باشگاه نجوم تهران در روز29 خرداد ماه آخرین4شنبه فصل بهار که نزدیک به انقلاب تابستانی بود،در دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف به مدت 2 ساعت برگزار شد.برنامه این باشگاه در اختصاص با جشنواره ساعت های آفتابی بود.

آغاز برنامه  توسط آقای احسان مهرجو،مهم ترین اخبار ماه به شرح زیر گفته شد:

 *سریع ترین سیارک چرخشی توسط تلسکوپی کشف شد.

*پلوتئید ها،عنوانی برای سیاراتی مانند پلوتو(سرس شامل این گروه نمی شود)

*سیاهچاله ها عامل شکل دهنده بازو های کهکشانی

*طراحی نسل جدید لباس های فضایی توسط ناسا

*تلسکوپی به بزرگی زمین خواهیم داشت!!!(4 تلسکوپ در4قاره جهان در یک زمان از نقطه ای از آسمان عکس برداری می کنند. عکس حاصل از آن کیفیتی بهتر نسبت به عکس های هابل دارد.)

*فرود فونیکس بر سطح مریخ

 پس از اخبار، برنامه شگرد ها توسط آقایان محمد جواد ترابی و امیر محمد گمینی در مورد کاربرد اسطرلاب به شرح زیراجرا شد:

 -اسطر لاب از قطعات مختلفی تشکیل شده است.که  شامل اجزای زیر می باشد:

-اسطرلاب کاربردهای زیادی دارد. که مهم ترین آن را در دوره های اسلامی می‌توان به قبله یابی و تعیین ساعات اذان‌ها نام برد. به برخی از کاربرد‌های نجومی آن در زیر اشاره شده‌است:

• محاسبه زمان طلوع و غروب اجرام سماوی در زمان دلخواه
• تعیین زمان از طریق مشاهده اجرام آسمانی
• نمایش آسمان در لحظه دلخواه
• اندازی گیری فواصل و ارتفاعات با روشهای هندسی و مثلثاتی
• محاسبه مکان اجرام آسمانی در آسمان
• تعیین طول روز و طول شب
• از دیگرکاربرد‌های اسطرلاب در زمان‌های گذشته طالع بینی بوده‌است.قدیمیان اعتقاد داشتند که صورت فلکی ای که در هنگام تولد هر کس، در حال طلوع است، صورت فلکی طالع آن فرد است. آن‌ها برای هر یک از آن صورت فلکی‌ها خصوصیاتی را در نظر گرفته بودند که همان خصوصیات فرد بودند. اما آن‌ها فقط از صورت فلکی‌های دایرة البروجی برای این کار استفاده می کردند که این صورت فلکی‌ها در اسطرلاب نشان داده شدند و به کمک اسطرلاب به راحتی می‌توان صورت فلکی طالع هر فرد را، با دانستن موقعیت خورشید در آن لحظه، مشخص کرد.

سخنرانی اصلی در ساعت 16:40توسط آقای محسن ایرجی با موضوع تحلیلی بر اوضاع ساخت ساعت آفتابی در جامعه امروزآغاز شد. توضیحی در مورد تاریخ ساعت های آفتابی در زیر ذکر شده است:

 تاریخ ساخت قدیمی ترین ساعت های آفتابی به قرن ها پیش از میلاد  مسیح بر می گردد،اما بیشترین بخش توسعه ساعت های آفتابی با محاسبات  پیچیده به پس ازاسلام مربوط می شود.امروزه ساعت های آفتابی به عنوان  نمادی ازعلم و تفکر در شهرها وساختمان های جدید به کار می روند.

درکشور فرانسه،در سال های اخیر تمامی ساعت های آفتابی قدیمی شناسایی  و باز سازی شده و علاوه بر این هزاران مورد جدید هم ساخته اند به طوری که  حدود 20000ساعت آفتابی در شهر های این کشور ساخته شده است.در ایتالیا نیز هر سال با بر گزاری  جشنواره ساعت های آفتابی صد ها مورد  جدید به وجود می آید،اما در ایران آمار دقیقی از ساعت های آفتابی وجود ندارد.

در ایران برای زمان سنجی به آب بیشتر اهمیت می دادند تا به خورشید. دلیل عمده ای که ساعت های آفتابی در ایران کمتر از کشورهای اسلامی دیگرمثل مصراست،این است که ایرانیان بیشتر از زمان سنجی  آبی را استفاده می کردند این نوع زمان سنجی برای ایرانیان اهمیت  بیشتری داشت به خصوص برای کشاورزان که برای آبیاری زمین هایشان از قنات ها استفاده می کردند.

به علاوه بیشتر آثار تاریخی ایران به توسط جنگ های متعدد از بین رفته است. در ساعت 17:20 خانم فاطمه عظیم لو در مورد انواع ساعت های آفتابی و چگونگی ساخت آن ها صحبت کردند.

 

انواع ساعت های آفتابی:

استوایی:

شاخص :رو به قطب شمال

صفحه ی مدرج: موازی با استوا

درجه بندی:فاصله بین درجه بندی ها مساوی

قطبی:

شاخص:برابر با شعاع دایره

صفحه مدرج:موازی محور زمین،لبه ی بالایی و پایینی آن در امتداد شرق و غرب

افقی:(فراوانترین نوع ساعت های آفتابی)

شاخص:به سوی قطب شمال آسمانی ومعمولا به شکل مثلث

صفحه ی مدرج:همان صفحه ی استواست

درجه بندی: مساوی یکدیگرو متقارن وبه اندازه ی15 درجه

 در قسمت کارگاه باشگاه،وسایلی را تهیه کرده بودندو ساخت ساعت های آفتابی را آموزش دادند.پس اتمام باشگاه نیز اعلام شد؛مسئولین ماهنامه درفرهنگسرای ابن سینا برنامه ای در مورد مرگ خورشید و آینده زمین با سخنرانی آقای بابک امین تفرشی برگزار می شود.

در این برنامه نیز اسلاید هایی در مورد آینده زمین،خطر های نابودی حیات بر روی زمین و... پخش شد.

 

 

ساعت آفتابی رو به روی دانشکده فیزیک

نويسنده : سمن قدیمی

 www.tehranclub.ir

 

گزارش برگزاری شصت و دومین نشست باشگاه نجوم اصفهان

در ابتدا خانم لیلا ماندگاری با بحث خود تحت عنوان "مریخ هدف است" پیرامون سیاره سرخ و ماموریت فینیکس سخن گفت،وی توضیحاتش را در دو زمینه 1)معرفی فینیکس و طریقه سفر آن و2)دستاوردهای بدست آمده این فضاپیما  ارائه کرد که خلاصه ای از آن بدین شرح است:

فینیکس مرداد ماه سال گذشته با استفاده از موشک سه مرحله ای دلتا به سمت مریخ پرتاب شد و حدودا 12 ماه به طول انجامید تا بر سطح مریخ فرود بیاید.ققنوس در طول مسیر حدودا شش بار مسیرش را اصلاح کرد و با استفاده از شبکه ارتباطی DSL کنترل میشد.

این فضاپیما از چند بخش تشکیل شده که از جمله آن اسکلت فضاپیما،آنالیز کننده های خاک مریخ که tega و meca هستند ،دوربین تصویر بردار سه بعدی ، بازوی روباتیک،ایستگاه هوا شناسی (شامل بادبان و لیزر سبز رنگ است که بادبان تشخیص داده در مریخ جهت باد در صبح از سمت جنوب،هنگام ظهر از شمال ،بعد از ظهر از غرب وشب هنگام باز از سمت جنوب میباشد) است.

فینیکس اولین فضاپیمایی است که با خود ایستگاه هواشناسی حمل کرده است.

از جمله دستاوردهای آن نمونه های خاک تحویلی از tega  و meca  و عکس های پانورامای دوربین سه بعدی و...است.

در بخش بعدی برنامه آقای سید رضا منجمی (مسئول مرکز آموزش نجوم ادیب) به بررسی فرمهای نظر خواهی باشگاه که در ماههای گذشته ارائه شده بود پرداخت.

نتایج بازبینی آماری این فرمها نشان داد بیشترین رای برای روزهای برگزاری باشگاه همین دوشنبه آخر ماه بوده ،بیشترین مخاطب دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان هستند،بیشترین درخواست برای برنامه های اجرایی کارگاه های عملی بوده،زمان به طول انجامیدن باشگاه سه ساعت و...بوده است.

و اما اعلام اخبار نجومی، الهه نوربخشیان تیتر جدیدترین اخبار را به ترتیب زیر بیان کرد:

• جشنواره ساعت های آفتابی 30 خرداد ماه در اصفهان.
• نامگذاری اجرام مشابه پلوتون به نام پلوتوئید ها.
• ساخت خانه و تلسکوپ در ماه.
• فضاپیمای شن جوئو 7 چین پائیز امسال پرتاب خواهد شد.
• دیسکاوری به زمین نشست.
• ناسا به ملاقات خورشید خواهد رفت.
• آژانس فضایی اروپا تصاویر جدیدی از اتمسفرمرموز  زهره ارائه داد.
• تلسکوپ فضایی پرتو گاما زاویه باز یا  GLAST به فضا پرتاب شد.
• اعلام اسامی برندگان مسابقه سراسری نجوم.

در آخرین بخش از نشست این ماه آقای پایان امینی با کلامی شیرین و دلنشین راجع به تاریخچه وانواع ساعت های آفتابی و جشنواره سالانه ساعت های آفتابی سخن گفت.

"سربلند و پیروز باشید"  

 
نويسنده : الهه نوربخشیان

www.isfastro.com