مجری طرح رصدخانه ملی ایران گفت: در شرایطی که امیدوار بودیم با دریافت بودجه مصوب سال جاری، فاز «طراحی جزئی رصدخانه» تا پایان سال به اتمام برسد به دلیل عدم اختصاص ریالی از این مبلغ، طرح رصدخانه عملا در شرف توقف است.

دکتر رضا منصوری در گفت‌وگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با اشاره به توقف چند ساله طراحی و ساخت بخش‌های مختلف رصدخانه ملی به دلیل عدم تخصیص بودجه یا مشکلات ناشی از عدم همکاری مناسب شرکت‌های خارجی دارنده این فناوری گفت: طراحی تلسکوپ رصدخانه ملی شامل دو بخش حیاتی طراحی «محفظه تلسکوپ» و «اپتیک فعال» است که طی شش ماه اخیر پس از مدتها توقف، مجددا اجرای آنها را پی گرفته بودیم و همچنین آماده شده بودیم تا فعالیت‌های عمرانی طرح مثل احداث ساختمان رصدسرا و سازه بالای قله را هم پس از دو سال توقف آغاز کنیم که متاسفانه به دلیل عدم تخصیص حتی یک ریال از بودجه مصوب این طرح کلان علمی از ابتدای سال جاری تاکنون، اینک در شرایطی قرار گرفته‌ایم که عملا امکان ادامه فعالیت را نداریم.

استاد دانشگاه صنعتی شریف خاطرنشان کرد: امسال پس از حدود دو سال توقف، توان جذب 17 میلیارد تومان بودجه برای پیگیری مراحل مختلف طرح رصدخانه ملی را داشتیم که متاسفانه اختصاص کمتر از یک پنجم این بودجه یعنی حدود دو میلیارد و ششصد میلیون تومان در مجلس تصویب شد. در صورتی که این بودجه اندک در نیمه اول سال تخصیص می‌یافت می‌توانستیم امیدوار باشیم که لااقل قسمت‌های حیاتی طراحی تلسکوپ را پیش ببریم و طی شش ماه اخیر نیز پژوهشگاه دانش‌های بنیادی از محل اعتبارات خود طرح را حمایت کرد ولی با توجه به این که پژوهشگاه نمی‌تواند بیش از این برای این طرح کلان ملی هزینه کند، طرح عملا به حالت استندبای (توقف) می‌رود. با این که تلاش خواهیم کرد با نیروهای موجود، بخش‌هایی از طراحی را که مقدور است با حداقل بودجه ادامه دهیم ولی مطمئنا بخش عمده طراحی و همچنین کارهای عمرانی طرح و احداث جاده و روند ساخت و ساز در قله متوقف شده و امکان شروع عملیات احداث رصدسرا را نیز نداریم.

دکتر رضا منصوری

مجری طرح رصدخانه ملی با بیان این که این طرح، تنها طرح کلان علمی کشور است که با تصویب هیات دولت از سال 83 ردیف بودجه مستقلی برای آن در نظر گرفته شده است، اظهار داشت: متاسفانه این طرح کلان ملی همواره مورد بی‌مهری قرار گرفته و هر ساله تنها بخش اندکی از بودجه مورد نیاز آن محقق شده است که امیدواریم با پیگیری وزارت علوم به عنوان متولی طرح و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که از اجرای آن حمایت کرده است، مجموعه دولت، اهمیت این پروژه را درک کرده و زمینه اجرای آن را فراهم کنند.

منصوری در ادامه درباره وضعیت آیینه تلسکوپ رصدخانه ملی که مرحله تراش آن سال گذشته در خارج کشور انجام شده و قرار بود به ایران منتقل شود، گفت: آیینه تلسکوپ اواخر سال گذشته تست شد که اشکالاتی در تراش آیینه مشاهده شد که شرکت مسوول تراش با پذیرش آنها مجددا تراش آیینه را عهده‌دار شد که قرار است تست دوم به زودی بر روی آن انجام شود. آیینه، دو هفته دیگر از روی صفحه تراش جدا می‌شود که باید مورد تست مکانیکی نیز قرار گیرد اما با توجه به عدم تخصیص بودجه نه تنها قادر به پرداخت هزینه اعزام کارشناس برای تست آیینه نیستم که بعد از سه، چهار سال کار مداوم برای آینه حتی پول انتقال آن به کشور را در اختیار نداریم.

استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌و‌گو با ایسنا تصریح کرد: اگر حساسیت و دقت لازم اعمال نمی‌شد، شاید می‌توانستیم سال گذشته آیینه را به کشور منتقل کنیم ولی با توجه به اهمیت تراش آیینه در عملکرد تلسکوپ، حداکثر دقت را در تست آیینه اعمال کردیم که امیدواریم مجموعه دولت چنین حساسیت‌ها و ملاحظات ضروری را که در اجرای این پروژه کلان ملی صورت گرفته و طبعا هزینه‌بر است، مد نظر قرار دهند. جای تاسف است در حالی که در دوران هلاکوخان مغول، بزرگترین رصدخانه دنیا در مراغه احداث شده امروز به دلیل ناهماهنگی‌ها و مشکلات مالی پس از سالها پیگیری در ساخت رصدخانه ملی ناکام مانده ایم.

رصدخانه ملی

رصدخانه ملی

مجری طرح رصدخانه ملی در پایان در پاسخ به این سوال که مسوولیت عدم تخصیص بودجه و در نتیجه عدم امکن پیشبرد طرح رصدخانه با کدام وزارتخانه یا دستگاه است، گفت: تخصیص بودجه قاعدتا باید توسط معاونت راهبردی صورت گیرد ولی وظیفه وزارت علوم است که این مساله را پیگیری کند که شاید عدم ثبات مدیریتی در این وزارتخانه نیز که ماه‌ها با سرپرست اداره شده و وزیر علوم هم پس از چند ماه با رای عدم اعتماد جای خود را به سرپرستی تازه داده در بروز مشکلات موجود بی‌تاثیر نباشد. البته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم علی‌الاصول می‌تواند از محل اعتبارات در اختیار این دستگاه به رفع مشکلات طرح کمک کند که امیدواریم با آگاهی از حساسیت و اهمیت طرح همچنان که در گذشته از طرح حمایت کرده مانع از توقف مجدد آن شوند.