جستجو دنبالهدارها مهارت راصد را در شناخت آسمان افزايش ميدهد و موجب ميشود تا با طيف وسيعتري از اجرام كمنور غير ستارهاي نيز آشنا شود , علاوه بر اين ، با گزارش رويت يك دنباله دار جديد كمك شايان توجهي به عرصه علم و دانش در سطح حرفهاي مينمايد . شكار دنبالهدارها عرصه رقابتي است مابين راصد و ديگر شكارچيان دنبالهدارها در نخستين رويت لكه مه آلود و نهايتاً ايجاد رضايتي دروني در راصد ناشي از هوشياري در انتخاب ترفند و تكنيك رصدي براي رسيدن به مقصود خود .
شكارچي دنبالهدار نياز به مهارت ، اندكي شانس و تجربه فراوان دارد . انتظار نداشته باشيم كه پس از چند ساعت جستجو در آسمان نخستين دنبالهدار خود را كشف كنيم . آمارهاي معتبر نشان ميدهد كه براي كشف نخستين دنبالهدار نياز به ۴۰۰ ساعت رصد و براي هر دنباله دار بعدي ۲۰۰ساعت رصد لازم است . حتي اگر خوش شانس هم باشيد بايد با يك روش رصدي كار خود را آغاز نماييد و ممكن است اين بازه طولاني باشد و از چند ماه حتي چند سال به درازا كشيده شود.
قطعاً پس از صرف زمان بسيار حاصل از كاوش , نهايتاً تشخيص دنباله دار احساس بسيار خوبي دست خواهد داد . در ضمن دقت كردن به اين نكته حائز اهميت است كه اگر چه شما در جستجو دنبالهدار در آسمان هستيد ولي ممكن است شخصي ديگر زودتر از شما در حوالي ناحيه جستجويتان آن را بيابد . وقوع چنين رويدادها چندان دور از ذهن نيست . شرايط جوي نقش بسيار مهمي در زمان جستجو راصد ايفا ميكند ودر اينجا شانس راصد دارد واردكار ميگردد . بنابراين از آنجا كه اسم شما بر روي آن دنباله دار گذاشته ميشود انتظار نداشته باشيد كه از دورن اتقاتان بتوانيد آن رابيابيد ! خوشبختانه به كمك هـر تلسكوپي ميتوان كار را آغاز نمود . شكارچيان قرن گذشته به كمك تلسكوپهاي شكستي با فاصله كانوني بزرگ آسمان را جاروب ميكردند , اما امروزه شكارچيان ترجيح ميدهند اين كار را با فاصلههاي كانوني كمتر انجام دهند چونكه ميدان ديد بزرگتر باعث صرفهجويي در زمان جستجو ميشود . تلسكوپ نيوتي ۸ اينچي با ميدان ديد بزرگ براي كار بسيار مناسب است . تلسكوپهاي كوچكتر توان جمعآوري نور كمتر دارند و نوع بزرگتر آن نيز به دليل سنگيني ، حمل و نقل مشكل و ميدان ديد كوچكتر چندان مناسب نيستند اما دوربين هاي دوچشمي با گشودگي زياد مشابه چيزي كه هياكوتاكه , اوتسونوميا و ديگران استفاده كردند نيز مناسب*****معمولاً در هر شب بودن ماه و آسمان شامگاهي و صبحگاهي زمان مناسبي براي كاوش است . جستجو آسمان پس از غروب خورشيد در زماني كه ماه در آسمان صبحگاهي است و بر عكس شرايط مناسبي براي رصد است . براي جستجوي دنبالهدارها و روشهاي متعددي وجود دارد كه بستگي به امكانات و زمان راصد خواهد داشت . براي رصد با ميدان ديد بزرگ و تلسكوپي يا دوربين با استقرار سمت ـ ارتفاعي يكي از راههاي رصدي بدين صورت است كه آسمان را به صورت سمتي ، زماني كه تلسكوپ در ارتفاع معيني ثابت شده انجام ميدهيد و سپس به محل اوليه باز ميگرديد , سپس ارتفاع را به اندازه نصف ميدان ديد افزايش يا كاهش داديد و جستجوي سمتي را دوباره آغاز ميكنيد و اين كار را در طول جستجوي خود انجام ميدهيد .استقرر سمت ـ ارتفاع براي جستجو در حوالي افق و قطبي نسبت به استقرار استوايي كاراتر است . با اين حال ، استقرار استوايي براي جاروب نمودن قطاعها يا بلوكهاي موجود در نقشههاي بعد و ميل كارايي دارد . اين روش براي جستجو به كمك ميدان ديد كوچك مناسب است و روش كار به هر نحوي كه باشد , مهم آن است كه درست و كامل باشد . اگر منطقه كوچكي را انتخاب كنيم يا ناحيهها را سريع جاروب نماييم ممكن است جرم مشكوكمان را از دست بدهيم و بسيار ناگوار است كه بشنويم شخص ديگري در همان زمان رصد ، و در همان بخش از آسمان جسمي را يافته باشد . به محض يافتن جسمي مشكوك ، لازم است به اطلسها نجومي مراجعه كنيم . شناخت آسمان در اينجا به ما كمك ميكند كه سريعتر نقشه آن منطقه را بيابيم . اطلس اسکای 2000 همه اجرام قابل رويت در درون تلسكوپي ۸ اينچي را نشان ميدهد .
اما ستارگان كم نور را به ويژه در نواحي شلوغ كهكشان در خود ندارند . در اين حالت بايد به کمک اطلسهای نجومی که ستارگان تا قدر +۱۱ و يا حتی کم نورتر را نشان می دهد روی آورد .. براي اين منظور مي توان به که اطلسهاي يورونومتريا يا ميلينيوم استار مراجعه نمود . دقت كنيد كه برخي از اجرام غير ستارهاي در اطلسها درج نميگردند و برخي نيز در مكان غلط قرار ميگيرند . اگر مطمئن شديد كه جرم مورد نظر يك جرم غير ستارهاي نيست ، بنابراين ممكن است كه دنبالهدار جديد و يا دنبالهدار تناوبي كه در حالت فوران آن را ديده باشيد .با مراجعه به مختصات دنبالهدارهاي قابل رويت در آن ايام ميتوان صحت اين موضوع را كنترل كرد .
يكي از مناسبترين منابع موجود مربوط به انجمن بين المللی نجوم IAU است که می توانيد به آدرس http://cfa-www.harvard.edu/cfa/ps/Headlines.htmlآن مراجعه کنيد. پس از اطمينان به اينكه جرم مورد نظر شما نه غير ستارهاي است و نه دنبالهدار تناوبي در اين صورت تصويري از آن را كه در چشمي دوربين خود ميبينيد ترسيم نماييد . اگر جسم مربوط دنبالهدار باشد ميبايد حركت كند و به كمك چشميهايي با ميدان ديد بزرگ و كوچك موقعيت نسبي آن را نسبت به ستارگان كم نور زمينه ترسيم كنيد . در ترسيم اين تصوير حداكثر دقت خود را اعمال نماييد چون كه در گزارش خود بايد جهت حركت يا آهنگ روزانه حركت آن را مشخص كنيد . اين كار نياز به مهارت دارد و اگر ستارهاي در كنار آن نباشد كار مشكلتر خواهد شد . اگر در حركت آن شك داريد و هنوز رويت آن را گزارش نكردهايد بهتر است تا شب آينده صبر كنيد تا در مورد حركت آن مطمئن شويد . بيش از ۹۵ درصد گزارشات از راصدان غير معروف يا ناشناخته ناشي از اعلامهاي نادرست است . ابتدا از رويت دنبالهدار جديد مطمئن شويد تا پس از اعلام آن شرمنده نشويد . يكي از بهترين راههاي ارسال خبر رويت دنبالهدار به كمك پست الكترونيكي است . در پايگاه اينترنتي انجمن بينالمللي نجوم فرم كشف دنبالهدار در نظر گرفته شد كه ميتوانيم در صفحه وب آن به صورت برخط پر كنيم .
اما براي اين كار راصد بايد اطلاعات زير را تهيه كنيد كه عبارتند از :
-
تعيين روش رصد( عكسبرداري يا مرئي , CCD ..... )
-
زمان بر حسب UT با دقت دقيقه ، تعيين بعد ( با دقت حداقل يك دقيقه ) و تعيين ميل ( با دقت 1 دقيقه قوسي ) و تعيين اعتدال مورد استفاده براي تعيين بعد و ميل
-
توضيحات اعم از تعيين قدر مجموع ، درصد تراكم ، طول دنباله در صورت رويت و موقعيت آن
-
جزئيات ابزار رصدي ( اندازه ، نسبت ، وقوع تلسكوپ )
-
نام و نام خانوداگي كامل راصد
-
جزئيات كامل براي تماس اعم از تلفن ، فاكس ، پست الكترونيكي ، آدرس پستي
سپس اين اطلاعات را به آدرس Cbat@cfa.horvord.edu پست نماييد .
انجمن بين المللي نجوم پس از دريافت پست الكترونيكي شما با چند راصد حرفهاي دنبالهدارها تماس ميگيرد و آنها سعي ميكنند جرم مشكوك را رصد و صحت و سقم ادعايتان را بررسي نمايند . اين كار را از چند ساعت تا چند روز بستگي به شرايط جوي و قابل رويت بودن دنبالهدار در نيمكره شمالي يا جنوبي طول خواهد كشيد . پس از تأييد دنبالهدار جديد با نامگذاري نوين دنبالهدارها بر حسب سال و كشف و تعداد نيم ماههاي گذشته از سال ميلادي جاري نام گذاري مي گردد . پس از چند روز با رصدهاي دقيق مدار دنبالهدار تعيين ميشود .
اميد است پس از خواندن اين مقاله و آغاز برنامه رصدي جدي , شما نيز اولين دنبالهدار خود را كشف كنيد و پا به عرصه دنياي كاشفان دنبالهدار ها بگذاريد .
برای اطلاعات بيشتر می توانيد به منابع زير مراجعه کنيد :