گروهی از ستاره شناسان فرانسوی اخیرا با استفاده از تلسکوپ 2/8 متری «VLT» و بهره گیری از تصاویر نزدیک فروسرخ، به مطالعه ی تغییرات جوی و نقشه برداری از سطح تیتان، بزرگترین قمر سیاره ی زحل و منظومه ی شمسی پرداختند.
قدرت تفکیک اسمی این تصاویر، یک سی ام ثانیه ی قوسی است و جزئیاتی تا اندازه ی 200 کیلومتر بر روی آنها دیده می شود. این تصاویر با استفاده از 9 صافی با پهنای باریک و انتخاب طول موجهای نزدیک فروسرخ که تغییرات زیادی در شفافیت متان از خود نشان دادند گرفته شده است. این شیوه ی عکسبرداری، امکان نقشه برداری از ارتفاعات مختلف تیتان، از سطح قمر تا جو آن را فراهم کرده است.
دانشمندان با استفاده از «تلسکوپ بسیار بزرگ» (VLT) رصدخانه ی جنوبی اروپا در شیلی و بهره گیری از سامانه ی نوری تطبیقی، به عکسبرداری های بسیار دقیق از قرص تیتان پرداختند. سامانه ی «نوری تطبیقی»، شامل یک آینه ی قابل تغییر شکل است که توسط یک رایانه کنترل می شود و اثرات مخرب جو زمین بر روی تصاوبر بدست آمده را خنثی می کند.
در طول موجهای 24/1 و 12/2 نانومتر، نوعی عدم تقارن شمالی-جنوبی در تیتان دیده می شود، در حالیکه با صافی های قادر به عکسبرداری از ارتفاعات بالاتر، مثلا در طول موجهای 64/1، 75/1 و 17/2 نانومتر، تصاویر متقارن تری بدست آمد. در یکی از این تصاویر، یک ساختار نورانی در قطب جنوب تیتان دیده می شود که احتمالا نوعی پدیده ی جوی در ارتفاع حدود 140 کیلومتر از سطح قمر است.
| |
در تصاویر فوق، پدیده های جوی پیچیده ای بر روی سطح تیتان دیده می شود. در تصویر سمت راست، یک پدیده ی احتمالا هواشناختی، بصورت یک حلقه ی نورانی در ناحیه ی قطب جنوب تیتان دیده می شود.
|
هم اکنون تیتان هدف اصلی ماموریت «کاسینی/هویگنس» سازمان فضایی و هوانوردی آمریکا (ناسا) و آژانس فضایی اروپا (اسا) است. فضاپیمای «کاسینی/هویگنس» در سال 1376 به فضا پرتاب شد و در 11 تیر 1383 به سیاره ی زحل خواهد رسید.
به همراه این فضاپیما، یک کاوشگر موسوم به «هویگنس» قرار دارد که پس از جدا شدن از فضاپیمای مادر، اوایل زمستان سال جاری، وارد جو تیتان می شود و به کمک چترهای مخصوص، در یکی از اقیانوس های تیتان که از مايع متان و اتان تشکيل شده است فرود می آید.
اين کاوشگر که طرح مشترک آژانس فضايی اروپا (اسا) و سازمان فضایی و هوانوردی آمريکا (ناسا) است، به تحقيق درباره درياچه های تيتان، که به باور دانشمندان سطح اين کره پوشيده از آنهاست، خواهد پرداخت. اين نخستين بار خواهد بود که يک فضاپيما بر قمر سياره ای غير از زمين فرود خواهد آمد.
رصدهای انجام شده و تصاویر بدست آمده از تیتان توسط ستاره شناسان فرانسوی، در واقع برای آماده شدن هر چه بهتر دانشمندان برای ورود کاوشگر به جو تیتان و بهره برداری هر چه بهتر از داده های ارسالی توسط ماموریت «کاسینی/هویگنس» است.
گفتنی است تیتان (Titan) بزرگترین قمر سیاره ی زحل، در سال 1655 میلادی توسط یک ستاره شناس هلندی به نام «کریستین هویگنس» کشف شد. تیتان با قطر حداقل 5150 کیلومتر، از سیاره ی عطارد بزرگتر و دو برابر پلوتو است. ویژگی منحصر بفرد تیتان، وجود نیتروژن، متان و هیدروکربنهای نفتی در جو آن است.
با وجود مطالعه ی تفصیلی تیتان توسط ماموریت های «وایوجر» ناسا در سالهای گذشته، همچنان سوالات فراوانی در مورد جو و سطح این قمر عظیم الجثه ی منظومه ی شمسی باقی مانده است. وجود پدیده های فصلی یا موقتی، وجود ابرهای گازی، ترکیب مواد سطح قمر و توپوگرافی آن از جمله مجهولات پیش روی اختر شناسان و متخصصان علوم سیاره ای است. وجود نوعی حیات ابتدایی در گذشته های دور در تیتان، از جمله فرضیات مطرح شده توسط دانشمندان است.
در همین رابطه بخوانید :