شصتمين باشگاه نجوم مشهد
در آغاز: خيابان آب و برق، درست بعد از ميدان 800، عده‌ي زيادي در حال رفت و آمد به دبيرستان حسين فاتح هستند. تقويم نشان مي‌دهد يك پنجشنبه ي ديگر رسيده و باشگاه نجومي ديگر برگزار شده است. بيست و پنجم بهمن ماه هزار و سيصد و هشتاد و شش. پنج سال از اولين زمزمه هاي گروه نجوم آسمان توس مشهد مي گذرد و در اين شهر واژه ي نجوم براي عده ي بسياري، ديگر غريبه نيست. دقايقي به شروع باشگاه مانده است. بر روي صفحه ي بزرگي در سالن اجتماعات دبيرستان، اسلايدي از رصد سه قلعه در حال پخش شدن است. زمزمه ها، صداها و رفت و آمدها همه به عقربه هايي اشاره مي كند كه شروع باشگاه را اعلام مي كنند. با پخش آيات 1 تا 6 سوره ي ملك، شصتمين باشگاه نجوم مشهد آغاز مي شود. الهه آرشيان مجري برنامه، از اولين روزهاي اين باشگاه ياد مي كند. آغاز صحبت هاي او با يكي بود يكي نبود شروع مي شود. وقتي غير از خدا زمين بود، آسمان بود، كهكشان ها بودند و ... گروهي كه با تفاوت هاي بسيارشان يك وجه مشترك داشتند، "علاقه به نجوم". همه در اين جمع حركت كردند و هر كس اينجا آمد، پيشرفت كرد. هر كس مي آمد تا كارش را به درستي انجام دهد، ياد بگيرد و ياد بدهد ... . تمام كساني كه در سالن حضور داشتند به خوبي مي دانستند اين قصه خيلي چيز ها را توصيف نمي كند. خيلي از مشكلات، خيلي از فراز و نشيب ها، موفقيت ها، شكست ها و شايد اين قصه در دلش خيلي چيز ها را به يادگار نگاه داشته است. اخبار: برنامه ي بعدي اخبار نجومي بهمن ماه است. محمد مهدي مطيعي، مدير انجمن نجوم آسمان توس با خوش آمد گويي به حاضران در باشگاه از اخبار اين ماه مي گويد. اين ماه با بارش هاي برف و شرايط جوي نامساعد، رصد هاي زيادي را به همراه نداشت. اما برگزاري كارگاه افزايش مهارت هاي رصدي كه در پنجشنبه و جمعه، يازدهم و دوازدهم بهمن ماه برگزار شد، با استقبال رصد گران همراه بود. دومين برنامه در اين ماه برنامه ي رصدي برج رادكان بود. رصدي بسيار سرد. اما اين سردي هوا و پايداري جو در اين زمان فرصت رصد بهتر و ايده آل تري را به منجمان مي داد. در اين شرايط با برنامه ها موفق تر بودند. تنها يخ زدگي وسايل و چسبيدگي دست و صورت به تلسكوپ بود كه كار را نيمه تمام مي گذاشت. رقابت رصدي كشوري به دليل شرايط جوي و داده هاي هواشناسي به فروردين ماه (و يا ارديبهشت ماه) سال آينده موكول مي شود و رقابت رصدي انجمن نجوم مشهد، در صورت مساعد بودن شرايط جوي، در اسفند ماه برگزار خواهد شد. دفتر انجمن نجوم مشهد روز هاي يكشنبه (ويژه خواهران) و دوشنبه (ويژه برادران) از ساعت 17 الي 18:30 به مراجعين پاسخ مي دهد. مدير انجمن نجوم مشهد از آغاز عضو گيري انجمن از اوايل سال 1387 خبر مي دهد.
تا كنون عضويت به صورت موقتي و از طريق سايت بوده است. پس از اخبار مجري برنامه هاي باشگاه را به صورت فهرست وار قرائت مي كند: آسمان شب، ويژه برنامه ي سالگرد باشگاه هاي نجوم مشهد، معرفي مقالات برتر و "نجوم خوب نجوم بد" از برنامه هاي باشگاه در بخش اول است. آسمان شب: سيد علي اصغر رباني، از آسمان شب اسفند ماه صحبت مي كند. اسفند؛ فروتني و مهر پاك ... و توضيحاتي در رابطه با اسفند در ايران باستان مي دهد. آقاي رباني موقعيت خورشيد در آسمان را نشان مي دهد و بر روي صفحه ي نمايش حركت خورشيد از ميان صورت هاي فلكي آب ريز و دو ماهي را توضيح مي دهد. ماه در اين ماه چه مقارنه هايي دارد؟ زمان مناسب براي رصد، جدايي و تاريخ مقارنه ها و وضعيت هلال و اختفاي ماه را نشان مي دهد.
سيارات در اين ماه بخش ديگري است كه اطلاعات لازم را از سيارات مهمان در آسمان شب اسفند ماه به علاقه مندانش مي دهد. موقعيت تير، ناهيد، بهرام و هرمز يك به يك بررسي مي شود. ويژه برنامه ي سالگرد: صفحه ي نمايش تصاويري از روزهاي گذشته را نشان مي دهد. آقاي مطيعي توضيح مي دهد: همراهان نجوم شايد در ابتدا كم بوده اند اما روز به روز به تعدادشان افزوده مي شود. تا سال 1381 مشهد فعاليت قابل توجهي در زمينه ي نجوم نداشت. تنها گروه هاي نجوم پارسا و مهر مشهد فعاليت هايي داشتند اما نه چندان پيوسته و با دوام. سال 1381 بود كه زنده ياد دكتر محمد تقي عدالتي اولين فعاليت هاي منسجم نجوم آماتوري در مشهد را پايه ريزي كرد. گروه نجوم آماتوري آسمان توس از همان روزها شروع به فعاليت كرد تا امروز كه رسما شاهد ثبت انجمن نجوم مشهد هستيم. يكي از مسائل مهم اين انجمن فعاليت هاي اجرايي آن است و ويژگي هاي اعضاي شوراي اجرايي آن. اعضاي شوراي اجرايي كه علاقمند به نجوم هستند و فقط به خاطر اين علاقه فعاليت مي كنند و ديگر حسادت نورزيدن آنهاست و پشتكارشان كه ستوندني است و اينكه اين اعضا فعاليتهايشان بدون منفعت و سود شخصي است.
تصوير دكتر عدالتي بر روي صفحه مي افتد. تصاويري ساده كه از فعاليت هاي موثر ايشان در ترويج نجوم غيرحرفه اي حكايت دارد. كاش قبل از خداحافظي از اين جمع، به نتيجه رسيدن فعاليت هاي نجومي و وارد شدن نجوم به عرصه فعاليتهاي جديد را مي ديدند. جاي دكتر محمد تقي عدالتي در بين ما خالي بود. شايد هم نه ... تا وقتي اين جمع پا برجاست و اين فعاليت ها ادامه دارد، پدر نجوم مشهد هم در كنار ماست. مدير انجمن نجوم مشهد از افراد فعال و ماهري سخن مي گويد كه هميشه در كنار اين گروه بوده اند. تصاوير آقاي مجيد عتيقي، فوق ليسانس نجوم و اخترفيزيك و دبير برجسته ي فيزيك دبيرستانهاي مشهد و همراه هميشگي انجمن، رصدخانه ي دانشكده علوم دانشگاه فردوسي مشهد كه روزگاري فعاليت هاي خوبي در آنجا انجام مي شد، را نشان مي دهد.
تصوير ها از برگزاري مداوم همايش هاي سالانه ي نجوم مي گويند. همايش هايي كه با هدف برقراري ارتباط بين منجمين استانهاي خراسان برگزار مي شود. برگزاري كلاس ها و كارگاه ها در شهر هاي مختلف استان نيز از ديگر فعاليت هاست. شهر هايي مانند: مشهد، سبزوار، تربت حيدريه، بيرجند، تربت جام و ... . نوبت به برج رادكان مي رسد. همه از تلاشهاي خستگي ناپذير آقاي مهندس منوچهر آرين و نقش مؤثر ايشان در تاسيس دبيرستان حسين فاتح و تداوم باشگاههاي نجوم مشهد باخبرند. نجوم در كوير، يادآور رصدهاي سه قلعه است و آقاي هاشم زهي كه الگوي مناسبي به عنوان يك منجم آماتور واقعي است. از ديگر فعاليت هاي انجمن برگزاري باشكوه روز و هفته نجوم در پارك هاي ملت و كوهسنگي است كه در اين روزها نجوم بين مردم مي رود و آسمان را به مردمي كه تعطيلات آخر هفته شان را مي گذرانند، نشان مي دهد. در هر باشگاه، نشريه داخلي انجمن توزيع مي شود. اين خبرنامه توسط آسمان توس منتشر مي شود و در اين ماه چهل و هفتمين شماره ي آن در باشگاه توزيع شد. عكاسي نجومي در اين چند سال بين اعضاي انجمن گسترش يافته بود.
آقاي مطيعي از ورود به يك عرصه ي جديد و بالا رفتن سطح عكاسي در انجمن خبر مي دهد. هنوز تصاوير به پايان نرسيده است. برگزاري نمايشگاه هاي مختلف، فعاليت هاي رصدي، برگزاري باشگاه هاي نجوم كودكان و ... از ديگر برنامه هايي است كه در اين 5 سال ارائه شده است. اما اين برنامه ها با كمك چه كساني انجام گرفته است؟ چند نفر شبها به اين فكر مي كردند كه براي ترويج نجوم چه بايد كرد؟ حتما افرادي دلسوز بوده اند كه لازم است از آنها تقدير كرد و به آنها سپاس گفت. با معرفي شوراي اجرايي سالن پر از تشويق حاضران شد. مدير انجمن نام تمام اعضاي شوراي اجرايي را همراه با مختصري از فعاليت هايشان اعلام مي كند: محمد كفشدار گوهريان، سيد علي اصغر رباني، ايمان احدي اخلاقي، محمد جواد صفاران، حسين قربان نژاد، سيد محمد هادي طباطبايي يزدي، علي فتح الله زاده، محمد هاشمي نيا، مجتبي دياني، ناديا زرقي، ساره عطايي ترشيزي، سميه اصغر پور و الهه آرشيان. مدير انجمن نجوم مشهد ضمن اشاره به 60 ماه فعاليت براي ترويج نجوم در مشهد، رسيدن به جايگاه علمي برتر و شايسته تري را براي ايران عزيز آرزو مي كند. اعلام مقالات برتر: دكتر ايمان احدي اخلاقي، مسؤول كميته داوري مقالات ارائه شده در بخش تخصصي باشگاه ها، توضيحاتي در رابطه با نحوه ي داوري مقالات مي دهد.
اين معيار ها شامل جنبه هاي علمي، موضوع، نحوه ي ارائه، جذابيت براي جمع و ... مي باشد. سه سخنراني برتر با توجه به داوري هاي صورت گرفته اعلام مي شود: 1- مقاله ارائه شده در پنجاه و يكمين باشگاه در رابطه با "دريچه اذان عصر جمشيد كاشاني" توسط خانم شاناي ظفري و آقاي محمد هاشمي نيا. 2- مقاله ارائه شده با موضوع "ساعت هاي آفتابي آنالماتيكي" در پنجاه و دومين باشگاه توسط آقاي مهندس محمد مفشدار گوهريان و سيد محمد هادي طباطبايي يزدي. 3- مقاله ارائه شده در پنجاه و هفتمين باشگاه با موضوع "كاربرد نجوم در قبله يابي" توسط خانم مليحه معيني و سميرا شده. طرح يك سوال: به مناسبت سالگرد باشگاه هاي نجوم مشهد، سوالي توسط مجتبي دياني مطرح شد. مهلت پاسخ به اين سوال تا پايان باشگاه بود و جايزه ي آن يك اسطرلاب جيبي دست ساز. برندگان براي گرفتن جايزه بايد تعهدي نيز مي دادند! اين تعهد ساخت يك اسطرلاب كاغذي و تحويل آن در سال 87 بود. از بين پاسخ دهندگان به اين سوال دو نفر به قيد قرعه اتنخاب شدند. نيلوفر سيدي و محمد رضا عطايي، ضمن معرفي خود به عنوان برنده ي اين مسابقه، قول ساخت يك اسطرلاب كاغذي را نيز دادند.
متني كوتاه از منجمي كوچك: محبوبه حدادي، عضو كوچك و كم سن و سال اين گروه نجومي، متن زيبايي را مي خواند. آنچه در ادامه مي آيد بخشي از متن محبوبه است. او دوازده سال دارد: "امروز پنجمين سالگرد آغاز فعاليت گروه نجوم آماتوري آسمان توس است. روزي كه شايد به خاطرش غنچه اي در آسمان شكفت يا خدا فرشته اي آفريد تا نگهبانش باشد. چقدر خوب شد كه كساني به ياد ما بودند تا ما را با جهان هستي آشنا كنند. متشكريم كه ستاره هاي جهل ما را خاموش كرديد. شايد اگر آنها نبودند ما فرق سياره يا ستاره را نمي دانستيم، هنگامي كه به ماه نگاه مي كرديم فكر مي كرديم از خودش نور دارد و اين در حالي است كه ماه فقط يك آينه است ... خدا چقدر مهربان بود كه آقاي دكتر عدالتي را براي ما گذاشت تا چنين كاري انجام دهد و آقاي مطيعي و دوستانشان كه اين كار را ادامه دادند. متشكريم." متن محبوبه و زبان كودكانه اش سالن را تحت تاثير قرار داد. او چقدر خوب احساسش را از بودن در اين جمع بيان مي كرد ... . مقالات - سخنراني ها: سه سخنراني نيز در اين باشگاه ارائه شد. "نجوم خوب، نجوم بد" در بخش عمومي باشگاه و "افزايش مهارت هاي رصدي" و "افسانه هاي صور فلكي" در بخش دوم باشگاه قرار گرفت. "نجوم خوب، نجوم بد" خبر هاي خوب و خبرهاي بد نجومي جهان را گفت. اين مقاله توسط سيد محمد هادي طبابايي يزدي ارائه شد. در اين مقاله نظريه ها و مدل هاي علمي از جمله نظريه ي زمين مركزي مورد بحث قرار گرفت.
براي اثبات نظريه چه اصولي را بايد رعايت كرد؟ توضيح درباره ي اين اصول و مثال هايي در اين مورد ... چگونه مي شود حرف خود را اثبات كرد؟ تعريف ثابت بودن و ديدگاه هاي منطقي مردم گذشته و اشكالات اين ديدگاه ها از جمله بحث هاي بود كه در اين مقاله به آنها پرداخته شد. در ضمن سخنراني، فيلمي شبيه سازي شده از پرتاب يك موشك فضايي نيز پخش شد. سميه اصغر پور، اولين سخنراني بخش دوم باشگاه را با موضوع "افزايش مهارت هاي رصدي" آغاز مي كند. اين سخنراني در دومين قسمت خود با موضوعاتي هم چون: سيستم هاي مختصات، اطلاعاتي در رابطه با تلسكوپ هايي كه با اين سيستم ها كار مي كنند، قطبي كردن تلسكوپ، قدر، اندازه و زواياي نجومي و ... همراه بود. در پايان باشگاه نيز كارگاه عملي مهارت هاي رصدي برگزار شد كه شامل آشنايي با صورت هاي فلكي عوا، گيسو، سنبله، تكشاخ و جبار بود. اجرام داخل اين صورت هاي فلكي و نحوه ي يافتن آنها نيز مورد بررسي قرار گرفت. آخرين سخنراني باشگاه با موضوع "افسانه صورت هاي فلكي" توسط فرناز كيوانلو و ساناز كيوانلو تهيه شده بود. در پايان: مجري برنامه، تاريخ باشگاه آينده را اعلام مي كند و با اين اميد كه باشگاه هاي آينده بهترين باشگاه ها باشند، همه را به خدا مي سپارد. اهالي دنياي شگفت نجوم اين باشگاه را نيز تا بيست و سوم اسفند خداحافظ مي گويند. گزارش از: افروز ارزه گر، گروه نجوم آماتوري آسمان توس مشهد
گزارش باشگاه نجوم بهمن ماه 1386 رشت
بیستمین باشگاه نجوم رشت ، بعد از ظهر روز پنج شنبه 25 بهمن ماه 1386 در سالن چهارصد نفره ی مجتمع فرهنگی ، هنری خاتم الانبیاء رشت برگزار شد.
این باشگاه ساعت 4 عصر با تلاوت آیاتی از قرآن مجید شروع شد. آغازین برنامه ی باشگاه به سلسه ی مقالات آموزشی «مفاهیم پایه در نجوم» اختصاص داشت که توسط داوود همتی اجرا گردید. شهاب ها ، بارش های شهابی ، شهاب سنگها موضوعاتی بودند که وی در این برنامه به آنها پرداخت.
پس از این برنامه آشنایی با صورت های فلکی ماه در دستور کار باشگاه قرار داشت که طبق روال گذشته با اجرای زیبای علی رازقی همراه بود. وی در این ماه برای حضار صورت فلکی عوّا را برگزید و از اجرام آشنا و نا آشنای آن سخن به میان آورد. به نظر می رسد، آشنایی با صورت های فلکی و اجرام آن در این برنامه ها حسّ کنجکاوی و رصد آسمان را بین علاقمندان به نجوم بیشتر کرده است.
«سحابی ها» موضوع سومین برنامه ی باشگاه نجوم بهمن ماه بود. یوسف شعبانی در این مقاله به بررسی سحابی ها ، انواع آنها ، ویژگی های سحابی ها و موضوعاتی در این زمینه پرداخت و با نمایش تصاویر زیبایی از این اجرام بر جذابیت این سمینار افزود.
امیر حسن زاده ، کارشناس نجوم و اخترفیزیک ، در این باشگاه با موضوع جالبی با عنوان درخش سبز به سخنرانی پرداخت. قرمز شدن خورشید در هنگام غروب خورشید امری عادی به نظر می آید اما درخشی سبز رنگ که گاهی به هنگام غروب خورشید دیده می شود جای سئوال و بحث دارد. چگونگی تشکیل این پدیده و چگونگی رصد آن از جمله ی مباحث این مقاله بود.
در پایان این باشگاه ، نماهنگی با موضوع نجوم از نگاه قرآن که توسط علی پور احمد تهیه شده بود به نمایش در آمد. مهمانان و علاقمندان به نجوم در انتهای باشگاه از بازارچه ی نجومی نیز دیدن نمودند.
شایان ذکر است که تعدادی از سمینارهای این باشگاه به علت کمبود وقت ، فرصت ارایه را نیافتند.
باشگاه نجوم رشت؛ گردهمایی منجمان آماتور گیلانی است که با همکاری گروهها و موسسات نجومی گیلانی از قبیل انجمن علمی و پژوهشی نجم شمال- موسسه ی ستاره شناسی روجا – انجمن نجوم اکلیل شمالی و گروه نجوم سمپاد گیلان، همگام با سراسر کشور در پنجشنبه ی پایانی هر ماه برگزار می شود.
باشگاه نجوم رشت (R.A.C)
rasht.astroclub@gmail.com
باشگاه نجوم اصفهان
پس از پخش قرآن کریم الهه نوربخشیان با بیان جدیدترین اخبار نجومی آغاز گر برنامه بود
در بخش بعدی باشگاه محمد رضا رضایی پیرامون پرتاب موشک توسط کشورمان ایران و رونمایی ماهواره ی امید صحبت کرد. وی به مقایسه ی پایگاه پرتاب موشک در کشورهای مختلف و توضیح مفاهیم سامانه ی هدایت و ناوبری ماهواره در مدار پایین پرداخت. همچنین اشاره کرد ماهواره ی امید یک ماهواره ی سنجش از راه دور است که با ارسال داده های خود هنگام بروز بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه به مدیریت بحران کمک شایانی خواهد کرد. وی پس از آن وضعیت کشورهای مختلف از لحاظ فعالیت های فضایی را بررسی کرد و موشک های پرتاب شده در دهه ی 1970 را نام برد و مشخصات موشک شهاب 3 را توضیح داد و در آخر بعنوان مسئول گروه نجومی فضانوردان جوان به بیان گزارش عملکرد 5 ساله ی این گروه پرداخت و سایت اختصاصی www.spacenews.ir این گروه را معرفی نمود.
پس از آن حاضرین با صحبتهای جامع منصور شفیعی به مناسبت نامگذاری سال 2008 به نام رصدخانه مراغه، مروری بر زندگانی خواجه نصیر الدین طوسی بنیانگذار این رصد خانه کردند.
در ادامه این نشست سخنان الهام شیخی پور در مورد بنای رصد خانه ی مراغه تکمیل کننده ی بحث شد و در نهایت اطلاعات کاملی در مورد این رصد خانه به حضار ارائه گردید.
در آخرین بخش از سخنرانی ها وحید رضا اکبری با استفاده از نرم افزارstarrynight چشمان علاقه مندان نجوم را با آسمان دیجیتالی آشنا کرد و طریقه کار با این نرم افزار را آموزش داد.
این بار بر خلاف روال همیشه بخش پذیرایی به ساعت 19:30 تغییر کرده بود که فرصتی بهتر برای تعامل در بین حاضرین ایجاد کرد.
شایان ذکر است که این بار پس از مدتها سالن کتابخانه ی مرکزی در هنگام برگزاری باشگاه نجوم جمعیت زیادی را پذیرا شد و دیگر صندلیها
برای پر شدن انتظار نمی کشیدند!!!
نويسنده : الهه نوربخشیان