رییس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران در گفتگو با خبرآنلاین، تغییرات ساختاری فضایی کشور را در دولت قبل (سال ۱۳۸۹) عامل به انحراف کشیده شدن مسیر فعالیتهای فضایی کشور دانست و گفت که معتقد است سازمان فضایی ایران در پنج سال گذشته خروجی مناسبی نداشته است.
دکتر امین سالاری که اکنون ریاست اتحادیه صنایع هوایی و فضایی کشور را بر عهده دارد و از کارشناسان فعال هوافضای کشور در بخش خصوصی است، با اشاره به ماجرای خروج سازمان فضایی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۳۸۹ و ادغام چندین پژوهشکده با آن و ایجاد پژوهشگاه فضایی گفت: پنج سال پیش که تصمیم بر این شد تا ساختار فضایی کشور به نهاد ریاست جمهوری منتقل شود هم به فال نیک گرفتیم و هم مایه تعجب بود، چراکه صنایع فضایی ایران مسیر رشد خوبی را پشت سر میگذاشت و تغییر ساختار برای صنعتی که با آهنگ رشد خوبی روبهپیشرفت بود جای تعجب داشت.
وی افزود: در آن زمان پروژههای ماهوارههای تحقیقاتی بهخوبی در حال انجام بود و دولت به جایی رسیده بود که رسماً از بخش خصوصی درخواست ماهواره کاربردی در حوزههای مخابراتی و سنجشی کرد.
سالاری با اشاره به تأثیر منفی تغییر ایجادشده گفت: متاسفانه تغییرات ساختاری که رخ داد عملاً سرعت کارها را به صفر رساند و مسیر فعالیتهای فضایی ایران دچار انحراف شد.
وی افزود: متاسفانه افرادی در این مسیر دارای مسئولیت شدند که از فعالیتهای فضایی شناخت مناسبی نداشتند و به جای ادامه روند پیشرفت و توسعه ایجادشده، تمرکز خود را بر ایجاد یک ساختار اقتدارگرای غیر چالاک و غیر منعطف گزاردند.
رییس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران گفت: از این مسیر هم همانگونه که ملاحظه میکنید خروجی نصیب کشور نشد و بسیاری از فرصتها از بین رفت، چراکه عمده انرژی آقایان صرف ایجاد تمرکزی شد که این تمرکز تنها خروجی که داشت ایجاد یک ساختار پرهزینه و دیوانسالار ناکارآمد بود.
وی با اشاره به اینکه طی پنج سال گذشته خروجی مناسبی از سازمان فضایی و زیرمجموعهها مشاهده نمیشود افزود: دورهای را پشت سر گذاشتیم که رکود قابل توجهی در مسیر فعالیتهای فضایی کشور ایجاد شد.
این کارشناس هوافضایی گفت: فعالیتهای فضایی جهت به نتیجه رسیدن به دورههای زمانی چندساله نیاز دارند و متاسفانه نتیجه تلاش مدیریت پنج سال گذشته فعالیتهای فضایی بهگونهای است که در حال حاضر پروژه به ثمر رسیده مناسبی جهت بهرهبرداری وجود ندارد.
سالاری با شاره به اینکه جهت ارزیابی فعالیتهای صورت گرفته میتوان میزان حصول دو خروجی «تولید محصولات فضایی کاربردی» و «ایجاد اشتغال پایدار» را در رابطه با این پنج سال مورد ارزیابی قرار داد افزود: طی این مدت در رابطه با شاخص اول هیچ خروجی ملموسی مشاهده نمیشود و یا حداقل اینجانب مطلع نیستم و در رابطه با اشتغال ایجادشده به نظر بنده اشتغال ایجادشده بههیچوجه پایدار نیست، چراکه چنین اشتغالزایی مبتنی بر پول نفت تا یک زمانی جوابگو خواهد بود، درحالیکه با چنین منابع در اختیاری توان ایجاد شغلهای بیشتر و از جنس پایدارتر برای نخبگان فضایی کشور وجود داشت.
دکتر امین سالاری با اشاره به تصمیم رییس جمهور در ایجاد مرکز ملی فضایی نیز گفت: خوشبختانه تا جایی که اطلاع دارم این مرکز بنا به ورود به حوزه اجرا و فعالیتهای تصدیگری ندارد، این مرکز اگر به وظایف حاکمیتی دولت از جمله نظارت، ایجاد زیرساختهای آزمایشگاهی و استاندارد و تدوین اولویتهای فضایی توجه کند به نظر اینجانب به مأموریت خود بهخوبی پرداخته است و امیدوارم هیچوقت به سمت فعالیتهای ایجاد ساختار جدید و تصدیگری رو نیاورد.
این فعال بخش خصوصی در زمینه توجه سازمان فضایی به بخش خصوصی گفت: متاسفانه طی پنج سال گذشته، مدیران سازمان فضایی کشور هیچگونه اعتقادی به بخش خصوصی نداشتند و حتی در سالهای ابتدایی مدیریتشان اعلام میکردند هیچ کجای دنیا بخش خصوصی را نمیگذارند فعالیت ساخت ماهواره انجام دهد و متاسفانه سطح اطلاع و آگاهی آنها در همین حد بود.
وی با اشاره به ظرفیتهای بخش خصوصی هوافضایی کشور ادامه داد: در حال حاضر فعالیتهای بخش خصوصی در کشور را از دو منظر میتوان مورد ارزیابی قرار داد، یکی از اینکه بسیاری از زیرسامانههای فضایی در کشور توسط بخش خصوصی ساخته و مورد استفاده قرار گرفته است و از منظر دیگر پنج سال پیش و قبل از جدایی سازمان فضایی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، با توجه به درخواست دولت، تعداد ۲۷ شرکت بخش خصوصی اولین کنسرسیوم تخصصی فناوری فضایی کشور را جهت طراحی و ساخت ماهوارههای کاربردی ایجاد کردند و تفاهمنامهها و توافقنامههای متعددی را قبل از جابجایی ساختار سازمان فضایی، با این سازمان و برخی صاحبان فناوری فضایی دنیا به عنوان همکار به امضا رساندند.
سالاری در همین رابطه گفت: علاوه بر نهایی شدن پیوست فنی پروژه طراحی و ساخت ماهواره سنجشازدور با دقت ۲.۵ متر با سازمان فضایی زیرمجموعه وزارت ارتباطات، پیشنویس قرارداد تنظیمشده هم نهایی شده بود که متاسفانه بعد از تغییر ساختار ایجادشده برای سازمان فضایی کشور این پروژه نیز عملاً متوقف شد و با وجود پیگیریهای زیاد به عمل آمده، آقایان بهاندازهای سرگرم بزرگ کردن ساختار فضایی کشور بودند که بههیچوجه پاسخی برای پیگیریهای بخش خصوصی نداشتند.
رییس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی با اشاره به اینکه بخش خصوصی کشور تواناییهای زیادی در زمینه فضا داراست ادامه داد: هم از حیث فناوری که در بسیاری از زیرسامانههای اصلی ماهوارهها صاحب تجربه و دارای خروجیهای اثبات شده است و هم از حیث تعاملات بینالمللی که بسیاری از مراکز فناوری جهانی این حوزه کار با بخش خصوصی را ترجیح میدهند.
این کارشناس هوافضایی در زمینه اولویتهای کشور در حوزه فناوری فضایی نیز گفت: قطعاً اولویت با استفاده از خدمات و صنایع فضایی برای بهبود رفاه جامعه است چراکه راه افزایش توان بازدارندگی و غرور ملی از همین مسیر عبور میکند و نه برعکس.
وی افزود: در حال حاضر تعیین اولویتهای فضایی کشور و بهکارگیری کلیه ظرفیتها در جهت به نتیجه رسیدن و اخذ خروجیهای کاربردی مهمترین کار است که توصیه میشود.
سالاری در پایان در زمینه انتظار از ساختار جدید فضایی گفت: بخشهای دانشگاهی، دولتی و خصوصی هر سه مکمل و از اجزای مهم نظام نوآوریهای فضایی کشور محسوب میشوند و تعریف انتظارات بجا و مطابق با کارکردهای هر حوزه از مهمترین وظائفی است که از مرکز ملی فضایی مورد انتظار است بهگونهای که این عناصر با همراهی هم بتوانند نوآوریهای کاربردی برای بخش فضایی کشور به همراه داشته باشند.