گزارش رصد روز 30 ذالحجه
نتیجه : هلال رویت شد.
مکان : کهن دژ نارین قلعه ( قدیمی تریت بنای خشت خام جهان ) میبد
زمان : شنبه، 30 دی ماه 1385
رصد گران : احمد زارعی و محسن فشارکی
ابزار : رصد با چشم غیر مسلح
شرح :
رصد با چشم غیر مسلح از ساعت 16:30
به دلیل وجود یک تکه ابر رصد بی نتیجه پی گیری می شد، در ساعت 17:30 با رخت بر بستن ابر کذائی از میدان دید، هلال به راحتی رویت شد.
محسن فشارکی
يک رکورد- يک افتخار- يک تولد - يک مقاله
چند روزی است که می خواهم در مورد چند موضوع مطالبی را بنويسم که تا کنون فرصت نداشتم تا اينکه امروز توانستم وقت پيدا کنم.
اول ثبت يک رکورد جديد: گاهی اوقات بعضی رصدهای با ارشمند انجام می شود و راحت از کنار آنها می گذريم و تنها به ذکر گزارش بسنده می کنيم و گاهی اوقات برعکس! گزارش رصد هلال صبحگاهی ذيحجه آقای ميرسعيد از آنهايي است که جای تبريک دارد و يکبار ديگر خاطرات شيرين رکوردهای جديد را به نام ايشان تداعی می کند. اهميت اين رصد به علت ديدن هلال ضخيم ماه در کمترين ارتفاع با خورشيد با يک ابزار نسبتاً ضعيف (دوچشمی 70*15) می باشد که در زير مقايسه رصد هلالهای مشابه را می بينيد:
|
تاريخ |
رصدگر |
ابزار |
ضخامت |
اختلاف
ارتفاع |
اختلاف
آزيموت |
پارامتر
q |
|
2-11-2005 |
جيم استم |
8 اينچ |
21 ثانيه |
4:06 |
11:18 |
-0.45 |
|
18-1-2007 |
محسن ميرسعيد |
70 ميليمتر |
26 ثانيه |
4:03 |
12:52 |
-0.40 |
|
2-12-2005 |
عليرضا بوژمهرانی |
80 ميليمتر |
24 ثانيه |
4:37 |
11:56 |
-0.35 |
دوم ثبت يک افتخار جديد: برای چهارمين سال متوالی از سال 2004 ، مجدداً نام ايران و رصدگران هلال ماه، با اقتدار در مجله معتبر Sky & Telescope چاپ می شود. در شماره فوريه 2007 آقای پروفسور سينات در يک مقاله با زبان ساده، نحوه شکل گيری هلال و ديدن آن را در هر ماه به کمک يک نقشه توضيح می دهند. سپس در مورد رکورد سن هلال بر رکورد 11 ساعت و 40 دقيقه آقای قاضی ميرسعيد از ايران تأکيد کرده و در پايان به امکان شکسته شدن حد دانژن اشاره می کنند. ايشان برای دومين بار است که در همين مجله به رصد آقای استم و پولاچيک اشاره می کنند و بيان می کنند اين دو ادعای رؤيت دارند. درحاليه در همين مقاله به بيان شکسته شدن قطعی حد دانژن تا حد 7.3 درجه توسط تيم آقای قاضی ميرسعيد اشاره می کنند و گزارش اين رصد را را بطور کامل تشريح می کنند. بنده به نوبه خود اين افتخار ملی را به تمام مردم و جامعه رصدگران هلال ماه بخصوص آقای قاضی ميرسعيد و گروه فسا و گروه کرمان تبريک عرض می کنم.
سوم تولد من: امروز چهارشنبه چهارم بهمن ماه 1385 است. 30 سال قبل در روز دوشنبه چهارم بهمن ماه 1355 مصادف با 24 ژانويه 1977هجری شمسی و چهارم صفر 1397 هجری قمری من در مشهد متولد شدم.
تحصيلات ابتدايي تا پايان متوسطه را در مشهد گذراندم. دوره ليسانس را در دانشگاه تبريز(رشته نقشه برداری 78-1374) و دوره فوق ليسانس را در دانشگاه تهران ( رشته ژئودزی 81-1379) بودم. در سال 79 ازدواج کردم و بصورت پاره وقت در دانشگاه تهران و آزاد اسلامی ميبد تدريس را در رشته نقشه برداری شروع کردم. سال 81 سربازی را در دانشگاه ميبد (هيئت علمی طرح خدمت) شروع کردم. هم اکنون نيز عضو هيئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تفت بوده و در زمينه نقشه برداری علاوه بر دانشگاه با اداره راه و ترابری، سازمان انرژی اتمی و سازمان نقشه برداری نيز همکاری داشته ام. حاصل تلاش علمی خود تأليف يک کتاب و چند مقاله تخصصی می باشد. در کنار رشته نقشه برداری، به امور پژوهشی و رصدی نجوم نيز مشغولم که حاصل آن ده ها رصد و چندين مقاله و نوشتار علمی نجومی است.
نجوم را از سال 1372 شروع کردم و مشوقم آقای باقر محمد شفيع يک دبير فيزيک اهل گرگان بود. به محاسبات نجومی علاقه داشته و دارم و در کنار آن گاهی رصد نيز انجام می دهم. اولين رصدم برای رؤيت هلال به تاريخ 21 ارديبهشت 1373 (ذيحجه 1414- 11-5-1994) بر می گردد که در آن زمان هلال ذيحجه را با يک دو چشمی 40*8 با جدايي 9 درجه رؤيت کرديم. امروزه محاسبات نشان می دهد که اين هلال را در مشهد می توانستيم با يک ابزار با گشودگی 50 ميليمتر مشاهده کنيم. در آن زمان هيچ نرم افزاری نبود (کامپيوترهای آن روزی حتی ويندوز هم نداشتند!) و من محاسبات را با يک ماشين حساب کاسيو 3800 که از دبير رياضیمان قرض گرفته بودم انجام می دادم!
از سال 1377 برنامه های محاسباتی ماه و خورشيد را در کامپيوتر نوشتم و در همين سال با آقای صياد آشنا شدم و ايشان اطلاعات رصدی هلالهای بحرانی را به نشانی ام در مشهد و تبريز ارسال می کردند. اولين نرم افزار نجومی را در سال 1381به نام HP3Planent از طريق اينترنت گرفتم. با نرم افزار Moon Calc را در سال 82 آشنا شدم. چندين سال بود بخاطر دوگانگی و تضاد در علم نجوم و ... نجوم را بصورت فردی ادامه می دادم و تقريباً ارتباطی زيادی با گروه ها نداشتم بجز يک گروه نجومی در دانشگاه ميبد که دانشجويان نسبتاً فعالی نظير فشارکی، سعدی، جمشيدی و ... دارد.
تا اينکه مجدداً در شوال سال 83 گزارش پرواز آقای بوژمهرانی را در سايت کان آسمانی ديدم و در رمضان سال 85 گزارش معروف توچال را و همچنين بحثهای نجومی در کمان آسمانی که بطور اتفاقی با آقای قاضی ميرسعيد آشنا شدم. در يک سال گذشته بنابه دلايلی کار رؤيت هلال را از سرگرفتم و چند مقاله دست اول نوشتم و با رصدگران با تجربه زيادی آشنا شدم. اين هم يک عکس از خودم که يکماه قبل با خانواده به رصد رفته بودم.
اينها گذر مختصری بود از زندگینامه من برای اينکه بعضی ها دوست دارند بدانند. به جوان ها توصيه می کنم که استعداد های درونی خود را کشف کنند و با علاقه و انرژی کار کنند تا هر وقت به گذشته فکر کردند ببيند که در تمام ابعاد رشد کرده اند.
چهارم مقاله ترجمه شده دکتر سينات
هلالهای ماه در سال 2007
نوشته راجر سينات
در هر ماه تقريبا يک روز بعد از مقارنه، قمرمان همچون يک هلال موی باريک و در پائين آسمان بعد از غروب خورشيد به چشم نمايان می شود. نقشه صفحه بعد به ما می گويد که ناظران آسمان در سراسر جهان، در اولين غروب هر ماه 2007 ، ممکن است ماه جوان را مشاهده کنند.
اساساً تاريخ دقيق به طول جغرافيايي و تا حدودی به عرض جغرافياي شما بستگی دارد، اما آسمان بايد خيلی صاف و افق غربی بدون مانع باشد. ناظرانی که در غرب (سمت چپ) کمان رسم شده زندگی می کنند، حداقل شانس کمی برای مشاهده نخستين هلال ماه در تاريخ نشان داده شده دارند. همانطور که ماه خورشيد را پشت سر می گذارد در هر قاچ متوالی به طرف غرب، هلال يک ساعت پيرتر، کمی ضخيم تر، و مشاهده آسانتر می شود. ناظران شرق (سمت راست) کمان هيچ شانسی را برای رؤيت هلال ندارند حتی با يک تلسکوپ قدرتمند که بايد منتظر باشند تا بعد ازظهر روز بعد ماه را ببينند.
برای مثال به کمانی که در شرق امريکای شمالی قرار گرفته است، در 17 آوريل توجه کنيد. بعد از ظهر سه شنبه ناظران سواحل غربی با شرايط عالی آب و هوايي، ممکن است اتفاقاً هلال فوق العاده نازک هلال را حداقل با دوچشمی ها ببينند. در نقطه وسط کمان، (نزديک به اوتاوا و کانادا) سن هلال 7/12 ساعت از ماه جديد بوده و برای مناطق غرب آن 15 تا 16 ساعت است. اما کسانيکه در سواحل شرقيمان هستند، بايد 24 ساعت منتظر بمانند تا اينکه چهارشنبه 18 ام همگی ماه را ببينند. آنگاه ماه 36 ساعت سن دارد که در کل جهان فراگير می شود. ماه با نور زمين تاب روشن خواهد شد و نور ضعيف بر قسمت تاريک ماه بطور غير مستقيم از نور خورشيد منعکس شده از زمين، می تابد.
ثبت رکوردهای جديد
کمانها خودشان اساس علاقه رصدگران به ثبت رکورد هستند. جوانترين هلال ديده شده تا کنون 11 ساعت و 40 دقيقه است که توسط محسن ميرسعيد از تهران- ايران در 7 سپتامبر 2002 به کمک دوچشمی غولپيکر 150 ميليمتر (6 اينچ)آشکار شده است (S&T February 2004, page 102). امسال شما بايد به اقيانوس آرام شمالی برای نفوذ به يک رکورد جديد سفر کنيد. بر حسب اينکه شما در شرق يا غرب خط بين المللی زمان باشيد، تاريخ 16 يا 17 می خواهد بود. برای اطلاعات بيشتر در خصوص پارامترهايي تعيين کننده رؤيت پذيری، به مقاله سال قبل (February issue, page 60) نگاه کنيد.
شکستن حد دانژن
يک سؤال کمی مشکل اين است که کمترين جدايي زاويه ای از خورشيد – که حد دانژن ناميده می شود – زمانيکه که با تلسکوپ ديده می شود چقدر است. نقلاً اين زاويه 5/7 درجه (بين مراکز) قرار داده شده است، اما آن با مدرک رشد پيدا کرده است که می تواند کمی کمتر باشد. برای مثال رصدگران کارآزموده جيم استم و جوهان پولاچيک اعتقاد دارند آنها هلال آخر ماه را قبل از تمام شدن با تلسکوپ 8 اينچ در 13 اکتبر 2004 بر فراز کوه لمون در آريزنا تشخيص داده اند. اما جدايي محاسبه شده در اين زمان فقط 5/6 درجه بوده است، يک درجه تقويت حد دانژن که ديگر کارشناسان به آرامی آنرا می پذيرند. اما يقيناً حد دانژن در غروب 28 فوريه 2006 توسط رصدگران در نزديکی بافت در جنوب غربی ايران در طول 56:59 شرقی و عرض 29:54 شمالی و ارتفاع 2066 متر. که توسط ميرسعيد تيمی شامل افراد زير سوق داده شد اند: محسن شريفی، رضا اسفندی، سعيد دوست محمدی، علی حاج احمدی، احسان مهرجو و جواد ذوالقدر. آنها برای جلوگيری از نور مزاحم (يا سرگردان) پتوها را بر روی سرهايشان گرفتند و هر 7 نفر توانسته اند هلال را در تلسکوپ 14 اينچ (90 برابر) از ساعت 14:15 زمان جهانی ببينند (5 دقيقه بعد از غروب خورشيد). و سپس در 8 اينچ (68 برابر) در ساعت 14:19. آنها توانسته اند تا ساعت 14:32 رؤيت را ادامه دهند. ميرسعيد توصيف می کند که حالت هلال يک کمان 65 درجه که در يک نقطه آن شکسته شده می باشد. همچنين تصاوير پردازش شده فوق العاده آنها به نظر می رسد که اثری از هلال را نشان می دهد. در زمان اولين رؤيت ماه فقط 3/7 درجه از خورشيد فاصله داشته است.
ويرايش ارشد: راجر سينات که هنوز دارد از ديدن يک هلال ماه با سن 26 ساعت با چشم غير مسلح خودش، جلو می افتد.
سید قاسم رستمی