بسم الله الرحمن الرحیم

وداعی متفاوت با ماه محرم 1428

برای بسیاری از رصدگران کشور ما رویت هلال محرم حال و هوایی خاص دارد. از یک سو با مشاهده این هلال غم و اندوه وجود انسان را فرا می گیرد و از سوی دیگر شوق بهره برداری معنوی از خوان گسترده کرامت و عنایت سید الشهداء حضرت امام حسین علیه السلام در دلها شعله ور می شود. این حس و حال تا پایان این ماه و زمان وداع با ماه محرم باقی است. به رصدگران محترم هلال پیشنهاد می نمایم امسال وداعی دیگرگون با این ماه داشته باشند.

در بامداد روز جمعه 27 بهمن 1385 ( 27 محرم 1428 و 16 فوریه 2007 ) آخرین هلال صبحگاهی قابل رویت محرم از افق شرقی سر برون خواهد کرد. در مناطق مرکزی ایران مختصات ماه و خورشید در لحظه طلوع ماه بشرح زیر است :

(MoonCal 6.0 by Dr. Monzur Ahmed, Topo, Refrac OFF)

در این بامداد سیاره مریخ نیز حدود یک ساعت قبل از هلال ماه در افق شرقی نمایان خواهد شد. رصدگران هلال بخوبی میدانند در صورت مساعد بودن شرایط جوی ، هلالی با مختصات فوق ( که دارای ضخامت ، جدائی زاویه ای ، اختلاف سمت و اختلاف ارتفاع زیاد با خورشید است ) به راحتی قابل رویت خواهد بود. برای عکسبرداری از هلال ، بهتر است در همان دقایق اولیه طلوع ماه به دیدار آن بشتابید اما برای وداع با آخرین هلال محرم تا نزدیک غروب صبر کنید.

ساعتی مانده به غروب جمعه ( که خود به اندازه کافی محزون کننده است ) میتوان برای آخرین بار هلالی از ماه محرم و خاموش شدن آن در افق غربی را مشاهده نمود. بنده تاکنون تجربه چنین وداعی را نداشته ام اما فکر میکنم چشمان نمناک و اشکبار رصدگران ، کار رصد را بر آنان دشوار خواهد کرد. خوان احسان حسینی در همیشه ایام گسترده است اما حلاوت محرم چیز دیگری است و باید تا دیدار مجدد آن سالی را به انتظار نشست.

در مناطق مرکزی ایران ، غروب هلال حدود 1 ساعت و 24 دقیقه قبل از غروب خورشید خواهد بود. در منطقه اصفهان و در ساعت 16:16 مختصات ماه و خورشید چنین  :

جمعه 27 بهمن 1385 ، ساعت 16:16 ، اصفهان

محاسبات فوق بدون در نظر گرفتن اثر شکست نور در جو انجام شده است. در صورت لحاظ کردن اثر شکست نور در جو در محاسبات فوق ، ارتفاع ماه 1.326 درجه و ارتفاع خورشید 17.595 درجه خواهد شد. یافتن این هلال با دوربین دوچشمی به تمرکز حواس و دقت عمل  نیاز دارد. اگر بتوانید در شامگاه پنج شنبه 26 بهمن محل غروب خورشید را در افق غربی رصدگاه خود مشاهده کنید ، یافتن هلال در بعد از ظهر جمعه آسانتر میشود. به عنوان مثال در شهر اصفهان و در غروب روز پنجشنبه ، خورشید در لحظه غروب خود در سمت 255.5 درجه قرار می گیرد. این نقطه شاخص اول است.

علیرضا بوژمهرانی

12 بهمن 1385

نکته : در نوشتار هلالهای جذاب سال  1386 ، سالهای قمری به اشتباه درج شده است. هلالهای شامگاهی سال آینده شامل هلال ربیع الثانی لغایت ذیحجه 1428 و محرم لغایت ربیع الاول 1429 و هلالهای صبحگاهی نیز شامل هلالهای ربیع الاول لغایت ذیحجه 1428 و محرم لغایت صفر 1429 است. از دوستان و همکاران گرامیم آقایان رضا طیب طاهر ، محمد سلطان الکتابی و مهدی رحیمی که این موضوع را متذکر شدند سپاسگزاری می نمایم.