عباس خاراباف

 فیلم‌های هندی به اغراق مشهورند؛ بعضی از اخبار فضایی هند هم که این روزها بهانه‌ای برای کارهای نمایشی در فضا شده‌اند، انگار نشانی از سینمای بالیوود دارند؛ طوری که انگار با شنیدن نام هند و فعالیتش در فضا، فضانوردان لاغراندام و سیه چرده‌ای به ذهن می‌آیند که در کپسول دو نفره ساخت سازمان فضایی کشورشان نشسته و آماده یک مسافرت طولانی به مریخ هستند. اما آیا واقعا هند در فضا هم فیلم بالیوودی می‌سازد؟

شرح عکس: شبه‌قاره هند در شب جشن دیوالی (جشن نورها). عکس از ناسا

دوازدهمین برنامه پنج ساله فضایی هند به وضوح نشان می‌دهد که تنها ۲ درصد از بودجه فضایی هند در امور نمایشی و تبلیغاتی مثل همین برنامه‌های اغراق‌آمیز سرنشین‌دار تخصیص داده شده است. این امر به طور واضح نشان می‌دهد با وجود روحیه حساس اغلب هندی‌ها، بالیوود کمترین تاثیر را در تدوین راهبردهای برنامه فضایی هند داشته و استدلال‌هایی با پشتوانه منطق خالص و نه احساس در پشت برنامه‌های فضایی هند قرار دارند. هند یکی از موفق‌ترین کشورهای آسیایی در توسعه فناوری فضایی شناخته می‌شود. توسعه فناوری در این کشور بر اساس یک راهبرد مشخص و برنامه‌های چند ساله کوتاه مدت است. این راهبرد که مبتنی بر استفاده اقتصادی و کاربردی از فضا است در سند دوازدهمین برنامه پنج ساله فضایی این کشور این امر به وضوح قابل مشاهده است.

نظارت بر زمين از فضا، يکي ديگر از محورهاي اصلي دوازدهمين برنامه فضايي هند است. پيش‌بيني ساخت ۱۱ ماهواره براي اين منظور در پنج سال آينده نشان مي‌دهد برنامه‌هاي سنجشي درست به همان اندازه برنامه‌هاي مخابراتي براي برنامه‌ريزان هندي اهميت دارد. اين کشور که در برنامه فضايي پيشين خود توانست با کشف منابع آب شيرين بسيار در ۱۰ ايالت به وسيله ماهواره‌هاي سنجش از دور پاسخ درخوري به چالش بحران آب در اين ايالت‌ها بدهد، يکي از فعاليت‌هاي اصلي برنامه فضايي جديدش را بهبود بهره‌‌برداري از سه مجموعه ماهواره‌اي موجود برای مشاهده زمين تعريف کرده است. اين مجموعه ماهواره‌ها تنها به پايش منابع طبيعي نمي‌پردازند و در اقيانوس‌شناسي نيز کاربردهاي فراواني دارند به گونه‌اي که هند در پنج سال گذشته موفق شد کلوني‌هاي ماهي‌ها و جانداران دريايي را در آب‌هاي کشورش به خوبي مورد کاوش و جستجو قرار دهد. اين کار کمک شاياني به صنعت شيلات در کشور هند کرد و در نگهداري از منابع دريايي اين کشور نقش عمده‌اي داشت.

علاوه بر اين يکي ديگر از امکانات مجموعه ماهواره‌هاي نظارت بر زمين کشور هند، قابليت پيش‌بيني حوادث طبيعي است که در برنامه فضايي جديد به توسعه اين بخش نيز توجه شاياني شده است و نهايتا تهيه نقشه‌هاي جغرافيايي براي کاربري‌هاي مختلف از دستاوردهاي ديگر ماهواره‌هاي هندي بوده است که در برنامه دوازدهم نيز براي توسعه اين بخش پيش‌بيني‌هايي صورت گرفته است.

ماموريت ماهواره‌هاي ناوبري هند به گونه‌اي تعريف شده که در کاربري‌هاي ناوبري مورد نياز کشور از جمله تعيين موقعيت، سرعت، ساعت جهاني، دقت‌افزايي در امور كشاورزي، سامانه يكپارچه‌سازي اطلاعات، شيلات و موارد مشابه ديگر استفاده شود. کشور هند مصمم است در پايان برنامه پنج ساله، سامانه ناوبري IRNSS خود را که چندين سال است براي توسعه آن فعاليت مي‌کند، راه‌اندازي کند. در کنار اين سامانه که از سه ماهواره زمين‌آهنگ و ۴ ماهواره قطبي بومي بهره مي‌گيرد، به توسعه سامانه موقعیت‌سنجی پرداخته مي‌شود.

با کمک اين سامانه، هندي‌ها مي‌توانند بهره‌گيري از سامانه جي.پي.اس آمريکا را براي استفاده خود بهبود دهند. علاوه بر اين فعاليت‌ها، توسعه تجهيزات زميني مورد نياز؛ پايگاه ارسال داده (خط ارتباطي) و فناوري ارتباطات از راه دور TTC نيز در برنامه فضايي جديد کشور هند در بخش ناوبري فضايي به چشم مي‌خورد.