همانطور که دانشمندان سیاره نپتون را با توجه به آشفتگی و انحرافی که در مدار اورانوس گذاشته بود، کشف کردند ، این بار نیز انحرافی در حرکات محاسبه شده نپتون ، دانشمندان را بدان وا داشت تا به جستجوی سیاره ای دیگر در دور دست بپردازند.

 

از پیشگامان این کاوش می توان به پرسیوال لاول از فلگستاف آریزونا ، پیکرینگ و کلاید تامباو که دانشجوی دستیار رصد خانه فلگستاف بود اشاره کرد.

مهمترین دلیل عدم موفقیت لاول و پیکرینگ در کشف سیاره نهم ، جستجوی سیاره ای گازی شکل و بزرگ بود.

 این جستجو بیش از  بیست سال به طول انجامید و در نهایت کلاید تامباو با بررسی های شبانه روزی بر روی هزاران عکس موجود ،  موفق به کشف سیاره نهم شد.

 

...لحظه ای پس از کشف سیاره:

تامباو پس از کشف سیاره نهم به طرف اتاق رئیس رفت، پیش از ورود کمی خود را مرتب کرد، در زد و وارد شد ،سپس گفت قربان من سیاره نهم را پیدا کردم ....

 

اعلام کشف سیاره جدید در 13 مارس 1930 همزمان بود با روز تولد  پرفسور لاول و سالگرد کشف اورانوس توسط ویلیام هرشل.

نشانه این سیاره PL (P,L) حرف اول پرسيوال لاول است.

برای سیاره جدید اسم های مختلفی پیشنهاد شد که سرانجام به پیشنهاد دختری 11 ساله از انگلیس نام پلوتن (پلو تو)Pluto برایش انتخاب شد.

 

از آن تاریخ به مدت 73سال (تا قبل از کشف سیاره 2003 ub 313) پلو تو به عنوان آخرین عضو از خاندان منظومه شمسی  به حساب می آمد.

عضوی که آرام و بی صدا به همراه سه قمر ش شارون ،  p1 2005s و  p2 2005s در کمر بند کویپر به دور خورشید در گردش است.

هرچه قد ر که ما از نور و گرمای هستی بخش خورشید بهره می گیریم ، پلو تو از این نعمت محروم است.نور خورشید برای رسیدن به این سیاره باید فاصله ای حدود 6000000000 کیلومتری را طی کند . پس بدون شک خورشید از پلوتو همچون ستاره ای کوچک کم فروغ دیده می شود.

 

 

 

 

پلوتون در زمينه ستارگان به صورت شی کوچکی ديده می شود كه جايش را تغيير می دهد. (عكس ازرصد خانه هيل).

 

 

از ویژگی های پلو تو می توان به میل 17 درجه ای آن نسبت به دایره البروج اشاره کرد ، با در نظر گرفتن این موضوع که پلوتو در حضیض خورشیدی مدار نپتون را قطع می کند و سیاره هشتم به حساب می آید، این میل 17 درجه ای باعث عدم برخورد این دو سیاره(در فاصله400 میلیون کیلومتری) به یکدیگر می شود .

البته رکورد میل یا انحراف نسبت به  دایره البروج در منظومه شمسی متعلق به سیاره 2003 ub 313 با انحراف 45 درجه ای است ، که مانند یک نیمساز دایره البروج را قطع می کند .(همین امر یکی از مهمترین دلایلی بود که کشف سیاره دهم را بیش از 70 سال به تعویق انداخت.)

 

عده ای از دانشمندان این نظریه را مطرح کردند که پلوتو و تریتون زمانی هر دو قمر های  نپتون بودند و حرکت مستقیم داشتند ، رویارویی نزدیک این دو باعث دفع پلوتو (تبدیل شدن آن به سیاره ای مستقل) و معکوس شدن جهت حرکت تریتون شده است.

 

اين سياره از نوع سنگی- یخی بوده و فاصله چنان زياد دارد كه تلسكوپ فضایی هابل آن را به سختی می بیند. پلوتن كه در حاشيه خارجی  منظومه شمسی قرار دارد چنان از خورشيد دور است كه سطح آن را بايد سرد و بی روح خواند. اتمسفر رقيق آن از جنس نيتروژن و متان است كه احتمالاً در فصل زمستان يخ می بندد و به صورت برف آبی كم رنگ می‎بارد. پلوتن با دمای 240-  از هر جای ديگری برای زندگی ما آدميان نامناسب‎تر است.

پلوتو هر 153 ساعت یک بار به دور خودش می چرخد ، پس روز آن تقریبا 6 برابر روز ماست.

دوره تناوبی انتقالی آن به دور خورشید (نجومی  4/248  سال ) و (هلالی   367  روز ) است. در این صورت هر یک سال آن برابر 248 سال ما است!

 

پلو تو سیاره ای است که در ژرفای فضا آرمیده است، سیاره ای که اغلب در فهرست رصدی با تجربه ترین منجمان هم به چشم نمی خورد.آری پلوتو به خاطر فاصله زیادش بسیار کم فروغ جلوه می کند.

این سیاره با قطری حدود 2274 کیلومتر  مقام کوچکترین سیاره منظومه شمسی  را به خود اختصاص داده است ، به طوری که حتی از 7 قمر گانیمد ، کالیستو ، تیتان ، یو ، تریتون و ماه نیز کوچکتر است.

 

همین موضوع  باعث شده که  حتی بزرگترین تلسکوپ ها هم نتوانند جزئیات سطحی آن را به صورت واضح آشکار کنند،و با وجود پیشرفت فناوری های کنونی  پلو تو هنوز هم ناشناخته  باقی مانده است.

 

 

در خارج از منظومه شمسی ، خورشيد فقط شبيه يك ستاره پر نور ديده می شود كه چندان گرمایی نيز ندارد . روی سطح سياره پلوتو به قدری سرد است كه جاندا ران در چند ثانيه مانند سنگ يخ می زنند.
 

 

 

بر همیمن اساس ناسا تصمیم گرفت تا با اجرای ماموریت افق های نو  New Horizons  پرده از اسرار این سیاره دور دست بردارد.

این فضا پیما سر انجام پس از تاخیری دو روزه در تاریخ19 ژانویه  2006 (29 دی 84) به فضا پرتاب شد تا ماموریت 10 ساله خود را آغاز کند.

فضا پیما افق های جدید یا New Horizons   در ادامه سفر خود به طرف سیاره مشتری خواهد رفت تا با بهره گرفتن از نیروی جاذبه ی این سیاره بر سرعت خود بی افزاید این فضا پیما در این صورت بسیار زودتر به سیاره پلوتون  خواهد رسید این درحالی است که اگر فضا پیما با تاخیر بیشتری پرتاب می شد نمی توانست از جاذبه ی سیاره مشتری برای بالا بردن سرعت خود استفاده کند .

علاوه بر این فضا پیمای افق های نو اطلاعات بسیار مهمی را درباره ی کمربند کویپر و اجرام موجود در آن در اختیار ما خواهد گذاشت . آقای استفان لوری از دانشگاه کویین بر این باور است که افق ها جدید با نشان دادن تفاوت بارز سطح سیاره پلوتون این نظریه که می گوید سیاره های کوچک به خاطر داشتن قوه جاذبه ی زیاد ذرات کوچک تر را به خود جذب نموده و سیارات کنونی را به وجود آورده اند – را  تثبیت می کند از این  حیث این پروژه ی ناسا از  اهمیت بسیاری برخوردار است البته باید تا سال 2015 میلادی (1394 خورشیدی) به انتظار خبر رسیدن این سیاره به پلوتون باشیم.

 

 

دوست قدیمی پس از سال ها انتظار به ملاقات تو می آییم، منتظر باش....

 

سید اسماعیل حسینی مروجی

 

 

17 بهمن 1384

 

 

 

 

منابع:

نجوم به زبان ساده 2

پیشتازان فضا(فناوری های فوق پیشرفته)

آشنایی با ستارگان و سیارات

سایت انجمن نجوم آماتوری ایران

مجله اطلاعات علمی

مجله نجوم

مقاله فضای اطراف ما

برنامه آسمان شب

مستند سیارات

Iranastronomers.org

Nojum.ir

NASA.Gov