((مرکز علوم و ستاره شناسی تهران)) وابسته به معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه یک تهران ، در شمال تهران در سال 1379 در زمینی به مساحت 6000 متر مربع و ساختمانی با زیر بنای 3000 متر مربع ،در دو طبقه و در محیطی آرام و زیبا بنا گردیده است. این مرکز با هدف آشنایی دانش آموزان ، دانشجویان ، دانش پژوهان و عموم مردم با علوم پایه ،پایه گذاری و دانش پژوهان و دانشجویان بسیاری دز این مجموعه حضور فعال و کارآمد دارند.
در تبیین این هدف ، بازدید کنندگان قادرند آزمایش های لازم را به کمک اطلاعات مکتوب مجاور هر دستگاه و راهنمایی کارشناسان انجام دهند .
امکانات و فضاهای این مجموعه عبارتند از:
(( تالار کهکشان )) ، در سقف این تالار گنبد نیلگون آسمان طراحی شده و هدف از آن آشنایی بازدید کنندگان با صورت های فلکی ، ستارگان ، سیاره ها ، منظومه خورشیدی و کهکشان ما می باشد. همچنین در این تالار امکاناتی فراهم آمده که همایش ها ، جشنواره ها و برنامه های مختلف علمی نیز برگزار شود .
(( سالن ترازو ها )) ، سالنی است که درآن با استفاده از ترازوهای مختلف وزن افراد در سیارات گوناگون مقایسه می گردد.
(( سالن فیزیک )) ، سالنی است که در آنها دستگاههای مختلف جهت آزمایش های گوناگون در زمینه های علوم پایه از جمله مکانیک ، نور ، امواج و اصوات ، الکتریسیته ، مغناطیس و لیزر تعبیه شده و افراد با استفاده از این دستگاهها آزمایش های مختلف را انجام واز آنها بازدید می کنند.
(( سالن تفکر )) ، دارای وسیله های بسیار جالبی است که بصورت معماهای مختلف افراد را از نظر هوشی مورد ارزیابی قرار می دهد.
(( سالن سینمای سه بعدی )) ، سالنی است که فیلم های مختلف علمی را به صورت سه بعدی و قابل لمس برای بازدید کنندگان محترم به نمایش میگذارد.
(( سالن نمایش لیزری )) ، در این سالن دستگاههای مختلفی در زمینه کاربرد علوم اپتیکی از جمله : نمایش لیزری با طیف دید بالا و دستگاه هولوگرام ، فیبر نوری ، دستگاه مایکلسون - مورلی و حکاکی لیزری جزء تجهیزات این سالن می باشد.
((رصد خانه))، این رصد خانه مجهز به تلسکوپ های8،12،14 اینچی اشمیت کاسگرین با سامانه جستجو گر خودکار به همراه جی.پی.اس ، پنج عدد تلسکوپ بازتابی و شکستی و یک دستگاه دوربین دو چشمی پیشرفته می باشد. این رصد خانه علاوه بر رصد خورشید و ماه و اجرام غیر ستاره ای به پدیده های نجومی از جمله (خورشید گرفتگی ، ماه گرفتگی و گذر سیارات نیز می پردازد و همچنین قابلیت آن را دارد در صورت مساعد بودن شرایط جوی رصد روزانه و شبانه در طول هفته برگزار نماید.
مخاطبین مرکز علوم و ستاره شناسی تهران در مقاطع مختلف سنی طبقه بندی شده ، که علاوه بر بازدید از بخش های مختلف آن می توانند در دوره های آموزشی این مرکز نیز شرکت کنند.
با این نگرش امکانات بسیارخوبی در مرکز فراهم آمده که افراد با رده های سنی و تحصیلی مختلف با مفاهیم علوم پایه آشنا شوندکه از جمله این علوم میتوان به علم فیزیک ،شیمی ،ریاضی و ستاره شناسی اشاره نمود. دوره های آموزشی مرکز علوم و ستاره شناسی تهران عبارتند از:
دوره های آموزشی تعریف شده در مقطع ابتدایی:
نجوم کودکان (مقدماتی و پیشرفته) ، کارگاه تفکر خلاق ، کارگاه رباتیک ،کارگاه هوا فضا
دوره های آموزشی تعریف شده در مقطع راهنمایی:
نجوم مقدماتی(1و2) ، نجوم رصدی ، کارگاه تفکر خلاق ، کارگاه رباتیک ، کارگاه هوا فضا ، آمادگی المپیاد نجوم ، اصول فضانوردی (مقدماتی و پیشرفته) ، عکاسی نجومی
دوره های آموزشی تعریف شده در مقطع دبیرستان و بالاتر:
نجوم مقدماتی(1و2) ، نجوم رصدی ، آمادگی المپیاد نجوم (مقذماتی و پیشرفته) ، اصول فضانوردی (مقدماتی و پیشرفته) ،کیهان شناسی (1و2) ، اختر فیزیک (1و2) ، پیشرانه های فضایی ، اختر شناسی رادیویی ، عکاسی نجومی و رویت هلال ماه.
بخش دیگری از فعالیت های واحد آموزش مرکز علوم و ستاره شناسی تهران ، برگزاری کارگاه های آموزشی یک یا چند روزه می باشد.از جمله این کارگاه ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کارگاه ساخت تلسکوپ و ادوات نجومی ، کارگاه رویت هلال ماه ، کارگاه های معرفی رشته های مختلف دانشگاهی جهت کمک به دانش آموزان در تعیین رشته های تحصیلی ، کارگاه تقویم شناسی و...
از دیگر کارهای مجموعه علوم و ستاره شناسی می توان به برگزاری بزرگداشت مشاهیرکهن و معاصرایرانی علوم و نجوم و همچنین همایش روز جهانی نجوم اشاره کرد. این مجموعه زیر نظر هیئت علمی فعالیت می نماید و از اعضای هیئت علمی این مجموعه می توان به استاد احمد دالکی (پدر نجوم ایران) نام برد..
این مرکز توسط استاد احمد دالکی پایه گذاری شده و هم اکنون مدیریت این مرکز جناب آقای ارجمند فر می باشند.
هم اکنون مرکز علوم و ستاره شناسی تهران سالانه میزبان هزاران نفر از دانش آموزان ، دانشجویان ، دانش پژوهان و علاقه مندان در زمینه های مختلف علمی و نجومی می باشد.
امید است که با بهره گیری بیشتر و توجه بیشتر مسئولین بتوان زمینه را برای تبدیل این مرکز به عنوان مرکز اصلی و بزرگترین مرکز علمی ایران در زمینه علوم مهیا کرد. انشاا...