مسائل نجوم وستارگان را مي توان از اولين موضوعاتي دانست كه بشر كنجكاو وحقيقت جو را در سكوت وتنهائي شب به ديدن خود دعوت كرده است.در اين ميانه مسائلي را كه نمي توانستند درك كنند با خرافه ها مخلوط كردند والبته دانشمندان زيادي از ايرانيان (به گواه تاريخ )در نفي ويا رد اين مسائل تلا ش  بسياري كرده اند.همين بس كه مي توان ايران را يكي از خاستگاههاي اين علم در جهان چه قبل يا بعد از اسلام دانست، بالا ترين تبلور اين علم رادر ايران ميتوان بعد از اسلام در فرهنگ ايران خاصه در اشعار فرهيختگان ايراني ديد  . بطوريكه از بررسي اين آثار ميتوان ديد كه اين دانشمندان وشاعران ،  عليرغم  پذيرش  بي چون وچراي  بعضي خرافه ها به وضوح يا تلويحاً سعي در اصلاح اين تفكر داشته اند كه از اين افراد مي توان به :  ابوريحان بيروني ، خواجه نصير الدين طوسي ،ابوبكر محمد ابن ذكرياي رازي،وشاعراني چون حافظ ، سعدي وسنائي ، خاقاني ، نظامي و ...اشاره كرد،از اين بين حافظ بر خي از تجليات و افكار نجومي را بيشتر در آثار خود به كار برده كه نشان ميدهد اين دانشمند فرزانه علاوه بر علم كتاب و شعر در هيئت نيز دستي توانا داشته است كه از آثار اين شاعر نوانا نمونه هائي را به اختصار نام مي بريم:

1- در رد يا نفي اختر گوئي كه در بين عامه جايگاه خاصي پيدا كرده بود وبعضي از دانشمندان نيز ناخواسته براي گذران امور به اين مسائل دامن زده اند.

           از چشم خود بپرس كه مارا كه مي كُشد             جانا گناه طالع وجرم ستاره نيست

           بگير طره مه چهراي وقصه مخوان                   كه سعد ونحس زتاثير زهره و زحل است

2- ارنفاع گرفتن خورشيد كه نشان از اقبال بلند بوده و با اسطرلاب انجام مي شده.

            ز آفتاب قدح ارتفاع عيش مگير                 چرا كه طالع وقت آنچنان نمي بينم

 نام برده مي شود.Pole star-كوكب هدايت كه به احتمال قريب به يقين همان ستاره قطبي يا   3

              در اين شب سياهم گم گشت راه مقصود         از گوشه اي برون آي اي كوكب هدايت

4 - مقارنه ي ماه ومشتري كه تصور ميشد اگر در اقبال كسي اين رويداد باشد داراي  بهترين موقعييت در آسمان ورمل و اسطرلاب باشد.

  گفتم كه خواجه كي به سر حجله مي رود؟        گفت آن زمان كه مشتري و مه قران كنند

 5 - ستارههاي هفت گانه يا خوشه پروين كه در گذشته به آن عقد ثريا هم مي گفتند

      غزل گفتي و‌در سفتي بيا وخوش بخوان حافظ            كه بر نظم تو افشاندفلك عقد ثريارا

6- در زمان حياط حافظ رويداد نجومي ويژه اي روي داد كه آن را در شعري گنجانده كه مشتري در صورت فلكي قوس و خورشيد در اسد واقع شده بوده.

           به آهوان نظر،شير آفتاب گير                            به ابروان دوتا قوس مشتري بشكن

7- در قديم مرسوم بوده براي ثبت رويدادهاي ويژه،  مكان خورشيد  و ستاره ها  را  در صور هفت گانه ثبت مي كردند ويا سال آن را با حروف ابجد رمز مي كردند كه حافظ هم در گذشت خواجه قوام الدين را كه خورشيد در جوزا وماه در سنبله يا خوشه  بوده در شعر آورده است0

         هفتصدوپنجاه از هجرت خير البشر                    مهر را جوزا مكان و ماه را خوشه وطن

8-  ماه و سياره زهره در سحر گاهان با نور توصيف ناپذيرش نظر هر سحر خيز دلسوخته را چنان مجذوب خود مي كند كه اشك عبادت و ديدن آنها از نظر حافظ بهترين شاهد عبادت هستند.

          زجور كوكب طالع سحر گهان چشمم               چنان گريست كه ناهيد ديد ومه دانست

9-  مكان ماه در هر يك دور ماهانه را كه بيست وهشت روز است ودر هر روز در همان ساعت   در مكان خاصي ديده مي شود منازل ماه ميگويند ومنازل خورشيد هم همان دوازده ماه است كه در

 شعر گفته شده خداوند اينها را دائما به منزل ميرساند.

          ماه وخورشيد به منزل چو به امر تو رسند      يار مه روي مرا نيز به من باز رسان

 10-  در صورت فلكي دب اكبر ستاره اي است بنام عناًق كه در كنار آن ستاره كم نوري بنام ُسها وجود دارد كه در قديم شكارچيان براي امتحان ميزان تيز بيني خود از آن استفاده مي كردند كه حافظ كم نوري آن رادربرابر با ستاره" شهاب  ثاقب" مانند ما وخدا  مي داند.

       ز رقيب ديو سيرت به خداي پناه خواهم        مگر آن شهاب ثاقب مددي كند ُسها را

مثالهاونمونه هاي ديگري نيز در اشعار حافظ از اصطلاحات  نجومي واسامي صور وستارگان بكار گرفته شده كه از آنها مي توان به:  كهكشان، اسد، شهباز ، سنبله ، سماك رامح ، شلياق ، دوپيكريا جبار ، نسر طاير ، ُزحل ، مشتري  زهره ،  ماه وآفتاب و .....:كه استفاده از آنها كاملا به دور از خرافه هاو با استفاده از اصطلاحات صحيح نجومي وكاملا درست وصحيح بكار گرفته شده اند كه نشان از جايگاه اين علم در بين ايرانيان وفرهنگ آنها دارد.