|
|
شبیه سازی رایانه ای نشان می دهد که عبور یک ستاره از نزدیکی خورشید در 100 میلیون سال اول تشکیل منظومه ی شمسی، باعث قرار گرفتن شبه سیاره ی «سدنا» در مدار فعلی شده است.
اواخر اسفند 1382 گروهی از ستاره شناسان خبر کشف دورترین جرم منظومه ی شمسی را اعلام کردند. گروه کشف کننده، نام این جرم را «سدنا» (Sedna) و نوع آن را «شبه سیاره» (Planetoid) اعلام کرد.
حداکثر فاصله ی «سدنا» از خورشید، حدود 900 واحد نجومی و حداقل فاصله ی آن حدود 76 واحد نجومی است. (هر واحد نجومی، میانگین فاصله ی زمین از خورشید، حدود 150 میلیون کیلومتر است.) کشیدگی مدار «سدنا» شگفتی ستاره شناسان را برانگیخته است؛ این جرم در هر 10500 سال تنها یکبار بدور خورشید می گردد و در 22 سپتامبر 2075 میلادی به کمترین فاصله از خورشید خواهد رسید!
اخیرا دو ستاره شناس اسپانیایی و آمریکایی در مقاله ای مشترک در Astronomical Jounal، به بررسی چندین سناریوی مختلف برای توضیح نحوه ی قرار گرفتن «سدنا» در مدار بیضی شکل فعلی پرداختند. بر اساس شبیه سازی های رایانه ای انجام شده، بهترین و رضایت بخش ترین سناریوی ممکن این است که یک ستاره ی هم جرم با خورشید، در 100 میلیون سال پس از تشکیل منظومه ی شمسی، از فاصله ی 800 واحد نجومی خورشید عبور کرده و در اثر مواجهه ی «سدنا» با سیاره ی نپتون، این جرم تحت تاثیر نپتون، به نواحی دور دست منظومه ی شمسی پرتاب شده و دارای مدار بسیار کشیده ی فعلی شده است.
نویسندگان مقاله ی مزبور تاکید دارند که مدار شبه سیاره ی «سدنا» در فاصله ی زمانی کمتر از 100 میلیون سال پس از تشکیل منظومه ی شمسی به شکل امروزی در آمده است، زیرا در صورت عبور یک ستاره از نزدیکی خورشید،در بیشتر از 100 میلیون سال پس از تشکیل منظومه ی شمسی، تعداد دنباله دارهایی که منشا آنها «ابر اوورت» (Oort Cloud) است بسیار کمتر از مقداری می شد که ستاره شناسان هم اکنون می شناسند.
«ابر اوورت» در سال 1950 میلادی توسط ستاره شناسی به نام «یان اوورت» کشف شد و ناحیه ای شامل هزاران جرم یخی کوچک در دوردست ترین نقاط منظومه ی شمسی که به باور ستاره شناسان، منشا بسیاری از دنباله دارهای نزدیک شونده به زمین است. متخصصان دینامیک سیاره ای، علت وجود اجرام فراوان در ابر «اوورت» را عبور یک ستاره از نزدیکی خورشید و آشوب دینامیکی ایجاد شده در اثر آن می دانند.
گقتنی است هنوز ستاره شناسان به تعریف جامع و قابل قبوی برای «سیاره» نرسیده اند. با اینحال، بر اساس تعریفی که گروه کشف کننده ی «سدنا» از سیاره دارد، این جرم را نمی توان «سیاره» ی منظومه ی شمسی دانست.
بر اساس تعریف این گروه، «سیاره» (Planet) جرمی است که بدور خورشید می گردد و جرم آن از جرم کلیه ی اجرامی که در مدار مشابه آن قرار دارند بیشتر است. با این تعریف، حتی پلوتو نیز سیاره بشمار نمی رود!
در همین رابطه بخوانید :