گروه مسوول عیب یابی کاوشگر "اسپیریت" می گوید احتمالا سه عامل، بیشتر از بقیه عوامل در قطع ارسال داده های علمی این کاوشگر نقش دارد. مقامات ناسا امیدوارند تا اوایل اسفند، مریخ نورد "اسپیریت" مجددا فعالیتهای علمی خود را از سر گیرد.
از روز چهارشنبه هفته گذشته، در سامانه ارتباطی این کاوشگر اشکال ایجاد شده است، بطوریکه هیچ داده علمی به زمین ارسال نمی شود. تنها سیگنالی هم که "اسپیریت" به زمین ارسال می کند، سیگنالی است که نشان می دهد مشکلی در رایانه کاوشگر وجود دارد.
مهندسان در ابتدا، اختلال در «حافظه فلاش» کاوشگر که یک قطعه سخت افزاری محسوب می شود را تنها عامل قطع ارسال داده های علمی مریخ نورد "اسپیریت" می دانستند، ولی با بررسی های بعدی، احتمال درستی این فرضیه کمتر شد. در حال حاضر، سه فرضیه برای توضیح منبع خطای ایجاد شده در سامانه ارسال داده های "اسپیریت" وجود دارد:
1- خطای برنامه نویسی
محتمل ترین فرضیه، خطای برنامه نویسی در ماجولی از نرم افزار است که مدیریت فایل داده های ارسالی را برعهده دارد.
در صورت اثبات این فرضیه، بنظر می رسد خطای برنامه نویسان ماموریت 400 میلیون دلاری "اسپیریت"، غیر قابل بخشش باشد. شاید هم ویروسهای رایانه ای، این بار فعالیت خود را در سیاره سرخ گسترش داده باشند ؟!
2- خطای سخت افزاری در صفحه کنترل کاوشگر
فرضیه دوم، بروز نوعی خطای سخت افزاری در صفحه کنترل موتور حرکت دهنده کاوشگر است. این صفحه، شامل قطعات الکترونیکی است که موتور کاوشگر را کنترل می کند. احتمال دارد یکی از قطعات این صفحه سوخته باشد.
3- خطای سخت افزاری در «حافظه فلاش» کاوشگر
آخرین فرضیه مطرح شده، وقوع یک پدیده خورشیدی در مریخ است که باعث ایجاد اشکال در «حافظه فلاش» رایانه کاوشگر شده است. حافظه های فلاش، درهنگام خواندن و نوشتن اطلاعات، حساسیت زیادی به یونها و نوترونهای پرانرژی دارند.
|
حافظه فلاش Flash Memory |
|
"حافظه فلاش" برای ذخیره سریع و آسان اطلاعات بکار می رود و در مقایسه با حافظه RAM، بیشتر بعنوان یک سخت افزار مورد استفاده قرار می گیرد.
تراشه BIOS (سامانه ورودی خروجی پایه) در رایانه های معمولی، کارت حافظه دوربینهای دیجیتال و کارت بازی وسایلی مانند آتاری، نمونه هایی از"حافظه فلاش" هستند. |
در روز چهارشنبه اول بهمن ماه، حافظه ی فلاش کاوشگر به شدت مشغول خواندن و نوشتن اطلاعات بوده و ممکن است نوعی پدیده خورشیدی، فعالیت این حافظه را مختل کرده باشد.
طوفانهای خورشیدی، گاهی باعث قطع ارتباطات ماهواره ای و رادیویی زمینی می شوند. البته اثبات این فرضیه، نیاز به بررسی دقیق فعالیتهای خورشید و اثرات احتمالی آن بر روی مریخ در روز چهارشنبه دارد.
با این همه، "پت ثیسینگر"، مدیر ماموریت «مریخ نوردهای کاوشگر مریخ» (MER)، امیدوار است فعالیت کاوشگر "اسپیریت" از اواسط ماه فوریه (اوایل اسفند) مجددا از سر گرفته شود.
دو طیف سنج نصب شده بر روی "اسپیریت"، تا قبل از بروز عیب در سامانه ارسال داده های آن، اطلاعات ارزشمندی در مورد ترکیب شیمیایی خاک مریخ فرستادند. این کاوشگر همچنین تا قبل از روز چهارشنبه اول بهمن، مجموعا 1814 عکس خام از سطح مریخ به زمین ارسال کرد:
|
1338 |
دوربین تمام منظر |
دوربین های علمی |
| م21 |
تصویربردار مایکروسکوپی |
| م337 |
دوربین ناوبری |
دوربین های مهندسی |
|
م56 |
دوربین اعلام خطر جلویی |
| م62 |
دوربین اعلام خطر عقبی |
ماموریت هشتصد میلیون دلاری «مریخ نوردهای کاوشگر مریخ» (MER)، شامل دو روبات کاوشگر کاملا یکسان به نامهای "Spirit" و "Opportunity" است که وظیفه هر دوی آنها تلاش برای یافتن نشانه های وجود آب در گذشته مریخ است. مریخ نورد "اسپیریت" در 20 خرداد 1382 توسط موشک دلتا-2 شرکت بوئینگ از فلوریدای آمریکا به فضا پرتاب شد و سرانجام در روز شنبه 13 دی، با موفقیت در دهانه برخوردی "گوسف" در مریخ فرود آمد و تصاویری از یک سرزمین خشک و سنگلاخی ارسال کرد. این مریخ نورد، تا قبل از مختل شدن سامانه ارسال داده های آن، با حرکت در سطح مریخ، به تجزیه و تحلیل شیمیایی خاک و سنگ آن پرداخت.
مریخ نورد "آپورچونیتی" نیز در 16 تیر ماه سفر خود به مریخ را آغاز کرد و حوالی ساعت 08:35 بامداد دیروز (یکشنبه 5 بهمن) در دشتی صاف و هموار به نام "مریدیانی پلانوم" فرود آمد. تصاویری که این کاوشگر تا بحال به زمین ارسال کرده، گویای سرزمینی بسیار صاف و هموار است که در مقایسه با دهانه برخوردی "گوسف"، سنگلاخی کمتری دارد.
ماموریت هر یک از این دو مریخ نورد ناسا، قرار است به مدت 3 ماه ادامه یابد.