(( ... اي كاش عظمت در نگاه تو باشد نه در چيزي كه به آن مي نگري )) آندره ژيد

       مقدمه

آيا شما به ياد داريد در شبي صاف و آرام به آسمان چشم دوخته باشيد ؟ به آسماني زيبا كه از ميلياردها ستاره و سياره ، صدها صورت فلكي و ميليونها سحابي و كهكشان ريز و درشت تشكيل شده است . در اين شبها علاوه بر رصد اين گنبد مينايي ، فعاليت ديگري كه بسيار لذت بخش و هيجان انگيز است ، ثبت اين تصاوير زيبا و شگفت آور است . عكاسي نجومي يكي از بخش هاي زيبا و بياد ماندني نجوم آماتوري است . هر روزه بر تعداد كساني كه با در اختيار داشتن ساده ترين امكانات به اين فعاليت علمي _ هنري مشغول هستند افزوده مي شود . شما هم مي توانيد با داشتن يك دوربين ساده و البته كمي هم تجربه و تمرين به جمع عكاسان نجومي بپيونديد . در اين مقاله سعي شده است علاوه بر معرفي قسمت هاي مختلف دوربين عكاسي حرفه اي به نحوه عكاسي از پديده هاي نجومي و اجرام آسماني و بيان تجربيات عده اي از عكاسان اشاره شود . اميد است كه اين تلاش اندك مورد قبول علاقه مندان به علم زيباي نجوم قرار گيرد .

با توجه به اين كه اكثر مخاطبان را افراد مبتدي و كساني تشكيل مي دهند كه عكاسي را صرفاً در حد عكاسي عمومي انجام داده اند و فاقد اطلاعات لازم در اين زمينه هستند ، بر خود وظيفه دانستم تا با بياني ساده ، اصول عملي عكاسي نجومي را همگام با آشنايي و كاربرد صحيح دوربين عكاسي در اختيار دوستان و علاقه مندان قرار دهم .

ترتيب مطالب به گونه اي است كه فرد مبتدي از لحظه اي كه دوربين را دردست مي گيرد ، مرحله به مرحله خود را براي كار و عكاسي آماده كرده و دقيقاً مراحل كار با يك دوربين را مي آموزد . اولين قدم قبل از اقدام به عكاسي با هر دوربيني ، امتحان و آماده كردن قسمت هاي مختلف دوربين است .

مراحل آشنايي و آماده سازي دوربين عكاسي

تنظيم حلقه حساسيت فيلم : 

         كليه فيلم هاي عكاسي داراي حساسيت هاي مشخصي براي كاربردهاي گوناگون هستند . حساسيت فيلم ها ، به نوعي حساسيت و تاثير پذيري آنها را در مقابل نور نشان مي دهد و هرچه فيلم داراي حساسيت بالاتري باشد ، به نور حساستر است . بنابراين در جاهايي كه نور كم است ، فيلم هايي با حساسيت بالا ، نتيجه بهتري ارائه مي دهند . حساسيت فيلم هاي عكاسي با واحد هاي استاندارد مشخصي نشان داده       مي شود كه معروفترين اين واحدها ASA , ISO , DIN  است كه حلقه حساسيت فيلم بر روي دوربين با يكي از اين واحد ها مشخص مي شود . نكته مهمي كه بايستي همواره در مورد حساسيت فيلم ها به خاطر داشته باشيم اين است كه هرچه عدد حساسيت فيلم بالا مي رود ، فيلم به همان نسبت به نور حساستر     مي شود به طور مثال فيلمي با حساسيت 200 دو برابر يك فيلم با حساسيت 100 است . حساسيت هر فيلم براي استفاده بخصوصي بايد در نظر گرفته شود تا وضوح ، دقت و رنگ عكس هاي نهايي طبيعي و قابل قبول با شند .  

لازم است قبل از شروع به عكسبرداري ، حلقه تنظيم حساسيت فيلم را مطابق با حساسيت فيلم مورد استفاده تنظيم كرد . در انتخاب فيلم بايد اين نكته را در نظر گرفت كه براي عكاسي از موضوعات و پديده هاي مختلف آسمان چه به روش مستقيم و چه به روش غير مستقيم ( با استفاده از ابزار رصدي مانند تلسكوپ يا دوربين دو چشمي ) بايد از فيلم هاي متفاوتي استفاده كرد . انتخاب فيلم در عكاسي نجومي از اهميت بسيار زيادي برخوردار است . براي نمونه اگر مي خواهيد از خورشيد عكس بگيريد ( البته با فيلتر مناسب ) فيلم هايي با حساسيت 100 مناسب هستند در حاليكه در عكاسي از ماه فيلم هايي با حساسيت 200 يا 400 مناسبتر هستند . به ويژه اگر ماه به حالت هلالي باشد يا اينكه مي خواهيد از اختفا و يا مقارنه ماه با جرمي آسماني تصوير بگيريد . اما عكاسي از موضوعاتي مانند سيارات ( فقط زهره ، مريخ ، مشتري و زحل ) به اين روش چندان ساده نيست و بهتر است از فيلم هايي با حساسيت 1000 يا بالاتر استفاده كرد .

در عكاسي با استفاده از تلسكوپ ( بر قلمدوش تلسكوپ ) با يد به چند نكته در انتخاب فيلم دقت كرد .

 1 _ حساسيت فيلم در عكاسي هاي نجومي در كم كردن زمان نور دهي نقش بسزايي دارند . ولي اين گفته به اين معني نيست كه هرچه حساسيت فيلم بيشتر باشد براي كار مناسبتر است .

2 _ در روش قلمدوش بايستي تا آنجا كه امكان دارد از فيلم هايي با حساسيت كمتر استفاده كرد . علت آن است كه در اين روش اصولاً عكاسي ميدان وسيعي از آسمان را در بر مي گيرد . در نتيجه اجرام ستاره اي با اندازه ظاهري كوچكي نمايان مي شوند . از طرفي هرچه حساسيت فيلم بالاتر برود نقاط نوراني درشت تري روي فيلم ظاهر مي شود . اين مسئله موجب كاهش كيفيت شده و در نتيجه جزئيات عكس غير قابل تشخيص مي گردد . از سوي ديگر پديده مه گرفتگي عكس با افزايش حساسيت فيلم بيشتر نمايان مي شود . اين پديده به دليل اثر جو زمين است . يعني زمينه آسمان در عكس حتي در تاريكترين نقاط زمين روشن   مي شود . فيلم هاي با حساسيت بالا اين پديده را تشديد مي كنند . براي مثال عكسي كه با فيلم حساسيت 100 و نوردهي 40 دقيقه گرفته مي شود داراي مه گرفتگي كمتري نسبت به عكسي است كه با فيلمي با حساسيت 400 و نوردهي 10 دقيقه در همان شرايط گرفته مي شود . به طور كلي مي توان گفت فيلم هايي با حساسيت متوسط براي عكاسي نجومي مناسبترند . از ميان فيلم هاي رنگي موجود در ايران مي توان به

Fuji color superia 400 , Kodak gold 400 , Konica centauria 400  اشاره كرد .

بر خلاف آنچه كه در ذهن افراد تازه كار وجود دارد با افزايش زمان نوردهي ، اجرام كم نورتر در عكس نمايان نمي شوند و همانطور كه گفته شد با افزايش زمان نوردهي پديده مه گرفتگي ، عكس را تار و به اصطلاح خفه مي كند . اثر نا مطلوب ديگر به نام عيب دوجانبه وجود دارد كه به ساختمان خود فيلم عكاسي مربوط است . معمولاً حساسيت نسبي فيلم هاي عكاسي براي زمان هاي نوردهي كم تعيين مي شود . يعني فيلمي با حساسيت 400 در چند ثانيه نخست نوردهي قادر است چهار برابر سريعتر از يك فيلم با حساسيت 100 عمل كند . اما عيب دوجانبه در زمان هاي طولاني تر عكاسي باعث مي شود كه اين رابطه خطي از بين برود  و حتي فيلمي با حساسيت كمتر دقايقي پس از شروع نوردهي حساستر از يك فيلم با حساسيت بالا عمل كند . در نتيجه تمامي اين پديده ها ، نوردهي در عكاسي غير مستقيم را داراي محدوديت مي كند .

بهترين زمان براي نوردهي در اين روش بين 5 تا 30 دقيقه است . بايد توجه داشته باشيد كه هرگونه حركت و لرزش بي مورد هنگام عكسبرداري ، مستقيماً روي فيلم تاثير داشته و باعث تار شدگي و غيره واضح شدن موضوع عكسها مي گردد . لذا حتماً از سه پايه يا تكيه گاهي محكم استفاده نماييد . در مواقعي كه زمانهاي طولاني ، جهت عكسبرداري مورد نياز است ، به منظور راحتي كار و جلوگيري از هرگونه لرزش دوربين ، سيم دكلانشور را بر روي تكمه عكسبرداري پيچ كرده و بجاي اينكه به مدت طولاني انگشت خود را روي تكمه نگه داريد ، از اين سيم استفاده نماييد

                                      .

تعيين روزنه يا ديافراگم در عكاسي :      

اتاق تاريكي را مجسم كنيد كه تنها پنجره مقابل آن به وسيله يك پرده كره كره پوشانده شده است . همانطور كه مي دانيد ميزان روشنايي اتاق به وسيله تغيير دادن حالت پرده كره كره انجام مي گيرد . بدين معني كه شما با تغيير دادن حالت قرار گرفتن پره ها ميتوانيد روشنايي داخل اتاق را تنظيم كنيد . يك دوربين عكاسي نيز بي شباهت به اين اتاق تاريك نيست . محفظه پشت دوربين ، كه فيلم عكاسي در آن جاي مي گيرد  دقيقاً يك اتاق با محفظه تاريك است كه نور بدان قابل نفوذ نيست . مقابل اين اتاق تاريك دوربين ، روزنه يا ديافراگم قرار دارد كه كار آن همانند كار پرده كره كره در اتاق تاريك است . ديافراگم نيز همانند يك پرده كره كره داراي پره هايي است كه به صورت مدور باز يا بسته مي شوند و با اين عمل ميزان نوري را كه از خود عبور مي دهند تنظيم مي كنند . بنابراين تنها وسيله اي كه شدت و ميزان نور رسيده به فيلم عكاسي را در دوربين تحت كنترل دارد ، روزنه يا ديافراگم مي باشد .

ديافراگم در داخل لنز تعبيه شده است كه به وسيله حلقه اي روي بدنه لنز قابل كنترل مي باشد . توجه داشته باشيد هر درجه كه عدد ديافراگم بزرگتر مي شود ، ميزان نوري را كه از خود عبور مي دهد ، به نصف مقدار قبلي كاهش مي يابد . بنابراين عدد 2 بازترين درجه و عدد 16 بسته ترين درجه ديافراگم       مي باشد .

كنترل ديافراگم در عكاسي به منظور دو هدف مورد توجه قرار مي گيرد :

 الف ) ميزان نوردهي به فيلم  

ب) تعيين ميزان عمق ميدان ديد موضوعات عكاسي

ميدان ديد يا  depth of field در عكاسي به فاصله بين كانون عدسي لنز با موضوع مورد نظر را گويند . اصل مهم در تعيين عمق ميدان ديد و انتخاب ديافراگم اين است كه با هرچه تنگ كردن ديافراگم ، عمق ميدان بيشتر مي گردد و با هرچه بازكردن ديافراگم ، حد فاصل وضوح لنز كاهش مي يابد .

در عكاسي نجومي به روش غير مستقيم ، ديافراگم را نبايد زياد بست ، چون با اين عمل لبه هاي پره ديافراگم به صورت يك چند ضلعي در عكس ظاهر خواهند شد ( البته فقط در عكاسي از اجرام بزرگي مانند ماه بدر يا خورشيد )‌ ولي در حالت كلي ديافراگم هاي 4 ، 8/2 ، 2 ، و يا حتي 4/1 پيشنهاد مي شود . اما در عكاسي مستقيم بهتر است هميشه ديافراگم را روي بازترين حالت ممكن قرار داد .

تعيين سرعت پلك يا شاتر در عكاسي :  

براي روشن شدن مفهوم شاتر در دوربين عكاسي ، مجدداً اتاق تاريك ، پنجره مقابل آن و پرده كره كره را مجسم كنيد . همانگونه كه تغيير پره هاي كره كره عامل تعيين كننده ميزان روشنايي اتاق محسوب مي شود ، زمان ايجاد اين روشنايي نيز بايد تحت كنترل قرار بگيرد كه اين عمل به وسيله پرده اي كه روي پرده كره كره نصب مي شود انجام مي گيرد كه طي زماني مشخص باز و بسته مي شود . در دوربين عكاسي همانطور كه تعيين ميزان روشنايي را ديافراگم بر عهده دارد ، سرعت يا زمان ورود اين روشنايي بر عهده شاتر است . به عبارت ديگر شاتر به عنوان يك محافظ مقابل فيلم قرار گرفته تا در هنگام لزوم براي نور دادن به فيلم در مدت زمان تعيين شده كنار رفته و پس از انجام عمل نوردهي به فيلم مجدداً مقابل فيلم را بپوشاند . به اين نكته توجه داشته باشيد كه هر عدد شاتر به صورت دو برابر عدد ماقبل خود استاندارد شده است . بدين معني كه سرعت 60/1 ثانيه ، دو برابر سريعتر از سرعت 30/1 ثانيه به فيلم نور خواهد داد . با انتخاب يك درجه بالاتر ،‌ مقدار نوري كه به فيلم مي رسد دقيقاً نصف مي گردد . بنابر اين همواره دقت داشته باشيد ، حتي يك درجه كم يا زياد كردن سرعت شاتر معادل نصف يا دو برابر نوردهي به فيلم مي باشد . معمولاً در عكاسي هاي نجومي از سرعت B  شاتر استفاده مي شود مگر اينكه موضوع عكاسي خيلي نوراني باشد مانند ماه بدر يا خوشيد . در اين حالت شاتر دوربين با فشردن تكمه عكسبرداري باز شده و با برداشتن انگشت از روي تكمه ، به حالت اوليه خود باز مي گردد . با اين روش مي توان شاتر دوربين را باز نگه داشت و به مدت زمان لازم به فيلم نور رسانيد .

لنز :   (lens )

همانگونه كه مي دانيد براي ثبت تصاوير اجسام و مناظر بايستي از يك عدسي در دوربين عكاسي كمك گرفت . عدسي هايي كه براي كار عكاسي طراحي و ساخته مي شوند ، به صورت تركيبي از عدسي هاي مختلف محدب و مقعر است كه در نهايت به صورت يك لنز محدب يا مقعر عمل مي كنند . در دوربين هاي تك عدسي انعكاسي نور پس از گذشتن از عدسي به آينه مي رسد . سپس بازتاب آن از طريق منشور پنج وجهي به چشم مي رسد . آينه و منشور تصوير معكوس عدسي ها را تصحيح ميكنند . در لحظه عكسبرداري  آينه از مقابل فيلم كنار مي رود . در اين دوربين ها تصويري كه از طريق عدسي اصلي به چشم مي رسد ، با تصويري كه بر روي فيلم ثبت مي شود كاملاً يكي است . مهمترين مشخصه عدسي هاي عكاسي ، تركيبي بودن آنها است . اصولاً معيار تفكيك و شناخت لنزها ، براساس فاصله كانوني آنها است . فاصله كانوني هر لنز به ميلي متر (mm) روي لبه خارجي لنز حك شده و به راحتي قابل رويت است . بنابراين عدد فاصله كانوني لنز ، نشان دهنده كميت يا كيفيت آن نيست و صرفاً نشان دهنده محل تشكيل تصوير روي كانون عدسي مي باشد . معمولاً لنزها بر اساس فاصله كانوني به سه دسته تقسيم مي شوند :

1 ) لنزهاي نرمال يا چشمي :

 به لنزهايي گفته مي شود كه توسط شركت سازنده روي دوربين قرار مي گيرد و با فاصله كانوني 50 يا 58 ميلي متر ، تمامي مشخصات آن با مشخصات چشم انسان هماهنگ است . 

2 ) لنزهاي زاويه باز يا وايد : ( wide angle )

از ويژگيهاي اين نوع لنز ميدان ديد بسيار وسيع و ثبت قسمت هاي بيشتري از موضوع است كه لنز نرمال به سبب محدود بودن زاويه ديد ، آنها را حذف مي كند . در اين نوع لنزها فاصله كانوني كم ( 30 mm) و عمق ميدان وضوح به مراتب بيشتر از لنزهاي نرمال است .

3 ) لنزهاي زاويه بسته يا تله : ( tele photo )

از ويژگيهاي اين نوع لنز ميدان ديد محدود و قدرت بزرگنمايي بالا است . در اين نوع لنزها فاصله كانوني زياد (300mm) و عمق ميدان ديد كم است و مي توان طوري لنز را روي موضوع ميزان كرد كه آنچه در پشت و جلوي موضوع قرار دارد محو گردد . بديهي است هر لرزش خفيف دست يا دوربين هنگام عكسبرداري ، اثر چشم گيري روي وضوح و دقت عكس نهايي خواهد داشت . 

نسبت كانوني مناسب : 

يكي از مواردي كه در عكاسي نجومي مي بايد مورد توجه قرار بگيرد نسبت كانوني و ديافراگم عدسي دوربين است . بطور كلي عدسي هايي كه فاصله كانوني آنها بيشتر از 90 mm باشد ، ميدان ديد به نسبت كمتري دارند و به عنوان عدسي هاي ميدان ديد باز در عكاسي نجومي مورد استفاده قرار نمي گيرند . از طرفي در عكاسي نجومي به دليل نور كم اجرام آسماني ، عدسي هايي با نسبت هاي كانوني كم برتري دارند . چرا كه در زمان هاي مشخصي اجازه ورود نور بيشتري را مي دهند ولي عدسي هايي با فاصله كانوني كم داراي خطاهايي هستند كه مخصوص اين عدسي ها است . گويي ستاره ها به دور مركز عكس ردهايي را پديد       مي آورند كه با افزايش فاصله از مركز عكس اين ردها بزرگتر و نمايانتر مي شوند .

براي رفع اين اثر نامطلوب از نسبت هاي كانوني يكي مانده به بزرگترين اندازه استفاده مي شود . يعني ديافراگم را تا آخرين حد باز مي كنيم . البته كيفيت عدسي دوربين هم در ايجاد اين پديده بسيار مهم است . اثر نامطلوب ديگري كه با زياد كردن فاصله كانوني كمتر مي شود ، ناهمگني تاريكي در رنگ زمينه است . اين پديده كه در عدسي هاي نرمال و وايد در نودهي هاي بلند مدت رخ مي دهد موجب عدم يكنواختي تاريكي زمينه مي شود . يعني اگر در عكس ها از عدسي هايي با نسبت كانوني كم استفاده شود تصوير در مركز عكس داراي زمينه اي روشنتر و هرچه به لبه ها نزديك مي شويم تاريكتر مي شود .اين پديده اثري اجتناب ناپذير است ولي با استفاده از عدسي هايي با نسبت كانوني بيشتر مي توان شدت آن را كاهش داد . اما در عكاسي نجومي غيرمستقيم هرچه لنزي كه پشت چشمي قرار مي گيرد فاصله كانوني بيشتري داشته باشد ، وضوح تصوير پايين تري را ارائه مي دهد چون حداقل فاصله كانوني عدسي افزايش مي يابد . لنز هاي وايد هم اگر چه حد اقل فاصله وضوحشان كمتر است ولي تصوير نهايي را كوچك مي كنند و از قابليت بزرگنمايي دوربين مي كاهند . بهترين عدسي براي عكاسي غير مستقيم عدسي نرمال 50 mm است كه وضوح و بزرگنمايي مناسبي دارد .        

فاصله سنج :

شايد تصور كنيد كه براي عكاسي نجومي هميشه بايد فاصله سنج عدسي را روي       تنظيم كرد چرا كه اجرام آسماني از ديد دوربين در بينهايت هستند . اما در مورد عكاسي به روش غيرمستقيم اين كار درست نيست . در واقع بهترين حالت تنظيم وضوح اين است كه فاصله سنج را روي حداقل آن قرار بدهيم . ابتدا دوربين دوچشمي يا تلسكوپ را تنظيم كنيد سپس دوربين عكاسي را پشت چشمي قرار دهيد و فاصله سنج را روي حداقل و ديافراگم را روي بازترين حالت ممكن قرار دهيد و سپس نوردهي را تنظيم كنيد . از پشت منظر ياب دوربين نگاه كرده و تصوير را به مركز بياوريد . از پشت منظر ياب ممكن است تصوير چندان واضحي را نبينيد ، چرا كه نور از چندين عدسي گذر كرده است . اما اگر خوب تنظيم شده باشد مطمئناً نتيجه خوبي خواهيد گرفت .

روش عكاسي از پشت دوربين دوچشمي يا تلسكوپ 

براي گرفتن عكس هايي با بزرگنمايي زياد از ماه ، خورشيد و چند سياره پرنور حتماً نيازي به عدسي هاي تله گران قيمت نيست و با يك دوربين تك چشمي يا تلسكوپ كوچك و كمي دقت و تجربه مي توان تصاويري بدست آورد كه قابل مقايسه با عكس هايي است كه با عدسي هاي تله 800 يا 1000 ميلي متري گرفته مي شود . براي عكاسي به اين نحو سه روش وجود دارد :

روش اول _ چشمي تلسكوپ و عدسي دوربين را باز كنيد و دوربين را مستقيماً با يك آداپتور ( ميله اي كوتاه براي اتصال دوربين به بدنه تلسكوپ ) به بخش انتهايي تلسكوپ وصل كنيد . در اين جا تلسكوپ حكم عدسي تله را پيدا مي كند . تصاوير اين روش دقت و وضوح خوبي دارند و اگر دوربين نلرزد و تنظيم باشد بهترين حالت تصوير است .

روش دوم _ در اين روش دوربين به تلسكوپ وصل مي شود اما يك چشمي هم بين دوربين و تلسكوپ قرار مي گيرد . كه براي بزرگنمايي بيشتر استفاده مي شود ولي همچنان دوربين بدون عدسي است . در اين حالت كيفيت تصاوير كمي پايين تر است و هميشه از موتور رد ياب استفاده مي شود .

روش سوم _ در اين روش عدسي دوربين و چشمي تلسكوپ هر دو بر جاي خود باقي خواهند ماند و عدسي دوربين را مستقيماً با چشمي مماس مي كنيم . در اين حالت گرچه كيفيت نور و تصوير تا حدي كاهش مي يابد و لي تصوير بزرگي بدست خواهد آمد كه با كمي دقت افت تصوير به كمترين حد ممكن مي رسد . در عكاسي به روش غير مستقيم تمامي نوردهي ها و اندازه ديافراگم هايي كه انتخاب مي كنيد بيشتر با تجربه بدست مي آيد . فراموش نكنيد كه وقتي عدسي دوربين را به چشمي مي چسبانيد اگر اطراف لنز را با پارچه سياهي نپوشانيد ، نور اضافي از كناره ها ي عدسي وارد دوربين شده و باعث نور ديدن فيلم مي شود در هنگام مماس كردن عدسي به چشمي مراقب باشيد كه عدسي دوربينتان خراش بر ندارد . براي اين منظور مي توانيد از يك واشر لاستيكي بين چشمي و عدسي دوربين استفاده نماييد .

چند توصيه :

نخستين نكته ساده كه زحمت هاي چندين ماهه افراد زيادي را از بين برده ، اطمينان از اين است كه در هر بار جلو بردن فيلم ، يك فريم ( قاب ) به جلو رانده مي شود . براي اطمينان از اين موضوع كافي است زماني كه فيلم را داخل دوربين قرار مي دهيد ابتدا آزادي حركت فيلم را گرفته وسپس با چند فريم اوليه نگاتيو ، در روز عكس بگيريد تا نگاتيو هاي مربوط به شب در لابراتوارهاي ظهور و چاپ به اشتباه قطع نشود .

 اگر به روش مستقيم و بدون موتور رد ياب از آسمان عكسبرداري مي كنيد ، نبايد مدت نوردهي از 25 تا 30 ثانيه بيشتر گردد . در غير اين صورت  حركت ظاهري اجرام آسماني در فيلم هاي شما ردهايي را خواهند انداخت . اگر از عدسي تله استفاده مي كنيد اين مدت زمان به كمتر از 20 ثانيه كاهش مي يابد .

براي جلوگيري از لرزش فيلم در هنگام باز يا بسته كردن ديافراگم مي توانيد يك جسم سياه رنگ را مقابل عدسي دوربين قرار دهيد . سپس ديافراگم را باز كنيد و پس از چند ثانيه كه تمامي لرزش هاي احتمالي از بين رفت ، با كنار بردن جسم سياه نوردهي را آغاز كنيد . براي بستن ديافراگم ، عكس اين عمل را انجام دهيد . يعني پايان نوردهي را نه با بستن ديافراگم بلكه با قرار دادن جسم سياه در مقابل عدسي دوربين انجام داده و سپس شاتر را آزاد كنيد . نكته ديگر هواي مرطوب و نشستن قطرات شبنم برروي عدسي دوربين است كه بايد حتماً قبل از شروع عكاسي به آن توجه نمود .

ولي جدا از همه اين صحبت ها ، بهترين راهنماي شما عكس هايي است كه با دوربينتان مي گيريد . پس نوع جرم ، مدت زمان نوردهي ، حساسيت فيلم ، فاصله كانوني ، تاريخ و شرايط زمان عكسبرداري را حتماً يادداشت كنيد تا بتوانيد كارهاي خود را به طور دقيق بررسي كنيد .

راهنماي عکاسی از ماه

ماه از جهت های گوناگون آسان ترین جرم آسمانی برای عکاسی است . سطح ماه دارای جزئیات بسیار زیادی است که    شما می توانید از آنها عکس بگیرید .عکس و عکاسی از ماه همیشه برای ما هیجان           انگیز بوده است .

لنز و سایز عکس :

برای عکاسی از ماه شما به یک لنز تله و یا یک تلسکوپ نیازمندید . لنزهای معمولی دوربینهای شخصی، نمی توانند به خودی خود تصویر بزرگی از ماه به دست آورند و جرئیات ماه در این عکس ها قابل مشاهده نیست . ندازه ی تصویر ماه روی فیلم به فاصله ی کانونی لنز بستگی دارد و از فرمول زير به دست می آید :

اندازه ی عکس روی فیلم = 110÷ فاصله ی کانونی لنز

برای یک نتیجه ی تقریبی می توان اندازه ی تصویر ماه را یک صدم فاصله ی کانونی در نظر گرفت . جدول زیر اندازه ی تصویر ماه را که با لنزهای مختلف بدست می آید، نشان می دهد . هم روی فیلم و هم روی اندازه ی 15برابر شده ی عکس .

بیایید فرض کنیم شما از یک لنز 35 میلیمتری با فاصله ی کانونی 50 میلیمتری استفاده می کنید . در این صورت ماه ِ شما تنها 0.5 میلیمتر قطر خواهد داشت . حتی اگر آن را در بیشترین اندازه ی خودش بزرگ کنید ( 25×16) ماه به قدری کوچک است که اصلا جزئیاتی روی آن مشخص نخواهد بود . بنابر این شما باید از لنزهای بلند تله استفاده کنید . مثلا یک لنز 400 میلیمتری به شما تصویری به قطر 3.6 میلیمتر می دهد که در بزرکترین اندازه ی عکس به 54 میلیمتر می رسد . اما شاید این هم برای نشان دادن جزئیات ماه کافی نباشد . همچنین شما می توانید برای افزایش بزرگنمایی ازteleconverter  استفاده کنید که می تواند بزگنمایی را 2.3 برابر و یا بیشتر افزایش بدهد . اگر بر روی یک لنز 400 میلیمتری یک teleconverter  دوبرابر کننده نصب کنید فاصله کانونی خود  را به 800 میلیمتر افزایش داده اید که برای عکاسی از ماه به همراه جزئیاتش بسیار خوب است . البته بهتر است که تا می‌توانید از لنزهای با فاصله‌ی کانونی بزرگتر استفاده کنید .

چگونگی استفاده از لنز تله :

در اینجا چند نکته وجود دارد که به هنگام استفاده از این گونه لنزها با به آنها توجه داشته باشید .

1- حتما از پایه‌ی دوربین استفاده کنید و حتی الامکان از تماس مستقیم دست با دوربین خودداری کنید تا از لرزشهای احتمالی دوربین جلوگیری شود. حتی در عکاسی با زمان نوردهی بسیار کوتاه تماس مستقیم دست با دوربین کارماهرانه‌ای نیست .

2- لنز خود را در صورت امکان روی f/5.6   و یا f/8  قرار دهید بخصوص اگر ازteleconverter  استفاده می کنید .

3- در صورت امکان برای کاهش اثر خطاهای رنگی از فیلتر زرد استفاده کنید .

4- به دقت فوکوس کنید . فقط لنزتان را روی حالت بینهایت قرار ندهید و سریع عکس بگیرید . قرار دادن لنز روی حالت بینهایت ممکن است باعث شود که لنز گرمای انبساط را به درون خود راه دهد و یا دیگر چیزهایی که باعث ایجاد خطا در عکس می شوند . استفاده از یک teleconverter  به خاطره بزرگنایی که دارد ممکن است ایرادات را بهتر به شما نشان دهد .

5- به یاد داشته باشید که در استفاده ازteleconverter   باید دریچه‌ی دیافراگم دوربین را با توجه به آن تنظیم نمود. مثلا اگر در لنز 100 میلیمتری اگر f/8 مناسب باشد در 200 میلیمتری f/16   قرار می گیرد .

6-اگر نمی‌توانید از ماه در ابعاد بزرگ عکس بگیرید می‌توانید از هلال ماه کمی بعد از غروب خورشید که هوا مقداری روشن است به همراه درختان بلند و .... عکسهای زیبایی بگیرید. حتی می‌توانید از ستاره‌هایی که گاهی به ماه نزدیک می‌شوند استفاده کنید و یا با ماه یک عکس دونفره بیندازید .

 منابع :

 مجله نجوم

اطلس راهنماي آسمان شب

 روش عكاسي با دوربين زنيط

Astrophotography for the Amateur ( برگردان نگار نامور / www.telescope.ir )