانشی برای اخترشناسان حرفه‌ای بسیار مفید است، چرا که عدسی‌های گرانشی مشابه تلسکوپ‌های زمینی، کهکشان‌هایی را که پشت‌شان قرار گرفته‌اند بزرگ‌نمایی می‌کنند. در نتیجه این عدسی‌ها به شکل تلسکوپ‌هایی فضایی عمل می‌کنند و اخترشناسان می‌توانند کهکشان تصویرشده را بهتر مشاهده کنند. انحرافات نوری که طی فرایند عدسی گرانشی ایجاد می‌شود، اطلاعاتی را درباره میزان جرم و ساختار کهکشان لنز شده در اختیار اخترشناسان قرار می‌دهد.
عدسی‌های گرانشی پدیده‌های کمیابی هستند. در حال حاضر اخترشناسان تنها حدود 400 نمونه از چنین اجرامی را شناسایی کرده‌اند. با این وجود آنها تصور می‌کنند که تلسکوپ‌های مدرن، در کنار کمک انسانی، می‌تواند منجر به شناسایی هزاران مورد از آنها شود. تاکنون رسم بر این بوده که الگوی این عدسی‎های گرانشی را با نام اینشتین پیوند بزنند؛ مثلا تصویر فوق یک چهارتایی اینشتین است. تاکنون دوتایی، سه‎تایی، چهارتایی و پنج‎تایی اینشتین مشاهده و نام‎گذاری شده است.