گزارش بارش شهابی برساووشی
مکان: کوهپایه - کرمان
قدر آسمان: 6.5
شرایط آب و هوا: صاف
تاریخ: 18/5/86
18 مرداد ماه و نزدیک شدن به زمان اوج بارش شهابی برساووشی بار دیگر ما را به دور از آلودگی نوری و این بار صوتی شهر به زیر آسمان پرستاره و شکوهمند آسمان شب کشاند.
بارش شهابی برساووشی به دلیل قرار گرفتن در نیمه تابستان این امکان را برای ما فراهم آورد تا فارغ از دغدغه های درس و دانشگاه به فکر ساخت یک تلسکوپ رادیویی ساده برای رصد شهاب ها باشیم .حدود ساعت 6 از کرمان به سمت کوهپایه حرکت کردیم و حدود ساعت 7 به مکان رصد رسیدیم.اعضای گروه 19 نفره ما بعد از آموزش صورتهای فلکی و شگفتی های آسمان به چند همراه تازه وارد کار گروه بندی و تقسیم بندی آسمان را برای ثبت داده ها شروع کرد.در مجموع گروه به گروه های 3 نفره و یک گروه 2 نفره مسئول ثبت داده های رصدی و رادیویی شدند.در لا به لای ثبت داده ها و در وقت استراحت بعضی از اعضای گروه ها به سراغ دوربین ها ی عکاسی می رفتند و به دنبال ثبت آذرگوی ها بر صفحه دوربین های خود بودند.کار رصد از ساعت 23:30 شروع و در بازه های 20 دقیقه ای ادامه یافت.
داده های رصدی:
اعضای گروه رصدی: مرضیه جلال کمالی ، سمیه حاج خلیلی و علی صحبت
داده های رصدی در جداولی که شامل زمان،رنگ،صورت فلکی،اندازه،مدت زمان دوام بود در بین گروه ها ثبت شد. اما با توجه به کم تجربه بودن بیشتر شرکت کنندگان در این بخش از رصد بیشتر جنبه آموزش افراد توسط اعضا اصلی گروه مدنظر بود . در این قسمت از رصد گروه به 4 گروه 3 نفره تقسیم شدند و کار از ساعت 23 در بازه های 20 دقیقه ای شروع شد و با استراحت های 20 دقیقه ای که شامل توضیحات سرگروه ها می شد تا ساعت 2 بامداد ادامه یافت . در این قسمت مشخصات 103 شهاب ثبت گردید :
رنگ :
70 شهاب سفید
13 شهاب زرد
11 شهاب قرمز
7 شهاب آبی
2 شهاب سبز
قدر :
3 آذر گوی از قدر های 2- و 1.5- و 1-
7 شهاب از قدر صفر
17 شهاب از قدر 1
18 شهاب از قدر 2
21 شهاب از قدر 3
22 شهاب از قدر 4
و بقیه شهاب ها از قدر 5 و 6
در میان این شهاب ها 56 عدد مربوط به این بارش بودند که 3 آذر گوی رویت شده نیز در این دسته قرار دارند .
بیشترین طول ثبت شده نیز در بین شهاب ها 30 درجه بود
در این میان تفاوت سرعت شهاب ها که قبل از نیمه شب خرامان و بعد از نیمه شب با سرعت بیشتری کره ی آسمان را در می نوردیدند تقریبا چشم گیر و قابل حس بود.
عکاسی:
اعضای گروه عکاسی: ، سعید بهرامی نژاد ، احسان رستمی زاده و محمد جواد فهیمی
عکاسی از شهاب ها همواره پرهیجان ترین بخش از رصد است.در این بخش اعضا در دو بخش آنالوگ و دیجیتال کار عکاسی را شروع کردند.دوربین های دیجیتال با استفاده از حساسیت های بالا مانند 1600 و آنالوگ ها با 200 منتظر به دام انداختن شهاب ها در صفحات عکاسی و از پشت ویزور ها بودند و فریاد خوشحالی عکاس بعد از ثبت چندین آذرگوی واقعا حسادت بر انگیز بود.عکس ها با نوردهی های 30 ثانیه،دکلانشور و Multiple Exposure و با استفاده از لنز های واید،تله و زوم انجام گرفت.
داده های رادیویی:
اعضای گروه رادیویی: مانیا رهبان و کیوان لشکری
اما استثنائی ترین قسمت رصد،مربوط به ثبت داده های رادیویی بود.کار ساخت تلسکوپ رادیویی کمتر از یک هفته و با هزینه ای اندک به پایان رسیده بود و اکنون نوبت آزمایش بود.برای آزمایش تلسکوپ ما یک بازه ی 5 دقیقه ای را مد نظر گرفتیم و از یک ضبط صوت که به مدار وصل کرده بودیم برای ثبت تعداد شهاب ها استفاده می کردیم.آزمایش اول کاملا نا امید کننده بود چون به جز صدای پارازیت های گوناگون هیچ صدای دیگری مبنی بر صدای شهاب شنیده نمی شد.بعد از آزمایش دوم با زیاد کردن صدای خروجی که از گوشی ها دریافت می کردیم و قرار دادن آنتن رو به سوی کانون بارش صداهای ریزی که تقریبا در میان پارازیت ها گم بودند و دلیل شکست آزمایش اول هم همین موضوع بود،به گوش رسید.در بازه ی زمانی 5 دقیقه ،18 شهاب را ثبت کردیم که از این تعداد شهاب صدای 4 شهاب با زمان رد شدن آنها مطابقت داشت در واقع هم صدا را داشتیم و هم تصویر.باند مورد استفاده ی ما باند VLF که باند بسیار شلوغی است،دارای فرکانس هایی بین KHZ 3-30 و طول موج Km 100- 10 است.
در قسمت بعد تصمیم گرفتیم که داده هایی را که به دست می آوریم با داده های گروهی که در حال رصد منطقه ی اطراف کانون بارش که آنتن تقریبا فقط شهاب های این منطقه را پوشش می داد،تطابق دهیم. گروه 2 نفره ما از 2 تا گوشی استفاده می کرد تا تنها در مورد شهاب هایی که هر دو مطمئن بودیم می شنویم را ثبت کنیم.گاهی چندین و چند پالس متوالی نشان از سوختن و یونیزه شدن چندین شهاب به طور متوالی بود که ثبت داده ها را هیجان انگیز تر می کرد و این باور که زمین در حال رد شدن از میان توده های غبار است را قوت می بخشید.
این بار در یک بازه ی 15 دقیقه ای از ساعت 00:45-1:00 مشغول ثبت داده ها شدیم.تعداد شهاب هایی که ما ثبت کردیم 53 شهاب بود که 3 تا شهاب را هم همراه با صدای آن مشاهده کردیم.بازه ی بعدی از ساعت 1:10-1:22 بود که تا ساعت 1:17 ،17 شهاب را ثبت کردیم ضمن این که 3 شهاب را هم دیدیم.در ساعت 1:17 دقیقه ناگهان اغتشاش و پارازیت بسیار بلندی که از یک منبع قوی ولی ناشناس بود و در ساعت 1:23 از شدت آن کاسته شد امکان شنیدن صدای شهاب ها را میسر نکرد.بنابراین کار داده گیری متوقف شد.و ما نیز مانند سایر اعضای به سوی دوربین های عکاسی برای ثبت زیبایی های آسمان از پشت ویزور دوربین ها رفتیم و کم کم با طلوع ماه که با طلوع زیبای جبار مقارن بود تمامی اعضا در ساعت دست از کار کشیدند و انعکاس و تلالو ستاره های جبار و هلال باریک ماه در آب های برکه ی اطراف اقامتگاه را نظاره گر شدند.
در ثبت هیجان انگیز رادیویی به نتایج تجربی جالبی رسیدیم که امیدواریم با تداوم کار رصد رادیویی مان امکان درستی و خطا ی آنها را مورد بازبینی قرار دهیم.
1-صدای شهاب هایی که دیده می شدند از صدای بقیه شهاب ها بلندتر و واضح تر بودند.2-گاهی صدای شهاب هایی که دیده می شدند همراه با دو پالس متوالی بودند.3-شنیدن و دیدن شهاب ها همراه با یک تاخیر زمانی در حد دهم ثانیه بود.
با نتیجه دادن این طرح،گروه به فکر گسترش نجوم رادیویی و ارتقا مدار افتاد تا این بار بتوانیم حتی پدیده های خارج از جو و حتی فراتر از منظومه شمسی را ثبت کنیم و حتی بتوانیم کار داده گیری را در طول روز که آزمایش آن کاملا موفقیت آمیز بود را هم ادامه دهیم.
قسمتی از این فایل صوتی به ایمیل مربوطه attach شده که قابل توجه است .