گفتگوی آسمان پارس با دکتر بهرام مبشر

تبلیغات

ارسال در: 1385/12/28-00:00

◄دكتر بهرام مبشر در سال 1337 در تهران متولد شد، ديپلم رياضي را از دبيرستان البرز تهران و ليسانس فيزيك را از مدرسه عالي پارس دريافت كرد و سپس به انگلستان رفت و تحصيلات فوق ‌ليسانس و دكتراي خود را در رشته كيهان‌شناسي مشاهداتي در دانشگاه «دورهام» انگلستان پشت سر گذاشت. وي پس از دريافت درجه فوق‌ليسانس مهندسي اپتوالكترونيك و ديپلم مهندسي ميكروويو از دانشگاه لندن، مدت هشت سال در اين دانشگاه (كالج سلطنتي) به تدريس و تحقيق اشتغال داشته و از چند سال قبل در انستيتو تلسكوپ فضايي هابل در ناسا فعاليت دارد.علاوه بر این دکتر مبشر به عنوان یکی از مدیران اصلی و محقق در پروژه های مهمی از جمله GOODS وCOSMOSE همکاری داشته است. دكتر مبشر در حال حاضر نماينده سازمان فضايي اروپا (ESA) در ناسا و مسئول تصویر بردار فروسرخ NICMOS تلسكوپ فضايي هابل است.

نحوه تحول کیهان و بوِیژه کهکشان ها از آغاز تا کنون ، انرژی تاریک و منشا آن، آگاهی یافتن از جایگاه ما در کیهان و آینده عالم از جمله مهم ترین پرسش های بنیادی کیهان شناسی است که دکتر مبشر و همکاران وی به دنبال یافتن پاسخی قانع کننده برای آن هستند و تا کنون به پیشرفت های چشم گیری در این زمینه دست یافتنه اند.

◄تلسکوپ فضایی هابل در ابتدا به چه منظوری به فضا پرتاب شد و هم اکنون پس از گذشت نزدیک به 17 سال چه میزان به هدف خود رسیده است؟

تلسکوپ فضایی هابل با اهداف متفاوتی ساخته شد و این اهداف عبارتند از: اندازه گیری میزان انبساط کیهان(ثابت هابل)، بررسی مواد تشکیل دهنده اختروش(کوازار) ها،مطالعه و بررسی شکل گیری و تغییرات کهکشان ها . هابل علاوه بر این که به تمامی اهداف یاد شده نایل آمده فراتر از انتظارات نیز پیش رفت و ما را به سمت مفاهیمی همچون وجود ماده تاریک و ماهیت آن ، جستجوی دور ترین کهکشان ها در کیهان، بررسی بزرگ نمایی گرانشی کهکشان ها و.... سوق داد.

◄ علاوه بر ماموریت اصلی هابل، تا کنون چه پروژه های جنبی توسط این تلسکوپ انجام گرفته و یا در حال اجرا می باشد؟

برخی از پروژه هایی که بعد ها توسط تلسکوپ فضایی هابل به انجام رسیدند،از اهمیت بالایی برخوردار بودند، بشر امروز توانسته بواسطه تلسکوپ فضایی هابل ، ژرف ترین تصویر را از کیهان بدست آورد.علاوه بر این هابل توانست جمعيت نوینی از کهکشان ها و دورترین اجرام عالم که اندکی پس از پیدایش کیهان شکل گرفته اند را کشف نماید.

◄ در مورد تجهیزات کنونی تلسکوپ هابل توضیح دهید. هر کدام از آنها چه وظیفه ای بر عهده دارند و چه داده هایی از فعالیت آنها حاصل خواهد آمد؟

در

در حال حاضر تجهیزات زیر بر روی تلسکوپ فضایی هابل نصب می باشند:

دوربین پیشرفته نقشه برداری (ACS) : این دوربین از میدان دید بسیار گشوده ای برخوردار بوده و بسیار حساس می باشد. تا کنون بیش از 70% مشاهدات هابل ، توسط این دوربین صورت گرفته است.علاوه بر این ، ژرف ترین تصویر بشر از کیهان بوسیله همین دوربین بدست آمده است و ما در تحقیقات خود از دوربین پیشرفته نقشه برداری، بسیار استفاده می کنیم.

دوربین مادون قرمز و طیف نمای چند منظوره (NICMOS) : با استفاده از این دوربین در طیف فرو سرخ به بررسی آسمان می پردازیم،بواسطه این که امواج فرو سرخ از میان ذرات و غبار های کیهانی عبور می کنند ،با بهره گیری از این دوربین می توان به جستجوی دور ترین کهکشان های عالم پرداخت.

دوربین میدان دید باز و سیاره ای شماره 2(WFPC2) : این دوربین پیش از نصب دوربین پیشرفته نقشه برداری (ACS) بر روی هابل، به طور متوالی مورد استفاده قرار می گرفت. طی ماموریتی به روز رسانی که قرار است در تابستان سال 2008 میلادی اجرا شود، جای خود را به دوربین میدان دید باز و سیاره ای شماره 3(WFPC3) خواهد داد.دوربین جایگزین، میدان دیدی به مراتب گشوده تر خواهد داشت و با حساسیتی بسیار بالا در طول موج نزدیک به فرو سرخ به بررسی آسمان خواهد پرداخت.

طیف نگار فرابنفش (STIS) : این ابزار تنها طیف نگار فرابنفش تلسکوپ فضایی هابل می باشد که در طی یک سال گذشته از کار افتاده است.بر طبق برنامه ریزی ها این دوربین در ماموریت به روز رسانی آتی ، تعمیر خواهد گردید.

علاوه بر این طی ماموریت به روز رسانی هابل، طیف نگار فرابنفش دیگری به همراه دوربین محدوده ای باز به منظور افزایش توان اکتشافی، بر روی این تلسکوپ فضایی نصب خواهد شد.

◄ هم اکنون تلسکوپ هابل در چه وضعیتی به سر می برد،آیا همه تجهیزات آن به درستی کار می کنند؟

در حال

در حال حاضر طیف نگار فرابنفش و دوربین پیشرفته نقشه برداری (ACS) از کار افتاده اند، و تمامی مشاهدات توسط دوربین مادون قرمز و طیف نمای چند منظوره (NICMOS) و دوربین میدان دید باز و سیاره ای شماره 2(WFPC2) صورت می گیرند. دوربین پیشرفته نقشه برداری (ACS) از چند هفته پیش از کار افتاده است و ما هم اکنون مشغول بررسی مشکلات احتمالی آن هستیم.

◄ چرا موافقت با ماموریت تعمیر هابل این قدر به تاخیر افتاد؟

این

این تاخیر دلایل متعددی داشته است.امنیت جانی فضانوردان،ما باید اطمینان می یافتیم که شاتل به هنگام ملاقات با تلسکوپ فضایی هابل از ايمنی لازم برخور دار می باشد و پیش از تصمیم گیری نهایی می بایست شماری از ماموریت های فضایی با موقیت انجام می شد.

◄ درباره ماموریت آتی تعمیر هابل و کاربرد ابزار های علمی که در آینده بر روی آن نصب خواهند شد کمی توضیح دهید.

بر طبق برنامه ریزی های کنونی شاتل فضایی دیسکاوری در تابستان سال 2008 میلادی به سوی تلسکوپ فضایی هابل پرتاب خواهد شد. در این ماموریت دو ابزار جدید به نام های طیف نگار فرابنفش و دوربین محدوده ای باز ، بر روی تلسکوپ نصب خواهند شد و به احتمال زیاد طیف نگار فرابنفش (STIS) و دوربین پیشرفته نقشه برداری (ACS) سرویس خواهند شد.علاوه بر این ژیروسکوپ ها و باطری های جدید نیز جایگزین می گردند.

◄ عده ای بر این عقیده هستند که تلسکوپ فضایی هابل پس از ماموریت به روز رسانی، افقی جدید در دانش ما نسبت به فضای اطراف مان خواهد گشود،به طوری که بسیاری از داده های پیشین خود را زیر سوال خواهد برد؛در این باره توضیح دهید.

هابل در حال حاضر

هابل در حال حاضر چنین کاری را انجام داده است، این تلسکوپ فضایی دید ما را نسبت به کیهان دگر گون ساخته است.

◄ از پروژه های GOODS و COSMOSE و نقش جناب عالی در آنها بگویید؟

GOODS پروژه علمی بررسی آسمان در طیف های مختلف الکترو مغناطیس به طور همزمان می باشد. در این پروژه با بهره گیری از بزرگ ترین تلسکوپ های فضایی و زمینی از جمله تلسکوپ فضایی ، تلسکوپ فضایی اسپیتزر ، رصدخانه فضایی چاندرا و تلسکوپ های آرایه ای وی ال تی(VLT) به مطالعه نحوه شکل گیری و تحول کهکشان ها ، جستجو برای یافتن کهکشان های دور و انرژی تاریک می پردازیم،هم اکنون ما کلیه داده های این پروژه را دریافت کرده ایم و پاسخ هایی برای پرسش های مطرح شده یافته ایم.

COSMOSE عظیم ترین پروژه ای است که توسط هابل و سایر تلسکو پ ها انجام شده است.در این پروژه به بررسی روابط بین مواد تشکیل دهنده کهکشان و فضای اطرافشان پرداخته می شود.

◄ پیرامون کشف دور ترین کهکشان عالم در تصویر فرا ژرف هابل توضیح دهید.

با بهره گیری از ژرف ترین تصویر از کیهان (تصویر فرا ژرف هابل)،ما کهکشانی را یافتیم که هنگامی شکل گرفته بود که فقط 800 میلیون سال از سن عالم می گذشت.این کهکشان بسیار پر جرم در فاصله نزدیک به 14 میلیارد سال نوری از ما واقع شده است و دارای جرمی برابر جرم کهکشان راه شیری می باشد.

پرسشی که در این باره مطرح می باشد این است که چگونه چنین کهکشانی در مدت زمانی بسیار کوتاه پس از تولد کیهان شکل گرفته ؟ و این میزان جرم را چگونه بدست آورده است؟

◄ یافته شما پیرامون دور ترین کهکشان عالم که در زمان خود در صدر فهرست مهم ترین رویدادهای جهان قرار گرفته بود، هم اکنون در چه مرحله ای به سر می برد؟

این کشف در حال حاضر نیز همچون معمایی اخترشناسان را به چالش کشیده و تا کنون توضیح قانع کننده ای برای آن وجود ندارد.

◄ زمانی که خبر این کشف انتشار یافت ، بسیاری از نظریات کیهان شناسی دچار تزلزل شدند، در این باره توضیح دهید؟

اگر صحت این کشف تایید شود بسیاری از تئوری های کنونی که پیرامون شکل گیری کهکشان ها مطرح اند به چالش کشیده خواهند شد.اگر کهکشان های مشابه بیشتری کشف شوند،سناریوی شکل گیری کهکشان ها با مشکل مواجه خواهد شد. در حال حاضر هیچ توضیحی برای چگونگی شکل گیری چنین کهکشان های پر جرمی در مدت زمانی بسیار کوتاه پس از تولد کیهان وجود ندارد.

◄ مهمترین پرسش هایی که هم اکنون در دانش کیهان شناسی مطرح است و دانشمندان به دنبال یافتن پاسخی قانع کننده برای آن هستند، چیست؟

در حال حاضر ماهیت ماده تاریک که آینده کیهان را در سیطره خود خواهد داشت، از مهم ترین موضوعاتی است که در کیهان شناسی مطرح است.جستجوی برای نخستین نسل از کهکشان ها و چگونگی شکل گیری و تاثیر آنها بر عالم در سنین کودکی،از جمله موضوعات مهم تحقیقاتی می باشند.این که چگونه کهکشان ها شکل گرفته و در فرایند تکامل به شکل کنونی خود رسیده اند؟ ، از مهم ترین پرسش هایی است که در حال حاضر مطرح می باشند.در نهایت آینده عالم از جذاب ترین رشته ها در دانش کیهان شناسی می باشد.

◄ شاید یکی از پرسش هایی که ذهن شمار زیادی از انسان ها را به خود مشغول نگاه داشته این است که، اکتشافاتی مهمی که همه روزه در دانش اخترشناسی اتفاق می افتند، در زندگی روز مره ما چه تاثیری خواهند داشت؟

هم اکنون ما می توانیم به دنبال یافتن پاسخ برای پرسشی باشیم که بیش از 2000 سال، ذهن بشر کنجکاو را به خود مشغول نگاه داشته است.پرسش هایی که هم اکنون در کیهان شناسی به آن پرداخته می شود، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشند و این پرسش ها دقیقا به موجودیت ما اشاره می کنند،عالم ما از کجا آمده و موجودیت یافته است و به کجا خواهد رفت؟به منظور مطالعه و یافتن پاسخ برای این پرسش ها ما به قوی ترین تلسکوپ ها و آشکارساز ها و فناوری بسیار پیشرفته ای نیازمندیم.این امر خود باعث پیشرفت و توسعه آشکار ساز های فوق حساس خواهد شد و در زمین نیز کاربرد های فراوانی خواهد داشت.

◄ آیا به حرفه و یا زمینه فعالیت خود همچون یک هدف می نگرید؟

تا حدودی. نه کاملا.

◄ اگر پاسخ تان مثبت است، تا چه اندازه به این هدف رسیده اید؟

به عقیده من شخصی که در این زمینه فعالیت می کند، هرگز به هدف خود نخواهد رسید. هر پاسخی که به یک پرسش داده می شود، خود پرسش های بی پاسخ بسیاری به همراه خواهد آورد، بنا بر این هدف تان همواره از شما دور خواهد شد.

◄ آیا شما در زمینه نجوم آماتوری هم فعالیت می کنید، برای نمونه با استفاده از تلسکوپ به رصد اجرام آسمانی مانند سیارات و... می پردازید؟

نه من هرگز یک منجم آماتور نبوده ام،هرگز با تلسکوپ به سیارات نگاه نکرده ام، رشته تخصصی من کیهان شناسی مشاهداتی (رصدی) است.

◄ آیا برای آینده برنامه ویژه ای در نظر دارید؟ چشم انداز خود را از آینده بیان نمایید.

برای آینده در مدتی زمان اندک برنامه های فراوانی دارم، که این خود به تنهایی موضوع مصاحبه ای دیگر است.

◄ در پایان ضمن سپاس از شما برای شرکت در این گفتگو،اگر نظر خاصی و یا پیامی برای هموطنان ایرانی تان دارید، لطفاً بیان بفرمایید.

از این که هموطنان من به دانش اخترشناسی و کیهان ناسی ابراز علاقه می کنند، بسیار خوشحالم. صادقانه باید بگویم از این که در میان این جمع هستم احساس غرور کرده و به ایرانی بودن خود افتخار می کنم. برای نسل جوان ایران چه داخل و چه خارج از کشور آرزوی موفقیت می کنم.

به امید موفقیت هرچه بیشتر اخترشناسان ایرانی

از جناب آقای دکتر بهرام مبشر برای در اختیار قرار دادن وقت ارزشمندشان و مصاحبه با آسمان پارس سپاس گزاریم و برای ایشان آرزوی سلامتی و موفقیت می کنیم.از همکار محترم آقای محمد رحیمی نیز برای همکاری صمیمانه سپاس گزاریم.

توضیحات نویسنده :

پروژه GOODS

یکی از مهمترین اهداف این پروژه علمی بررسی آسمان در طیف های مختلف الکترو مغناطیس به طور همزمان می باشد.اخترشناسان در این پروژه با بهره گیری از برترین تلسکوپ های فضایی از جمله تلسکوپ فضایی هابل در طیف مرئی، تلسکوپ فضایی اسپیتزر در طیف فرو سرخ، رصدخانه فضایی چاندرا در طیف پرتو ایکس و همچنین شبکه ای از تلسکوپ های غولپیکر زمینی مانند تلسکوپ کک، تلسکوپ های دو پیکر(Gemini ) شمالی و جنوبی، تلسکوپ های آرایه ای وی ال تی(VLT) رصدخانه جنوبی اروپا، تلسکوپ های رادیویی و... به رصد آسمان می پردازند.

تلسکوپ فضایی هابل و ابزارهای کنونی آن

به پاس خدمات ارزنده ادوین هابل به دانش اخترشناسی، یکی از بزرگترین تلسکوپ های فضایی جهان ، هابل نام گذاری شد.تلسکوپ هابل در 24 آوریل سال 1990 توسط شاتل دیسکاوری در مدارش به دور زمین قرار گرفت. هابل به عنوان یکی از بزرگترین اختراعات بشری در درک بهتر از کیهان در طی 17 سال ماموریت خود داده های بسیار ارزشمندی (از منظومه شمسی گرفته تا ژرف ترین نگاه به دور دست های کیهان)در اختیار دانشمندان قرار داده است. این تلسکوپ فضایی با ارسال تصاویری شفاف ، دقیق و بی نظیر ،انقلابی عظیم در دانش ما نسبت به کیهان ایجاد نموده است.ما به واسطه هابل توانستیم به گذشته های دور (اندک زمانی پس از مه بانگ) سفر کنیم و ژرف ترین نگاه را به کیهان بیاندازیم . هابل هم اکنون در طیف های مختلف نور از جمله فرابنفش، مرئی، فرو سرخ و... به بررسی فضای اطراف می پردازد.به عبارت دیگر از طول موج 1200 آنگستروم امواج فرابنفش گرفته تا طول موج نزدیک به فرو سرخ 2.4 میکرونی(2400 آنگستروم ) تحت پوشش این تلسکوپ است.این ویژگی منحصر به فرد هابل، دانشمندان را قادر می سازد تا ستارگان و کهکشان ها را از جهات مختلف بررسی نمایند.

از مهمترین ابزارهای علمی کنونی هابل می توان به دوربین میدان دید باز و سیاره ای شماره 2(WFPC2) ، دوربین مادون قرمز و طیف نمای چند منظوره (NICMOS)، طیف نگار فرابنفش (STIS)، دوربین پیشرفته نقشه برداری (ACS) و حس گرهای هدایت گر دقیق (FGS) اشاره کرد.

ماموریت به روز رسانی تلسکوپ فضایی هابل

تلسکوپ هابل هر چند مدت یک بار توسط خدمه شاتل های فضایی(در طی ماموریت Service Mission SM ) مورد بررسی قرار گرفته و تجهیزات جدید بر روی آن نصب می گردد و قطعات قدیمی نیز تعمیر و یا تعویض می گردند.تمامی این موارد در ادامه فعالیت تلسکوپ هابل نقشی اساسی دارند.

پس از حادثه غم انگیز شاتل فضائی کلمبیا و کشته شدن هفت نفر از فضانوردان شان اوکیف( رئیس اسبق ناسا ) ماموریت تعمیر هابل را که در آن زمان پس از سفر کلمبیا برنامه ریزی شده بود لغو کرد و این امر اعتراضات زیادی در پی داشت. سر انجام پس از گذشت نزدیک به 3 سال مایک گریفین، مدیر ناسا، اعلام کرد یکی از پروازهای باقیمانده شاتل دیسکاوری به تعمیر و به‌روزرسانی تلسکوپ فضایی هابل اختصاص خواهد یافت. هم اکنون تعدادی از ابزار هابل در حال از کار افتادن هستند. تا سال 2008 باطری های هابل از کار می افتند و چند ابزار دیگر هم توانائی های خود را از دست خواهند داد.

چهارمین ماموریت به روز رسانی هابل که تحت عنوان STS-125 نیز از آن یاد می شود، با استفاده از شاتل فضایی دیسکاوری در می سال 2008 میلادی برابر با اردیبهشت سال 1387خورشیدی انجام خواهد شد. نصب شش باطری جدید ، دوربین میدان دید باز سیاره‌ای 3(WFPC 3)، جایگزینی مجموعه شش ژیروسکوپ جدید ، نصب طیف‌نگار بسیار پیشرفته فرابنفش ، تعویض حسگرهای هدایت دقیق و تعمیر طیف‌نگار تصویربردار هابل از جمله مهم ترین اهداف ماموریت SM4 می باشد.

در صورت تعمیر هابل این تلسکوپ می تواند تا سال 2013 یعنی تا زمانی که تلسکوپ فضایی غول‌پیکر جیمزوب در سال 2013 به مدار زمین پرتاب می‌شود،به کار خود ادامه دهد.

تصویر فرا ژرف هابل و کشف دور ترین کهکشان عالم

تیمی از اخترشناسان به سرپرستی دکتر بهرام مبشر(دانشمند کیهان شناس ایرانی و همچنین نماینده آژانس فضایی اروپا در موسسه تلسکوپ فضایی هابل) موفق شدند با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل ژرف ترین تصویر کیهان را از دور ترین کهکشانی که تاکنون شناخته شده است، بدست آورند. اين تصوير كه ژرف‌ترين نگاه بشر به جهان و سرآغاز آن بوده و در مدتي حدود يك سال تهيه شده است، ده‌ها هزار كهكشان كوچك و بزرگ را در سطح كوچكي از فضای لايتناهی به تصوير كشيده شده است. اين تصوير امكان مطالعه دورترين كهكشان‌هايی را كه در ابتدای جهان شكل گرفته‌اند را فراهم كرده و اطلاعات جديدی را درباره نحوه شكل‌گيری جهان در اختيار ما قرار داده است كه برخی نظريات پذيرفته شده كيهان شناسی را به چالش كشيده و می ‌تواند پايه نظريات جديدی پيرامون روند تكامل كيهان باشد.

پایان کار تلسکوپ فضایی هابل

در سال 2013 در طی ماموریتی موتور های فضائی نوینی به این تلسکوپ متصل خواهند شد. با روشن شدن موتور ها، هابل به درون جو زمین کشیده می شود و در آن می سوزد. در آن زمان بر فراز اقیانوس آرام آتش بازی زیبائی که ناشی از سوختن هابل در جو است ایجاد می شود. این پایان سفر هابل است.

تلسکوپ فضایی جیمز وب

تلسکوپ فضایی جیمزوب با آینه‌ای به قطر 6.5 متر ، در سال 2013 به مدار 1.5 میلیون کیلومتری زمین پرتاب می‌شود و در محدوده طیف مرئی و فروسرخ به رصد آسمان خواهد پرداخت.

منبع :آسمان پارس

نظرات ارسالی:

مهدی خاتم گویا
1392/05/10 7:22:00 PM
بادرود به دکتر مبشر من شماره موبایل خودم را به شما میدهم تا در صورت امکان بامن تماس بگیرید زیرا من از شما هیچ شماره ای ندارم و میخواهم با شما دکتر بهرام مبشر گرامی صحبتهاییی داشته باشم زیرا من از دوستداران دانش کیهان شناسی هستم .09365006890

مشارکت در بحث:

نام:

ایمیل:

متن پیام:

کد امنیتی:

اسپانسرها : اسپانسرها : تایم لپس timelapse اسلایدر عکاسی فیلمبرداری عکاسی صنعتی طولانی عکاسی رشد پروژه برج خنک کننده فایبر گلاس عکاسی نجومی تلسکوپ دوربین دوچشمی تجهیزات نجوم فروش عکس پارس ویو Parsview.ir عکس با کیفیت وضعیت آب و هوای ایران تهویه ایران .بانک عکس و وکتور فروش عکس . طرح و وکتور فروش دوربین دوچشمی

طراحی سایت با آسمان پارس

با کلیک روی +۱ ما را در گوگل محبوب کنید