سایر اجرام نیز که تاکنون به عنوان سیاره قلمداد می شدند و یا کاندیدای نام گذاری به عنوان سیاره بودند مانند: پلوتن و قمرش کارن،سرس و جرمی که به تازگی کشف شده بوده با نام 2003 یوبی 313(زنا) از این پس به عنوان سیاره کوتوله خوانده می شوند.
اما از آنجا که پلوتن نزدیک به 76 سال به عنوان سیاره ای ژرف قلمداد می شد ،اطلاعاتی در مورد نحوه کشف شدن و ویژگی های این جرم ارائه می گردد .
:Pluto پلوتن
قطر:2360 كيلومتر
فاصله از خورشيد: متوسط 000/000/900/5كيلومتر
دما: 240 – درجه سانتی گراد
سال : نجومی:4/248 سال –هلالی:367 روز
دوره تناوب(حرکت به دور محور):39/6روز
جرم:2/0برابر زمين
حجم:1/0 برابر زمین
همانطور که دانشمندان سیاره نپتون را با توجه به آشفتگی و انحرافی که در مدار اورانوس گذاشته بود کشف کردند ، این بار نیز انحرافی در حرکات محاسبه شده نپتون ، دانشمندان را بدان وا داشت تا به جستجوی سیاره ای دیگر در دور دست بپردازند.
از پیشگامان این کاوش می توان به پرسیوال لاول از فلگ استاف آریزونا ، پیکرینگ و کلاید تامباو که دانشجوی دستیار رصد خانه فلگ استاف بود اشاره کرد.
مهم ترین دلیل عدم موفقیت لاول و پیکرینگ در کشف سیاره نهم ، جستجوی آنها برای سیاره ای گازی شکل و بزرگ بود.
این جستجو بیش از بیست سال به طول انجامید و در نهایت کلاید تامباو با بررسی های شبانه روزی بر روی هزاران عکس موجود ،موفق به کشف سیاره نهم شد.
...لحظه ای پس از کشف سیاره:
تامباو پس از کشف سیاره نهم به طرف اتاق رئیس رفت، پیش از ورود کمی خود را مرتب کرد، در زد و وارد شد ،سپس گفت قربان من سیاره نهم را پیدا کردم ....
اعلام کشف سیاره جدید در 13 مارس 1930 همزمان بود با روز تولد پرفسور لاول و سالگرد کشف اورانوس توسط ویلیام هرشل.
حرف اول پرسيوال لاول است. PL (P,L) نشانه این پلوتن
برای سیاره جدید اسم های مختلفی پیشنهاد شد که سرانجام به پیشنهاد دختری 11 ساله از انگلیس نام پلوتن برایش انتخاب شد.اما پلوتن با جرم و ابعاد کوچکش نتوانست آشفتگی و انحرافی که در مدار نپتون بو جود آمده بود را توجیه کند.
از آن تاریخ به مدت 73سال (تا قبل از کشف 2003 یو بی 313 )پلو تن به عنوان آخرین عضو از خاندان منظومه شمسی به حساب می آمد.
عضوی ژرف که آرام به همراه سه قمر ش کارن ،هيدرا و نیکس در کمر بند کویپر به دور خورشید در گردش است.
هرچه قد ر که ما از نور و گرمای هستی بخش خورشید بهره می گیریم ، پلو تن از این نعمت محروم است.نور خورشید برای رسیدن به پلوتن باید فاصله ای حدود 6000000000 کیلومتری را طی کند . پس بدون شک خورشید از پلوتن همچون ستاره ای کوچک کم فروغ دیده می شود.
پلوتن در زمينه ستارگان به صورت شی کوچکی ديده می شود كه جايش را تغيير می دهد. (عكس ازرصد خانه هيل).
از ویژگی های پلو تن می توان به میل 17 درجه ای آن نسبت به دایره البروج اشاره کرد ، با در نظر گرفتن این موضوع که پلوتن در حضیض خورشیدی مدار نپتون را قطع می کند و سیاره هشتم به حساب می آمد، این میل 17 درجه ای باعث عدم برخورد این دو جرم(در فاصله400 میلیون کیلومتری) به یکدیگر می شود .
البته رکورد میل یا انحراف نسبت به دایره البروج در منظومه شمسی متعلق به 2003 یو بی 313 با انحراف 45 درجه ای است ، که مانند یک نیمساز دایره البروج را قطع می کند .(همین امر یکی از مهمترین دلایلی بود که کشف آن را بیش از 70 سال به تعویق انداخت.)
عده ای از دانشمندان این نظریه را مطرح کردند که پلوتن و تریتون زمانی هر دو قمر های نپتون بودند و حرکت مستقیم داشتند ، رویارویی نزدیک این دو باعث دفع پلوتن (تبدیل شدن آن به جرمی مستقل) و معکوس شدن جهت حرکت تریتون شده است.
پلوتن از نوع سنگی- یخی بوده و فاصله چنان زياد دارد كه تلسكوپ فضایی هابل آن را به سختی می بیند. پلوتن كه در حاشيه خارجی منظومه شمسی قرار دارد چنان از خورشيد دور است كه سطح آن را بايد سرد و بی روح خواند. اتمسفر رقيق آن از جنس نيتروژن و متان كه احتمالاً در فصل زمستان يخ می بندد و به صورت برف آبی کمرنگ می بارد. پلوتن با دمای 240- از هر جای ديگری برای زندگی ما آدميان نامناسب تر است.
پلوتو هر 153 ساعت یک بار به دور خودش می چرخد ، پس روز آن تقریبا 6 برابر روز ماست.
دوره تناوبی انتقالی آن به دور خورشید (نجومی 4/248 سال ) و (هلالی 367 روز ) است. در این صورت هر یک سال آن برابر 248 سال ما است!
پلو تن با ابعادی در حدود2360 کیلومتر به طوری که حتی از 7 قمر گانیمد ، کالیستو ، تیتان ، یو ، تریتون و ماه نیز کوچکتر است. جرمی ژرف که اغلب در فهرست رصدی با تجربه ترین منجمان هم به چشم نمی خورد.آری پلوتن به خاطر فاصله زیادش بسیار کم فروغ جلوه می کند.
همین موضوع باعث شده که حتی بزرگترین تلسکوپ ها هم نتوانند جزئیات سطحی آن را به صورت واضح آشکار کنند و با وجود پیشرفت فناوری های کنونی پلو تو هنوز هم ناشناخته باقی مانده است.
در خارج از منظومه شمسی ، خورشيد فقط شبيه يك ستاره پر نور ديده می شود كه چندان گرمایی نيز ندارد . روی سطح پلوتن به قدری سرد است كه جانداران در چند ثانيه مانند سنگ يخ می زنند.
بر همیمن اساس ناسا تصمیم گرفت تا با اجرای ماموریت افق های نو پرده از اسرار آن بردارد.
این فضا پیما سر انجام پس از تاخیری دو روزه در تاریخ19 ژانویه 2006 (29 دی 84) به فضا پرتاب شد تا ماموریت 10 ساله خود را آغاز کند.
فضا پیما افق های جدید در ادامه سفر خود به طرف سیاره مشتری خواهد رفت تا با بهره گرفتن از نیروی جاذبه ی این سیاره بر سرعت خود بی افزاید این فضا پیما در این صورت بسیار زودتر به پلوتن خواهد رسید این درحالی است که اگر فضا پیما با تاخیر بیشتری پرتاب می شد نمی توانست از جاذبه ی سیاره مشتری برای بالا بردن سرعت خود استفاده کند .
علاوه بر این فضا پیمای افق های نو اطلاعات بسیار مهمی را درباره ی کمربند کویپر و اجرام موجود در آن در اختیار ما خواهد گذاشت . آقای استفان لوری از دانشگاه کویین بر این باور است که افق ها جدید با نشان دادن تفاوت بارز سطح پلوتن این نظریه که می گوید سیاره های کوچک به خاطر داشتن قوه جاذبه ی زیاد ذرات کوچک تر را به خود جذب نموده و سیارات کنونی را به وجود آورده اند را تثبیت می کند از این حیث این پروژه ی ناسا از اهمیت بسیاری برخوردار است. البته باید تا سال 2015 میلادی (1394 خورشیدی) به انتظار خبر فضا پیما به پلوتن باشیم.
در واقع پلوتن عضوی معمولی از کمربند کویپر است.این کوتوله یخی که سال ها به عنوان یک اشتباه تاریخی لقب سیاره را بر دوش می کشید، تعداد بیشماری از منجمان حرفه ای و آماتور را شیفته خود نموده است و اسرار سر به مهر زیادی را در خود نهفته دارد .
پلوتن به همراه سه قمر ش کارن،هیدرا و نیکس
پیشنهادی مطرح شده بود كه پلوتن به عنوان سمبل قرار بگیرد و آن را از جهت تاریخی به عنوان یک سیاره بپذیرند،ولی از آن به بعد تعداد سیارات منظومه شمسی بسیار زیاد می شود ، و از لحاظ علمی بسیار بعید بود كه مورد پذیرش قرار بگیرد.(مایکل بران کاشف جرم 2003 یو بی 313 در این باره می گوید: منظومه شمسی یا 8 سیاره دارد یا خیلی سیاره). دکتر آلن اشتران، دانشمند ناسا که مسئولیت هدایت ماموریت افق های نو را به عهده دارد ، واکنش بسیار شدیدی نسبت به تصمیم جدایی پلوتن از سیارات منظومه شمسی داشته است و چنین موضوعی را مایه ننگ و شرمساری می داند. اشتران هنگام رای گیری در محل حضور نداشت و در رای گیری نیز شرکت نکرده بود(همین امر موجب بروز انتقاداتی در میان اخترشناسان شده است)، تعریف جدید پلوتن را نادرست می داند. دکتر اشتران به همراه برخی از اخترشناسان در صدد ارائه درخواستی است تا تعریف پلوتن را به حالت پیشین خود بازگردانند. برخی از منابع حاکی از آنند که تنها 10 درصد از ستاره شناسان حاضر در پراگ در رای گیری مربوط به خلع عنوان سیاره از پلوتن شرکت کرده بودند. ستاره شناسان حاضر در نشست پراگ، پس از یک هفته جلسات طولانی، تصمیم گرفتند که پلوتن را در يک دسته کاملا جدید طبقه بندی کنند و آن را به عنوان یک جرم متفاوت از هشت سیاره دیگر منظومه شمسی تعریف کنند.
اگر بخواهیم این موضوع را از دیدگاه دیگر برسی نماییم با توجه به سیر صعودی پیشرفت فناوری در زمینه ابزار های اپتیکی ،هر لحظه احتمال آن می رود که جرم دیگری بزرگتر از پلوتن در گوشه ای از منظومه شمسی کشف شود و اشکالات فراوانی را بو جود آورد.پس از برخی جهات اتخاذ چنین تصمیمی کاملا منطقی می نماید.
به طور قطع تصمیمات اتخاذ شده توسط انجمن بین المللی ستاره شناسی در کتاب های آموزش و همچنین دانش نامه ها ثبت خواهد شد.
|