یونس بخشی

یک سیاره بیرونی دیگر نیز کشف شد، ولی این سیاره، جهانی به اندازه نپتون است که بدور یک ستاره در فاصله 120 سال نوری از زمین در گردش است. این سیاره توسط یک شبکه خودکار تلسکوپ های جستجو گر جهان های دیگر بنام شبکه هات "HATNet" که مرکز کنترول آن در آریزونا و هاوایی است، کشف شده. این جهان تازه که HAT-P-11b نامیده می شود، یازدهمین و کوچکترین سیاره کشف شده در پروژه های کشف ترانزیتی این شبکه است. چنانچه میدانید، وقتی یک سیاره از برابر صفحه ستاره مادر می گذرد، قسمت بسیار کوچک نور آن ستاره را محو و تاریک می سازد. در این قضیه، سیاره نامبرده 0.4 درصد نور ستاره را محو ساخت و با این کشف شمار سیارات کشف شده به 335 رسید.

روش ترانزیتی به دلیل اینکه محو نمودن نور ستاره به اخترشناسان امکان تعیین اندازه سیاره را می دهد، یکی از موثرترین روش ها برای کشف سیارات است. دانشمندان با استفاده از تلسکوپ های بزرگ مانند تلسکوپ دو چشمی کک، اطلاعات مربوط به ترانزیت را با اندازه گیری های "تکان" یا (گردش شعاعی) ستاره مادر یکجا می کنند تا جرم سیاره را مشخص سازند.

با توجه به اینکه قطر نپتون 3.8 برابر و جرم آن 17 برابر جرم زمین است، سیاره HAT-P-11b ،4.7 و جرم آن 25 برابر سیاره زمین است.

هرچند شمار زیادی از سیارات نپتون نما به روش گردش شعاعی کشف شده، اما سیاره  HAT-P-11b  دومین سیاره نپتون نما است که به روش ترانزیتی کشف شده است که اجازه تعیین دقیق جرم و شعاع آن را می دهد.

جهان تازه کشف شده در یک مدار بسیار نزدیک هر 4.88 روز (تقریبأ 5 روز) یک بار به دور ستاره مادر می گردد که در نتیجه حرارت در سطح آن تا 1100 درجه فارنهایت یا 593 درجه سانتی گرید می رسد، اما ستاره مادر فقط سه چهارم اندازه خورشید و به مراتب سرد تر است.

هر چند نشانه های دال بر موجودیت یک سیاره دیگر در این منظومه وجود دارد، ولی برای تائید این ادعا و خواص این سیاره جدید به اطلاعات بیشتر گردش شعاعی نیاز است.

یک تیم تحقیقاتی دیگر یک سیاره نپتون نمای دیگر بنام GJ436b را بدور یک ستاره دیگر کشف نموده است. این سیاره به روش گردش شعاعی کشف شد و سپس متوجه اثرات ترانزیتی آن نیز شدند.

به گفته گاسپر باکوس رئیس تیم تحقیقاتی از مرکز اخترشناسی هاروارد " مقایسه این دو جرم یا سیاره کشف شده، اخترشناسان را در آزمایش نظریات مربوط به ساختار و شکل گیری سیارات کمک می کند."

سیاره HAT-P-11b که در صورت فلکی دجاجه (قو) موقعیت دارد، درست در میدان دید تلسکوپ فضایی کپلر ناسا که در ماه مارس به فضا پرتاب می شود، قرار می گیرد. کپلر با استفاده از روش های پیشرفته ترانزیتی که مورد استفاده تلسکوپ های زمینی نیز است، به جستجوی سیارات در کهکشان راه شیری می پردازد. این مأموریت با توانایی زیاد می تواند جهان های شبیه زمین را بدور دیگر ستاره ها کشف کند. در ضمن دانشمندان از کپلر می خواهند تا جزئیات کامل سیاره HAT-P-11b را با دقت خیلی زیاد و ممکن اندازه گیری کند. www.Kabulsky.com