(  گروه غير حرفه اي رؤيت هلال )

__________________________________________________________________________________

اهميت مسئله رؤيت هلال ماه از جنبه ها و ابعاد مختلف باعث شده است تا گروه هاي زيادي در اين زمينه رصد و تحقيق داشته باشند. با توسعه سريع اين شاخه تخصصي – خصوصاً در ايران- رصدهاي هلال با پارامترهاي مختلف دسته بندي و رکورد گيري شده اند. براساس زمان مشاهده هلال، هشت نوع رصد به ترتيب زير طبقه بندي مي شوند:

 1 و 2-  رصد هلال شامگاهي (با چشم غير مسلح و با ابزار اپتيکي)

3 و 4-  رصد هلال صبحگاهي (با چشم غير مسلح و با ابزار اپتيکي)

5 و 6- رصد هلال در روز- قبل از مقارنه (با چشم غير مسلح و با ابزار اپتيکي)

7 و 8-  رصد هلال در روز- بعد از مقارنه (با چشم غير مسلح و با ابزار اپتيکي)

بر اساس پارامترهاي رؤيت پذيري هلال، رصدها به چهار دسته تقسيم مي شوند: رصد هلال غيرممکن، رصد هلال بحراني و رکوردي، رصد هلال سخت، رصد هلال آسان.

رصد هلال نيز همچون بعضي از مسابقات ورزشي در پارامترهاي مختلف رکورد گيري مي شوند. از جمله مي توان به پارمترهاي سن ، جدايي زاويه اي از خورشيد، اختلاف ارتفاع با خورشيد، اختلاف سمت با خورشيد، فاز، ضخامت و پارمترهاي ترکيبي آنها مثل پارامتر q (معيار يالوپ) و پارمتر v (معيار عوده) اشاره کرد.

 امروزه مي توان ايران را اولين کشور رؤيت هلال معرفي کرد زيرا که بيشترين تعداد رکورد را براي پارامترهاي فوق در اختيار دارد و مجامع علمي بين المللي نجوم نيز از جمله مجله معتبر Sky & Telescope به عنوان مرجع مادر به این نکته اشاره مي کنند. اميدواريم رکورد سن هلال شامگاهي با چشم غير مسلح نيز در آينده اي نزديک به ايران تعلق بگيرد تا هر چهار رکورد مهم سن هلال شامگاهی و صبحگاهی با چشم غیر مسلح و مسلح در اختیار ایران قرار گیرد .

براي آشنايي مختصر از وضعيت شکل گيري هلالها در شرايط مختلف، در اينجا به مقايسه خصوصيات هلالهاي بحراني جوان و پير مي پردازيم.

 منظور از هلال بحراني، يعني قرار گرفتن هلال در شرايطي که وضعيت رؤيت پذيري آن در مرز بين ديدن و نديدن باشد. بر حسب پارامترهاي مختلف، مي توان هلال بحراني پير و جوان را بصورت زير دسته بندي کرد:

در نقشه رؤيت پذيري هلال روي کره زمين، منحني هاي کشيده شده از شرق به شمال غربي و جنوب غربي، مشخص کننده مرز ديدن و نديدن است. در شکل زير اين مرز، روي رنگ زرد رنگ قرار داشته و در قله اين منحني، محل شکل گيري هلال بحراني جوان و در دامنه اين منحني، محل شکل گيري هلال بحراني پير مي باشد. بديهي است هر چه در هلال شامگاهي به سمت غرب مي رويم، وضعيت رؤيت پذيري بهتر مي شود:

اما اگر محل شکل گيري هلال را نسبت به محل غروب خورشيد نشان دهيم، همانطور که در شکل زير ديده مي شود، هلال جوان در بالاي محل غروب و هلال پير در بيشترين اختلاف سمت با محل غروب خورشيد شکل مي گيرد:

براي مثال در سال 1386 هلال شامگاهي جمادي الثانيه (25 خرداد) از نوع بحراني جوان و هلال هاي شامگاهي رمضان (21 شهريور) از نوع بحراني پير مي باشد. بر اساس آخرين گزارشات رؤيت هلال تا پايان سال 1385، بعضي رکوردهاي بدست آمده به شرح زير مي باشند:

وضعيت رؤيت  پذيري هلال شامگاهي ماههاي قمري سال 1386

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه ربيع الثاني 1428 هجري قمري.

 در شامگاه چهارشنبه 29 فروردين 1386هجري شمسي مطابق با 18 آوريل 2007 ميلادي برابر با 29 ربيع الاول 1428 هجري قمري.

هلال ماه ربيع الثاني درتمام پهنه ايران با چشم غير مسلح به آساني رؤيت خواهد شد. 

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه جمادي الاولي 1428 هجري قمري. 

در شامگاه پنجشنبه 27 ارديبهشت 1386هجري شمسي مطابق با 17 مي 2007 ميلادي برابر با 29 ربيع الثاني 1428 هجري قمري.

هلال ماه جمادي الاولي در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح به آساني رؤيت خواهد شد.

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه جمادي الثانيه 1428 هجري قمري  

در شامگاه جمعه 25 خرداد 1386 هجري شمسي مطابق با 15جون 2007 ميلادي برابر با 29 جمادي الاولي 1428 هجري قمري.

هلال ماه جمادي الثانيه 1428 در شمال- مرکز-  حدود جنوب- شمال غربي- غرب و جنوب غربي ايران با دوربين هاي قوي 150*40 و در مناطق شرق و شمال شرق با تلسکوپ و در منتها اليه جنوب و همچنين در جزاير هميشه ايراني خليج فارس با تلسکوپ هاي قوي قابل رؤيت و در جنوب شرقي ايران با ابزار هاي قوي احتمال رؤيت آن بسیا ر ضعيف است و به نظر مي رسد که اين هلال در آن منطقه قابل رؤيت نخواهد بود.

بديهي است رصدگراني که احنمال می دهند مي توان اين هلال را در مناطق منتها اليه جنوب شرقي رؤيت کرد، مي توانند شانس خودشان را براي رصد اين هلال امتحان کنند. چون نديدن اين هلال در آن منطقه ارزشش کمتر از ديدن آن نيست و رؤيت شدن و يا نشدن اين هلال مي تواند کمک بسيار ارزشمندي درمعيار رؤيت يا عدم رؤيت هلال هاي بحراني داشته باشد. با توجه به تجارب حاصل از رویت هلال های بحرانی به اين نتيجه رسيده ایم که احتمال رصد اين هلال در شرايط آب و هواي بسيار مناسب در منطقه مورد نظر بسيارسخت است به عنوان مثال در شهر سروان زماني که خورشيد 5 درجه زیر افق قرار دارد جدايي زاويه اي کمی بیش از حد تجربی دانژون است و از سن ماه حدود11 ساعت و 54 دقيقه مي گذرد ، پیشنهاد می گردد با رعایت اصول ایمنی کامل وتجهیزات قوی چند گروه برای رصد به آن مناطق برای بالا بردن تجربه رصدی خودشان و اینکه آیا این نوع هلال ها واقعا در شرایط رصدی بسیار خوب رویت پذیر هستند یا خیر اقدام گردد.

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه رجب 1428 هجري قمري .

 در شامگاه يکشنبه 24 تير 1386 هجري شمسي  مطابق با 14جولاي 2007 ميلادي برابر با 30 جمادي الثانيه 1428 هجري قمري.

هلال ماه جمادي الثانيه 1428 در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح به آساني رؤيت خواهد شد.

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه شعبان 1428 هجري قمري.

 در شامگاه سه شنبه 23 امرداد 1386 هجري شمسي مطابق با 14 آگوست 2007 ميلادي برابر با 30رجب 1428 هجري قمري .

هلال ماه شعبان در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح به آساني رؤيت خواهد شد.

لازم به ذکر است هلال ماه شعبان ( يا اثري ازاين هلال ! )  در شامگاه 29 رجب 1428 در هيچ نقطه اي از ايران با چشم مسلح حتي با قوي ترين ابزار رؤيت نخواهد شد و اگر رصدگراني فکر مي­کنند مي توان اين هلال را با ابزار قوي رصد کرد، گزارش رصدي مستند و صحیح آنها مي تواند کمک بزرگي به معيار رؤيت هلال ماه باشد. مانند گزارش رصد هلال 29 صفر1428 که 2 گروه در شرایط مناسب آب و هوایی هلال را ندیدند و گروه سوم با داشتن شرایط مناسب آب وهوایی نسبتا مناسب و ابزار قوی موفق به رویت این هلال نشدند رویت نشدن این نوع هلال ها حکایت از آن دارد که حّد تجربی دانژون همان 7 درجه و بلکه کمی بیشتر یا حول و حوش آان است و کمتر از آن هلالی دیده نخواهد شد چون هلالی شکل نگرفته تا اینکه رویت شود.

  وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه رمضان 1428 هجري قمري.

 در شامگاه چهارشنبه 21 شهريور 1386 هجري شمسي مطابق با 12 سپتامبر 2007 ميلادي و برابر با 29 شعبان 1428 هجري قمري.

هلال ماه رمضان در اکثر نقاط ايران مانند شرق- شمال شرقي- شمال- شمال غربي و غرب کشور حتي با تلسکوپ هم به هنگام غروب خورشيد رؤيت نخواهد شد. اين هلال فقط در جنوب شرقي- جنوب- و جنوب غربي ايران با دوربين هاي دو چشمي قوي قابل رؤيت مي باشد. بديهي است در شامگاه پنج شنبه 22 شهريور اين هلال با ارتفاعي متوسط اما با درخشندگي زياد در پهنه ايران با چشم غير مسلح به آساني رؤيت خواهد شد. 

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه شوال 1428هجري قمري .

 در شامگاه جمعه 20 مهر ماه 1386 هجري شمسي مطابق با 12 اکتبر 2007 ميلادي  وبرابر با 30 رمضان 1428هجري قمري.

هلال ماه شوال فقط در شرق- مرکز- جنوب- غرب و جنوب غربي ايران با دوربين هاي دو چشمي نسبتا قوي قابل رؤيت مي باشد ، به نظر ميرسد اين هلال در هيچ نقطه اي از ايران با چشم غير مسلح قابل رؤيت نخواهد بود اما تعدادي از منجمين رؤيت هلال ماه معتقدند ممکن است اين هلال در نواحي جنوبي کشور با چشم غير مسلح رؤيت شود اما تا کنون مورد مشابهي براي اثبات آن در رصد هاي قبلي پيدا نشده است. بديهي است افرادي که رؤيت با چشم غير مسلح را مي پذيرند الزاما مي بايستي رمضان را يک روز ديرتر آغاز کرده و يک روز ديرتر به پايان برسانند. يعنی در غروب روز شنبه 21 مهر ماه هلال ماه شوال را با چشم غير مسلح با ارتفاعي نسبتا کم اما با درخشندگي زياد رؤيت نمايند. زيرا ماههاي قمري نمي تواند کمتر از 29 روز و بيشتر از 30 روز باشد. 

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه ذي القعده 1428 هجري قمري.

 درشامگاه يکشنبه 20 ابان ماه 1386هجري شمسي مطابق با 11 نوامبر 2007 ميلادي و برابر با 30 شوال 1428هجري قمري.

هلال ماه ذيقعده در مناطق شمال شرقي- شمال (مثل تهران) و شمال غربي با ابزار اپتيکي معمولي و در ساير نقاط ايران در شرايط رصدي مناسب مثل داشتن افقي پاک و تميز با چشم غير مسلح با ارتفاعي کم و درصد روشنايي نسبتا بالا قابل رؤيت مي باشد. لازم به ذکر است که تعدادي از منجمين رؤيت هلال ماه معتقدند ممکن است اين هلال در نواحي شمالي کشور با چشم غير مسلح رؤيت شود اما تا کنون مورد مشابهي براي اثبات آن در رصد هاي قبلي پيدا نشده است.

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه ذي الحجّه 1428 هجري قمري. 

در شامگاه سه شنبه 20 آذر 1386 هجري شمسي مطابق با 11 دسامبر 2007 ميلادي و برابر با 30 ذي القعده 1428 هجري قمري .

هلال ماه ذي الحجّه در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح با ارتفاع زياد و درخشندگي زياد به آساني رؤيت خواهد شد.

  وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه محرم 1429 هجري قمري.

 در شامگاه چهار شنبه 19 دي ماه 1386 هجري شمسي مطابق با 9 ژانويه 2008 ميلادي و برابر با 29 دي الحجه 1428 هجري قمري .

هلال ماه محرم در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح رؤيت خواهد شد.

  وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صفر 1429هجري قمري

 در شامگاه جمعه 19 بهمن ماه 1386 هجري شمسي مطابق با 8 فوريه 2008 ميلادي و برابر با 30 محرم 1429 هجري قمري.

هلال ماه شوال در تمام پهنه ايران با ارتفاعي زياد ، درخشندگي بالا و مکث بالاي 80 دقيقه يکي از ساده ترين هلالهايي است که در سال 86 مي توان آن را رؤيت کرد. ما معتقدم اين هلال شاید نيم ساعت قبل از غروب خورشيد با چشم غير مسلح براي افراد با تجربه و تيزبين قابل رؤيت باشد، مطوق بودن ، ارتفاع زياد ، درخشندگي خوب و مکث بالاي اين هلال براي کساني که آشنا به رؤيت هلال ماه نيستند، اينطور تداعي مي کند که شب قبل هلال ماه قابل رؤيت بوده در صورتيکه اين يک اشتباه فاحش است و در شب قبل هلال ! ماه حتي با ابزاربسیا رقوی نيزغیر ممکن بوده و رؤيت نمي شده است.

  وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه ربيع الاول1429 هجري قمري .

در شامگاه 18 اسفند 1386هجري شمسي مطابق با 8 مارس 2008 ميلادي  و برابر با 29 صفر 1429 هجري قمري.

اين هلال در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح رؤيت مي شود.

 وضعيت رؤيت  پذيري هلالهای صبحگاهي ماههاي قمري سال 1386

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي ربيع الاول 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه سه شنبه 28 فروردين 1386 هجري شمسي مطابق با 17 آوريل 2007 ميلادي برابر با 28 ربيع الاول 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي در هيچ نقطه اي از ايران حتي با ابزار قوي قابل رؤيت نيست. بديهي است در صبحگاه روز قبل هلال ضخيم ماه با چشم غير مسلح در پهنه ايران به آساني رؤيت خواهد شد. 

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي ربيع الثاني 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه  چهار شنبه 26 ارديبهشت 1386 هجري شمسي مطابق با 16 مي 2007 ميلادي و برابر با 28 ربيع الثاني 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح رؤيت خواهد شد. 

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي جمادي الاولي 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه پنجشنبه 24 خرداد 1386 هجري شمسي مطابق با 14 جون2007 ميلادي و برابر با 28 جمادي الاولي 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح به راحتي رؤيت خواهد شد.

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي جمادي الثانيه 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه جمعه 22 تير 1386 هجري شمسي مطابق با 13 جولاي2007 ميلادي و برابر با 28 جمادي الثانيه 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح به راحتي هر چه تمام تر ديده رؤيت خواهد شد.

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي رجب 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه يکشنبه 21 امرداد 1386 هجري شمسي مطابق با 12 اگوست 2007 ميلادي و برابر با 28 رجب 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح ديده رؤيت خواهد شد. به نظر مي رسد براي رصد در مناطق غربي کشور لازمه ديدن اين هلال با چشم غير مسلح داشتن افقي نسبتا تميز و چشماني تيز بين لازم است. 

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي شعبان 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه سه شنبه 20 شهريور 1386 هجري شمسي مطابق با 11 سپتامبر 2007 ميلادي برابر با 28 شعبان 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي در هيچ نقطه اي از ايران حتي با ابزار قوي قابل رؤيت نيست. بديهي است در صبحگاه روز قبل هلال ضخيم ماه با چشم غير مسلح در پهنه ايران به آساني رؤيت خواهد شد. 

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي رمضان 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه چهار شنبه18 مهر  1386 هجري شمسي مطابق با 10 اکتبر 2007 ميلادي و برابر با 28 رمضان 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي در تمام پهنه ايران با چشم غير مسلح به آساني رؤيت خواهد شد.

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي شوال 1428 هجري قمري. 

در صبحگاه جمعه18 آبان 1386 هجري شمسي مطابق با 9 نوامبر 2007 ميلادي و برابر با 28 شوال 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي در تمام پهنه ايران با چشم مسلح به آساني رؤيت خواهد شد. هر چند اين هلال داراي فاز تقريبا مناسبي براي رؤيت با چشم غير مسلح مي باشد اما ارتفاع و مکث مناسبي را براي رؤيت با چشم غير مسلح ندارد. فقط با احتمال بسيار ضعيف اين هلال در منطقه جنوب شرقي با چشم غير مسلح در شرايط رصدي بسيار مناسب قابل رؤيت مي باشد.

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي ذي القعده 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه يکشنبه  18 آذر 1386 هجري شمسي مطابق با 9 دسامبر 2007 ميلادي و برابر با 28 ذي القعده 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي درهيچ نقطه اي از ايران حتي با ابزار قوي قابل رؤيت نيست. بديهي است در صبحگاه روز قبل هلال ضخيم ماه با چشم غير مسلح در پهنه ايران به آساني رؤيت خواهد شد. 

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي ذي الحجه 1428 هجري قمري.

 در صبحگاه سه شنبه 18 دي 1386 هجري شمسي مطابق با 8 ژانويه 2008  ميلادي و برابر با 28 ذي الحجه 1428 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي درهيچ نقطه اي از ايران حتي با ابزار قوي قابل رؤيت نيست. بديهي است در صبحگاه روز قبل هلال ضخيم ماه با چشم غير مسلح در پهنه ايران به آساني رؤيت خواهد شد.

 وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي  محرم 1429هجري قمري.

 در صبحگاه چهار شنبه 17 بهمن ماه  1386 هجري شمسي مطابق با 6 فوريه 2008 ميلادي و برابر با 28 محرم 1429 هجري قمري

هلال ماه صبحگاهي دراکثر مناطق ايران با ابزار نسبتا قوي رؤيت خواهد شد. 

وضعيت رؤيت پذيري هلال ماه صبحگاهي  صفر 1429هجري قمري.

در صبحگاه جمعه 17 اسفند 1386 هجري شمسي مطابق با 7 مارس 2008  ميلادي و برابر با 28 صفر1428 هجري قمري هلال ماه صبحگاهي درهيچ نقطه اي از ايران حتي با ابزار قوي قابل رؤيت نيست. بديهي است در صبحگاه روز قبل هلال ضخيم ماه با چشم غير مسلح در پهنه ايران به آساني رؤيت خواهد شد.

راهنمای رصدي هلال های ماه در سال 1386

در جدول صفحه بعد، مشخصات رصدي و مهمترين پارامترهای کليه 96 هلال ماه در سال 1386 آمده است. براي اين منظور محاسبات براي طول 54  درجه شرقي و عرض 32 درجه شمالي (تقريباً در مرکز ايران) انجام شده و اعداد جدول طبق راهنماي زير مشخص مي شوند: 

خلاصه نتايج رصد ها در سال 1386 پس از بررسي از جداول صفحه بعد، بصورت زير خواهد بود:

فروردين 1386