احسان سنایی
معمولاً این موشک‌ها هستند که توی چشم می‌زنند؛ اما همین سازه نه‌چندان هیجان‌انگیز این پایین است که می‌تواند فضانوردان را تا چند سال زنده نگه دارد.
معمولاً این موشک‌ها هستند که توی چشم می‌زنند؛ اما همین سازه نه‌چندان هیجان‌انگیز این پایین است که می‌تواند فضانوردان را تا چند سال زنده نگه دارد. این سازه، ماژول خدمات‌رسانی کپسول سرنشین‌دار آتی ناسا، موسوم به اوریون است که دارد آماده می‌شود تا فضانوردان را به ماه، سیارک‌ها و احتمالاً حتی مریخ برساند.
هر کسی که فاجعه آپولو-13 را، در مسیر حرکت سرنشینان این فضاپیما به سمت ماه، طی روزهای آوریل ۱۹۷۰ به خاطر بیاورد، می‌داند عملکرد ماژول خدمات‌رسانی یک فضاپیمای سرنشین‌دار تا چه حد حیاتی‌ست. در آن حادثه، عایق سیم‌بندی‌شده داخل یکی از مخازن اکسیژن مایع فضاپیما دچار نقص فنی، و نهایتاً انفجاری شد که فضاپیما را به‌نحوی فلج کرد و خدمه را بر آن داشت که به کمک ماژول ماه‌نشین، راه زمین را در پیش بگیرند. خوشبختانه به لطف برخی عکس‌العمل‌های متهورانه فضانوردان مأموریت، هر سه نفرشان سالم به زمین برگشتند.
ساخت یک ماژول خدمات‌رسانی کار چندان ساده‌ای نیست، چراکه نیازهای ضروری حفظ حیات خدمه – از جمله آب و هوا – بایستی تنگاتنگ با پیشرانه‌های موشکی، و ترمینال‌های داغ الکتریکی نصب شوند – و در واقع اصلاً جای دیگری هم برای استقرارشان نمی‌شود یافت: پوشش مخروطی‌شکل انتهای ماژول خدمات‌رسانی، به نوک موشک اتصال پیدا می‌کند (که به‌هنگام استقرار در فضا و اتمام عملکرد موشک، از آن جدا می‌شود)، و کپسول حامل خدمه هم درست روی ماژول خدمات‌رسانی قرار می‌گیرد.
این ماژول خاصی که عکس‌اش را در ابتدای مطلب‌مان دیدید، طی پرواز مداری آزمایشی و بی‌سرنشینی که به‌مدت ۴ ساعت در سپتامبر سال گذشته به ثمر رساند، همه ابزارآلات پشتیبانی خدمه را با خود حمل نمی‌کرد. اما فضاپیماهای آتی از همین نوع، در سال ۲۰۱۷ به‌نحو بی‌سرشنین، و در سال ۲۰۲۱ هم با سرنشینان‌شان عازم ماه خواهند شد. تجارب به‌دست‌آمده از آن سفرها، به دست‌اندرکاران ناسا امکان ارزیابی این مرکب تازه‌ساز را برای سفر احتمالی‌اش به مریخ هم خواهد داد.
ماژول خدمات‌رسانی اوریون، محصول مشترک ناسا و سازمان فضایی اروپا (اسا)، و نخستین نوع از این همکاری در صنعت فضا به شمار می‌رود. ساختار آن، تقلیدی‌ست از فضاپیمای ATV اسا، که وسیله‌ای‌ست بی‌سرنشین و یک‌بارمصرف که هم‌اینک این سازمان از آن به‌منظور انجام امور ترابری و تأمین مایحتاج ایستگاه فضایی بین‌المللی استفاده می‌کند.
در انتها فیلم کوتاهی را می‌بینید از تست موفق جداسازی پوشش محافظ موشک (حین استقرار فضاپیما در فضا). این پوشش محافظ، ماژول خدمات‌رسانی فضاپیما را از ارتعاشات آکوستیک، گرما، و همچنین باد ناشی از حرکت سرسام‌آور موشک حین گذشتن از چگال‌ترین و خطرآفرین‌ترین لایه‌های جو زمین، مصون نگه می‌دارد.