اخترشناسان اخیرا به یافته های جدیدی دست یافته اند که می تواند به مناقشه ای پیرامون نوعی از ابر نو اختر ها-مرحله نهایی نابودی ستارگان عظیم- که برای یک دهه ذهن دانشمندان را به خود مشغول نگاه داشته است، پایان دهد.آیا ستارگان در یک فرایند تدریجی نابود می گردند یا در اثر یک انفجار سریع؟
مشاهدات حاکی از آنند که در فرایند انفجار ابر نو اختری یک ستاره ، در حالی که بخش درونی آن حالتی کروی دارد، موادی که به بیرون پرتاب شده و در فضای اطراف پخش می گردند، کره ای نا متقارن و غیر یکنواخت پدید می آورند.چنین فرایندی گویای این حقیقت است که انفجار ستاره با سرعت ما فوق صوت گسترش می یابد.
لیفن ونگ از دانشگاه ایالتی تگزاس در این باره می گوید:بر طبق نتایج حاصل از تحقیقات ، پروسه انفجار این گونه از ابر نو اختر ها از دو مرحله تشکیل می شود و یافته های جدید از اهمیت ویژه ای در دانش کیهان شناسی برخور دار است.
اختر شناسان در طی ده سال با بهره گیری از تلسکوپ غول پیکر زمینی ESO و تلسکوپ اتو استروو رصدخانه مک دونالد به بررسی ابعاد و ساختار ابر های به جا مانده از ذرات اطراف هفده ابر نو اختر Type 1a پرداختند.تا کنون چنین تصور می شد که این گونه از ابر نو اختر ها حاصل از انفجار ستارگان کوچک و چگال-کوتوله سفید-درون یک سامان دوتایی می باشند. همچنان که همدم این ستاره مواد اطراف را به داخل آن می راند،کوتوله سفید به جرم بحرانى می رسد و در نهایت به خاطر ناپايدارى ،در طی انفجار ابر نو اختری از بین می رود.اما برای این پرسش که "چه چیزی باعث انفجار اولیه می شود و چگونه انفجار در سرتاسر ستاره گسترش می یابد؟" هنوز پاسخی وجود ندارد.
به خاطر فواصل بسیار زیاد انفجار های ابر نو اختری که توسط ونگ و همکارانش در کهکشان های دور مشاهده شده بودند، امکان بررسی دقیق آنها با استفاده از روش های تصویر برداری تداخل سنجی ، وجود نداشت.بنابراین گروه تصمیم گرفت در روشی جایگزین ، با ثبت پرتو های نور قطبی گسیل شده از ستارگان در حال مرگ، شكل انفجار را تعیین نماید.
نمایی خیالی از یک ابر نو اختر
قطبش سنجى نشان داد که نور حاصل ، از امواج الکترومغناطيسى تشکیل شده که در جهات منظمی نوسان می کند.باز تاب و یا پراکندگى نور باعث گرايش میدان های الکتریکی و مغناطیسی نسبت به یکدیگر می شود.به عنوان نمونه در موردی مشابه عینک های دودی قطبی شده ، همچون یک فیلتر باعث بازتاب پرتو های نور خورشید می شود.هنگامی که نور در میان ذرات باقی مانده در حال گسترش اطراف یک ابر نو اختر پخش می شود، داده های ارزشمندی پیرامون گرايش و جهت گیری لایه های پراکنده به ما می دهد.
اگر ابر نو اختر کره ای متقارن باشد، تمامی جهات باید یکسان باشند و در نتیجه هیچ شبکه قطبی شده ای وجود نخواهد داشت.
دیتریک بد از دانشگاه ایالتی تگزاس می افزاید: ما فقط با بهره گیری از قدرت جمع آوری نور بسیار بالای تلسکوپ غول پیکر زمینی ESO و واسنجى فوق العاده دقیق ابزار FORS قادر به قطبش سنجى بودیم. تحقیقان ما نشان داد که انفجار ابر نو اختر های Type 1a پدیده ای سه بعدى است. بخش های خارجی ابر حاصل از انفجار کاملا نامتقارن بوده و از مواد مختلفی تشکیل شده است، در حالیکه بخش داخلی کاملا یکنواخت می باشد.
تحقیقات بیشتر نشان داد که میزان قطبی شدن و متعاقب آن كرويت با درخشندگی ذاتی انفجار مرتبط می باشد.به بیان دیگر هرچه درخشندگی حاصل از انفجار بیشتر باشد ابر نو اختر کره یکنواخت تری را پدید می آورد.
یافته های اخیر تاثیراتی بر روی استفاده از این ابر نو اختر ها به عنوان یک ابزار سنجش استاندارد خواهد داشت.تا کنون از این گونه ابر نو اختر ها برای اندازه گیری میزان سرعت گسترش کیهان استفاده می گردید ، اما بر خلاف آنچه که تصور می شد عدم تقارن شکل کروی ،معرف پراكندگی نور در این اجرام می باشد.
ونگ در پایان خاطر نشان کرد:نتایج این تحقیقات بسیاری از مدل های موفق وابسته به درجه حرارت هسته اتمى انفجار های ابر نو اختری را محدود خواهد کرد.
بر اساس این مدل ها انبوهی از مواد تشکیل دهنده ذرات به جا مانده از انفجار ،در طی یک پروسه تدریجی به نام" احتراق" پدید می آیند و به طور نا منظم از خود دنباله ای از خاکستر به جای می گذارند. یکنواختی کره داخلی ستاره منفجر شده حاکی از آن است که پروسه احتراق پس از مدتی جای خود را به پروسه ای بسیار خشن به نام" انفجار ناگهانى" می دهد و این انفجار با سرعت ما فوق صوت در ستاره گسترش می یابد.این سرعت چنان زیاد است که کلیه نا متقارنی های خاکستر های به جا مانده پروسه احتراق را از بین می برد و در نهایت بقایایی یکنواخت و همگن بوجود می آید.
نتایج این تحقیقات در اواخر ماه نوامبر سال جاری میلادی در سرویس خبری آنلاین ژورنال دانش ،توسط لیفن ونگ، دیتریک بد و فرناندو پتات ارائه گردید.