سیروس برزو / cborzu.mihanblog.com
شاید برای خیلی از دوستان جوان من این سوال پیش آمده باشد که رمز و راز موفقیت افرادی مثل شهرام یزدانپناه ، پوریا ناظمی، بابک امین تفرشی و معدودی دیگر از دست اندرکار روزنامه نویسی علمی هستند در چیست و چطور می توانند روزی روزگاری آنها هم، ناظمی و یا یزدانپناهی دیگر شوند.من امروز می خواهم این فوت استادی و راز موفقیت آنها را برای شما فاش کنم تا با فوت و فن پیشرفت آنها آشنا شوید. البته بعید می دانم اگر شما از آنها می پرسیدید، آن طور که من رمز کارشان را به شما می گویم حرفی می زدند و چیزی می گفتند.
قبل از افشای راز این دوستان خوب، لازم است مقدمه ای نسبتا طولانی برایتان بگویم . یکی از سرگرمی های من در اوقات فراغت، ول گشتن در وبلاگ های علمی از طریق موتور های جستجو است. همینجا توضیح دهم که بعضی دوستان، از کلمه ول گشتن خوششان نمی آید و به بنده تذکر می دهند که این واژه انسان را یاد کلمه ولگردی می اندازد. چه اشکالی دارد؟ خداکند که انسان اگر هم ولگرد شد، ولگرد کوی علم شود و برای من ولگردی در میان وبلاگ و سایت های علمی افتخار است ، نه ننگ. به یکی از دوستان معترض گفتم مگر واژه سر به هوا بودن ظاهرا معنای منفی ندارد؟ گفت البته که دارد. گفتم بزرگواری که خود از بزرگان نجوم آماتور است، به شوخی می گفت ما علاقمندان به اخترشناسی، همگی سر به هوا هستیم!! پس جایگاه کاربرد واژه ها هم مهم است.
ظاهرا اصل مطلب یادمان رفت. بله بنده اهل ولگردی در وبلاگ ها و یا به اصطلاح وبگردی هستم. هر چند وقت یک بار، سایت ها و وبلاگ های فضایی را با دادن یک کلید واژه فضایی جستجو می کنم تا ببینم خبر های فضایی در ایران تا چه حد پخش می شود. آنجاست که عمق فاجعه هویدا می شود. گرچه تعداد وبلاگ ها و سایت ها زیادند اما بجز تعداد اندکی، همه تکرار مکررات هستند. به عبارت دیگر از روی دست هم، نسخه برداری می کنند.
این نسخه برداری ها( به اصطلاح کپی کردن) وجه مشابه دیگری دارند. بدون اجازه صاحب اثر صورت می گیرد. از تارنمای تبیان که ادعای تشرع دارد و ظاهرا بودجه کلانی هم از بیت المال به آن تزریق می شود تا وبلاگ هایی که دانش آموزان صرفا از روی عشق و علاقه راه اندازی کرده اند.
باید خاطرنشان کنم که نبود قانون کپی رایت در ایران، شرعا و اخلاقا به هیچ کس اجازه نسخه برداری از روی کار دیگران و قراردادن در تارنما و وبلاگ را نمی دهد و این کار دزدی ادبی علنی بشمار می رود. این که مثلا مقاله بنده یا دیگری در مجله ای چاپ می شود و یا در تارنمایی، وبلاگ و غیره در معرض دید علاقمندان قرار می گیرد ، به معنای بهره برداری بدون اجازه مولف اثر نیست.
چنین رفتاری زیان دیگر و بزرگتری دارد و آن ایجاد مانع در سر راه پژوهشگری است. زیرا فرد می بیند انتشار مطلبی چه در نشریه ای مکتوب و یا فضای مجازی، حقوق معنوی و مادی او را از بین می برد. به همین دلیل بجز تعداد اندکی از علاقمندان ترویج علم، همه کپی کار شده اند و شما در فضای مجازی، خیلی کم کار نو و تازه می بینید.
و اما قضیه گنجشک های پر رو:
دوستی می گفت وقتی ما بچه بودیم، یکی از سرگرمی ها ما ترساندن پرندگان از جمله گنجشک هایی بود که روی شاخه درختان و یا سیم برق می نشستند. بعضی از گنجشگ ها تا می دیدند خم شده ایم تا سنگ برداریم، فرار را برقرار ترجیح می دادند، بعضی ها صبر می کردند تا سنگ را به طرفشان پرت کنیم و آنوقت می پریدند، به بعضی سنگ که می خورد می پریدند اما بعضی ها خیلی پر رو بودند حتی بعد از خوردن سنگ هم استقامت می کردند و از سر جایشان تکان نمی خورده و ما را از رو می بردند...
به نظر من، امثال شهرام یزدانپناه ، بابک امین تفرشی ، پوریا ناظمی و برخی دیگر مثل همین دسته آخر هستند. بی مهری هادستگاه های دولتی و غیر دولتی، دزدیدن آثارشان توسط وبلاگ ها و تارنما ها، و... در حقیقت سنگ هایی است که می خورند اما همچنان بر موضع خود در ترویج علم فضانوردی و نجوم عاشقانه ایستاده اند. البته این تنها رمز ماندگاری آنها و نوشته ها وآثارشان نیست. فوت کوزه گری آنها چیز دیگری هم هست. آنها مبتکر و محقق هستند و نه کپی کار. هر کدام از این عزیزان برای نوشتن یک مقاله و یا بیان یک مطلب، ساعت ها و بلکه روز های زیادی را صرف تحقیق می کنند و وقتی شما مقاله ای 2 صفحه ای از آنها می خوانید باید بدانید که ، این مقاله حاصل جستجو، تحقیق، یادداشت برداری از ده ها صفحه است و صد البته تجربه و دانشی که آنها ظرف سالیان سال پژوهش در یک رشته خاص و رسیدن به عمق مطالب به دست آورده اند را نیز باید به آن افزود.
دوستان نوجوان و جوان من که در راه ترویج علم با راه اندزی وبلاگ هایتان، نخستین گام ها را می خواهید بردارید. اگر دوست دارید نامتان در آینده در ردیف اسامی بزرگانی همچون شهرام یزدانپناه، بابک امین تفرشی، سیاوش صفاریان پور، محمد رضا رضایی، پوریا ناظمی و ... قرار گیرد ، باید از کپی کاری کار های دیگران بپرهیزید ، پژوهشگر باشید و در کارتان نیز استقامت به خرج دهید. در ترویج علم، انسان هایی ماندگار می شوند و مورد احترام می مانند که فروتن، بخشنده، مخلص و فرهیخته باشند و نه تنگ نظر، فرصت طلب و به دنبال شهرت و ثروت که در میدان ترویج علم، نه از شهرت خبری هست و نه از ثروت.
این است رمز و راز موفقیت شهرام یزدانپناه ، پوریا ناظمی، بابک امین تفرشی و.... البته شما از خود آنها هم می پرسیدید، آنها به دلیل فروتنی و بزرگواری که دارند بعید می دانم از رمز کارشان شما را آنطور که من گفتم پرده بر می داشتند.