آيت‌الله عميد زنجاني در آيين افتتاحيه سومين همايش رويت هلال ماه و تقويم اظهار داشت: غرب تلاش زيادي را در مورد نجوم انجام داده است خصوصا از زمان كپرنيك تحول عظيمي در نجوم ايجاد شده است كه توانسته نظريه مهم خورشيد محوري را تثبيت كند. وي تصريح كرد: اما منجمان اسلامي نيز در علم نجوم، مفاخر و نظريه‌هاي مهمي را به ثبت رساندند و بسياري از محاسبات نجوم اسلامي و استخراجات آن هنوز پابرجا و قابل اتكا است و در كنار آن نيز اثبات نظريه جاذبه و محوريت خورشيد در منظومه شمسي از يافته‌هاي منجمان غربي است كه آنها نيز بر صحت خود پابرجا مانده است.

رييس دانشگاه تهران افزود: اما آن چيزي كه مشخص است در نجوم غربي به مساله رويت هلال ماه به دليل تقارن علم در غرب با مساله مسحيت توجهي نشده است، چرا كه شما نه تنها در نجوم بلكه در تمامي علوم غربي مي توانيد نشانه‌هاي از آموزه‌هاي مسيحي را ببينيد. وي خاطر نشان كرد: با اين اوصاف وظيفه شرعي، ملي، شرعي و سياسي دانشمندان و منجمان اسلامي است كه به بخش اوقات شرعي و رويت هلال ماه توجه خاصي داشته باشيم.

آيت الله عميد زنجاني، ادامه داد: همانطور كه علما تاكيد داشته‌اند آناني كه فقه مي‌خوانند بايد نجوم اسلامي را نيز بياموزند و مساله ارتباط نجوم با فقه اسلامي يك ارتباط ناگسستني است. وي خاطر نشان كرد: موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران با همت والا و توجه ويژه به امر رويت هلال ماه و تقويم اين مساله را دنبال مي‌كرده است و اميد است با تلاش بيش از پيش اين موسسه بتوان اين موسسه را تبديل به مرجعي جهت موضوعات فقهي و نجوم كرد كه اسلام به واقع به آن نياز دارد.

عکس از helaemah.ir

رييس دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به ارتباط موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران با حوزه خاطر نشان كرد: ارتباط موسسه با حوزه‌هاي علميه بسيار حائز اهميت است اما بايد به اين نكته توجه داشت كه حوزه يك اقيانوس علم و دانشمند است و اگر موسسه ژئوفيزيك بتواند دانشمندان و صاحبنظران حوزه را شناسايي كند مي‌تواند از نظرات آنها بهره‌مند شود.

وي در پايان تاكيد كرد: لازم است در حوزه نيز موسسه‌اي جهت توجه به نجوم و مساله رويت هلال ماه تشكيل شود تا از اين منظر هم بتوان به فقه اسلامي كمك كرد. به گزارش ايسنا، دكتر نعمت الله رياضي، استاد نجوم دانشگاه شيراز نيز پيرامون معيارهاي رويت پذيري و تقويم قمري، اظهار داشت: معيارهاي سمتي و ارتفاعي سابقه طولاني در رويت هلال ماه دارد و از زمان ابوريحان بيروني به اين روش توجه شده است، اما معيارهاي ديگري نيز براي رويت‌پذيري مانند سن ماه از زمان بابلي، ضخامت هلال، زمان مكث و معيارهاي تلفيقي كه به تازگي توسط عوده در سال 2006 ميلادي به ثبت رسيده است وجود دارد و هنوز هم معيارهاي تشخيص به سمت تعالي حركت مي‌كند.

وي افزود: در چند سال اخير در كشور ما به معيارها توجه شده است.

استاد نجوم دانشگاه شيراز پيرامون معيارهاي رويت پذيري و تقويم قمري با اشاره به معيار تلفيقي خاطر نشان كرد: در اين نوع معيار از دو متغير ارتفاع و ضخامت هلال ماه بهره مي‌گيرند، اما چيزي كه مهم است، آن است كه ابزارها در مساله رويت نقش بسزايي را ايفاء مي‌كند كه از ساده‌ترين اين ابزارها مي‌توان به دوربين‌هاي اپتيكي دو چشمي اشاره كرد. وي يادآور شد: معيارهاي رويت هلال ماه در آينده به سمت علمي‌تر و محاسباتي تر پيش مي‌رود و مي‌توان در سالهاي آتي از مشاهدات طول موج الكترومغناطيسي در امواج راديويي، پرتوهاي مادون قرمز، ايكس و گاما جهت رويت هلال ماه استفاده كرد.
رياضي افزود: يكي ديگر از مسايل مستقيم سازي داده‌هاي سمتي و ارتفاعي است كه با استفاده از آن و قرار دادن متغييرها در فرمول و سپس به دست آوردن متغيير لاندا نمودار رويت هلال ماه را ترسيم كرد. وي افزود: براي اوقات شرعي اين مساله جا افتاده است كه هر شهر افق خاص خود را دارد و اصراري نيست كه همه مردم در يك زمان نماز را ادا كنند. اما اين مساله در موضوع رويت هلال ماه و آغاز ماه شريف يك مقوله دشوار است و ناگزير هستيم كه تفاوتي بين ماه قمري و تقويم ماه شمسي قايل شويم.

استاد نجوم دانشگاه شيراز پيرامون معيارهاي رويت پذيري و تقويم قمري تاكيد كرد: تمام اين موضوعات هم از باب فقهي و شرعي و هم از ديدگاه علمي به اين مساله ختم مي‌شود كه بايد در مفهوم جهاني و مفهوم موضعي در تقويم و رويت هلال ماه تفاوت قايل شد. مهندس سيد قاسم رستمي نيز در ادامه سومين همايش رويت هلال ماه و تقويم در مورد مدل مثلثي پيش‌بيني رويت هلال ماه در روز اظهار داشت: مساله‌ حائز اهميت اين است كه در معيارهاي موجود مشكل نقص در فرمول رياضي وجود دارد و داده‌هاي رصدي نوين در آن مورد توجه قرار نگرفته و مساله بعدي اين است كه تمامي معيارها براي هنگام شب و بعد از غروب خورشيد است.

وي ادامه داد: براي رسيدن به مدل رويت هلال ماه در روز موضوعاتي نظير شروع و پايان روز، مكث هلال از قبل از طلوع خورشيد تا بعد از طلوع خورشيد و رويت پذيري هلال مورد توجه است. قاسمي افزود: عوامل مؤثر در رصد هلال ماه در روز نظير ضخامت هلال، ارتفاع هلال، اختلاف ارتفاع هلال و خورشيد است. محسن قاضي ميرسعيد، ركورددار جهاني رويت هلال ماه‌هاي جوان اظهار داشت: در آخرين روزهاي ماه شعبان المعظم المبارك و رمضان شور و شوق فراواني براي رويت هلال ماه در كشور ايجاد مي‌شود و همه به تكاپوي رويت هلال ماه مي‌افتند.

وي افزود: در رويت هلال ماه عوامل مختلفي وجود دارد اما بايد تاكيد كرد كه دانستن حداقل دانش رياضي، فيزيك، كامپيوتر، مثلثات به رويت هلال ماه كمك بسياري مي‌كند.

قاضي ميرسعيد ادامه داد: در رويت هلال ماه عواملي نظير ارتفاع هلال بخش درخشان هلال زمان، مكث، اختلاف سطح، ليبراسيون، ضخامت مياني هلال، طول كمان، عرض دايره البروجي، اوج حضيض و اوج شفافيت جو، از عوامل مهم رويت است.

وي يادآور شد: اما چيزي كه در رصد بسيار مهم است انجام توامان رصد با محاسبه فرمولي است كه بتواند كمك بسياري به تشخيص درست زمان رويت هلال ماه بكند.