اجرام سماوی در فواصل مختلفی از زمين قرار دارند و اين عامل باعث می شود که گاهی يکی از آنها از جلوی ديگری عبور می کنند. بارزترين حالت اين پديده خورشيدگرفتگی است که از ديد ناظر زمينی ماه از جلوی خورشيد عبور می کند. در اين وضعيت قطر زاويه ای اين دو جرم تقريبا" يکی است.حالت ديگر وقتی است که يک جرم کوچک(از لحاظ قطر زاويه ای) از مقابل جرم بزرگی عبور کند که به اين پديده « گذر » گفته میشود. حالت ديگر که مورد بحث ما است وقتی اتفاق می افتد که جرم بزرگی (از لحاظ قطر زاويه ای) از مقابل جرم سماوی کوچکتری عبور کند و باعث شود که برای مدتی اين جرم از نظر ما پنهان شود. به اين پديده  اصطلاحا" «اختفاء»گفته می شود.

چون ماه بزرگترين جرم سماوی آسمان شب است. معمولترين اختفا ها توسط ماه به وجود می آيد. به طور متوسط ماه در هرشبانه روز۱۳/۵ درجه در امتداد دايرةالبروج جابه جا می شود و بسيار اتفاق می افتد که ماه از مقابل ستاره ها عبور کند.در اين حالت ماه برای مدتی (حدود يکساعت) در جلوی ستاره قرار می گيرد و مانع رسيدن نور آن به ما می شود. حتی گاهی اوقات ماه از مقابل سياره،سيارک،اقمار ديگر سيارات عبور می کند. ماه نزديکترين جرم سماوی نيز است، به همين دليل اختفا يک ستاره برای ناحيه کوچکی از کره زمين قابل مشاهده است. اختلاف منظر باعث می شود که زمان دقيق و نقطه تماس شروع اختفا برای مکان های مختلفی که شاهد آن هستند فرق کند. بنابراين زمان سنجی شروع اختفا يکی از مواردی است که راصدان بايد به آن بپردازند. مهمترين کار برای زمان سنجی تنظيم دقيق ساعت ديجيتالی است. برای اطمينان می توانيد از امواج SW راديو نيز استفاده کنيد. اين امواج در فرکانسهای MHz ۵،۱۰،۱۵،۲۰ دريافت می شود. دقت يک ثانيه برای شروع کار مناسب می باشد ولی برای کارهای دقيق احتياج به دقت چند دهم ثانيه است. ابزار مورد نياز برای رصد بستگی به قدر ستار ه ای دارد که دچار اختفا می شود. اگر ماه در حالت کامل نباشد و اختفا با تماس ستاره با زمين تاب شروع شود، رصد آن آسانتر است. دوربين های ويديويی با بزرگنمايی مناسب ابزارهای مفيدی برای رصد و زمان سنجی هستند. گاهی اوقات يک سياره يا سيارک باعث اختفا می شود.                                 

 برای رصد اختفاهای سيارکی احتياج به تلسکوپ(حداقل   اينچی) است. برای تعيين زمان دقيق شروع اختفا می توان از دوربين ويديويی متصل به تلسکوپ استفاده کرد.به علت اينکه سيارکها اجرام کوچکی هستند، کل مدت اختقا کوتاه است.(حدود چند ثانيه) معمولا" اختفا سيارکی در بخشی از يک کشور قابل مشاهده است.زمان شروع و مدت اختفا به مکان ناظر بستگی دارد.راصدانی که به خط مرکزی اختفا نزديک هستند، مدت آن را طولانی تر می بينند. رصد دقيق اين نوع اختفا برای تعيين شکل و اندازه سيارکها استفاده می شود. برای اين منظور رصدگران ناحيه ای که اختفا در آن مشاهده می شوند به رصد و ثبت زمان دقيق (با دقت چند دهم ثانيه) شروع و پايان اختفا می پردازند. در رصد اختفا ابزار مورد استفاده و دقت ثبت اهيت زيادی دارد.در سراسر دنيا مراکز مختلفی برای پيش بينی اختفا ها وجود دارند که معروفترين آن «انجمن بين المللی زمان سنجی اختفا»(IOTA ) است. البته متاسفانه اکثر اين پيش بينی ها برای آمريکا ، اروپا انجام می شود. اگر به نرم افزارهای نجومی معتبر دسترسی داشته باشيد،خودتان می توانيد به پيش بينی اختفا در محل رصد خود بپردازيد. هميشه زودتر از زمان پيش بينی شده رصد را شروع کنيد تا اختفا را از دست ندهيد. زمان شروع اختفا را با آخرين دقت ممکن ثبت کنيد. در گزارش خود به نام و مشخصات جرمی که دچار اختفا می شود، مختصات دقيق مکان رصد و مشخصات ابزار مورد استفاده اشاره کنيد.

اختفا جايگاه ويژهای در نجوم دارد. حلقه های سياره اورانوس به وسيله اختفا کشف شد. رصد اختفا يکی از روشهای مطالعه جو سيارات و اقمار آنها است. جا دارد که منجمان عزيز کشورمان رصد اين پديده مهيج را در فهرست کارهای خود قرار بدهند.