علی پزشکی
آخرین روزهای زمستان 1383 زمانی که کاوشگر اروپایی هویگنس راه خود را از میان ابرهای قمر اعجاب‌انگیز تیتان باز می‌کرد تا در گوشه‌ای از سرزمینی دور دست و شگفت فرود آید، انسان شاهد یکی از مهمترین کاوشهای روباتیک تاریخ خود بود. مأموریتی که در اثر همکاری بزرگی میان اروپا و آمریکا پا به عرصه وجود گذاشته بود به پایان یکی از بخش‌های هیجان‌انگیز خود می‌رسید و هویگنس قدم بر سرزمین عجایب گذاشت. مأموریت حدوداً یک و نیم ساعته هویگنس اگرچه به بسیاری از پرسشها پاسخ گفت اما دهها پرسش جدید ایجاد کرد که در طی ماههای بعدی دانشمندان را به خود سرگرم نمود و بخش عمده‌ای از وظیفه کاوشگر کاسینی نیز پس از آن به تلاش برای پاسخگویی آن اختصاص یافت.
وجود مه بر روی تیتان یکی از این پرسش هاست که به نظر می رسد جواب مناسبی برای آن پیدا شده است. به تازگی Mike Brown و گروه تحقیقاتی او توانسته اند شواهدی از وجود مه را در نزدیکی دریاچه های هیدروکربنی قطب جنوب تیتان بیابند. مه هایی به رنگ سرخ و سفید! یافته ای که در چند روز اخیر ذهن همه را به خود مشغول کرده است.
مه هایی به رنگ سرخ و سفید! به راستی ماهیت آنها چه می تواند باشد؟!
پدیده مه تنها به دو شرط ایجاد می شود. اینکه در جو، مایع وجود داشته باشد و دمای هوا به طور قابل توجهی کاهش یابد. این بدان معناست که در جو تیتان باید رطوبت وجود داشته باشد که این امر بعید به نظر می رسد. همچنین تیتان جو غلیظی دارد، بنابراین عمل سرد شدن آن به آهستگی صورت می گیرد. حتی سردترین قسمت سطح تیتان برای به وجود آمدن پدیده مه، بسیار گرم است. پس چطور می توان تشکیل مه را بر روی تیتان توجیه کرد؟
از نظر Brown تنها را تشکیل مه بر روی تیتان، تبخیر متان است. او می گوید: « شواهد نشان می دهد که بر روی این سیاره، بارانی از متان در جریان است. البته بارانی رؤیایی! چرا که گرانش کم این قمر نسبت به زمین باعث می‌شود تا قطرات باران با سرعتی كمتر از آنچه در زمین فرود می آیند، در آسمان رقصان و شنا‌کنان به سمت سطح تيتان ببارند و البته این باران هم به جاي آب، از هیدرو کربنها تشكيل شده است. تشکیل آبگیرها، دریاچه ها و وجود فرسایش امری بدیهی است. بنابراین ما با یک چرخه هیدرولوژیکی متان مواجه هستیم.»
به عقیده Mike Brown تنها راه سرد شدن هوا برای تشکیل مه، تماس آن با منابع سرد مثل آبگیرها است. البته به نظر نمی رسد که پدیده مه بر روی تیتان تنها در کنار دریاچه های هیدروکربنی ایجاد شود. شواهد نشان می دهد که در سایر مناطق نیز به میزان کم، این پدیده در حال شکل گیری است.
اولین نگاه انسان به تیتان که توسط هویگنس در 14 ژانویه سال 2005 عکسبرداری شد.
تیتان همیشه یکی از نقاط شگفت‌انگیزی منظومه شمسی بوده است، قمر شگفتی که در اطراف ارباب حلقه‌های منظومه شمسی، زحل، در حال چرخش است و به تنهایی از سیاره‌ای مانند پلوتون بزرگ‌تر مي‌باشد. قمر غول‌پیکر منظومه شمسی فقط به دلیل بزرگی و ابعاد آن مورد توجه نیست بلکه دلیل بسیار مهم‌تری برای علاقه‌مندي دانشمندان به شناخت آن وجود دارد . تيتان تنها قمر منظومه شمسی است که داری جوی غلیظ با تشابهات بسیاری با جو سیاره ما، زمين، مي‌باشد. از آن مهمتر، بررسی‌هاي رادیویی و طیف‌سنجی از سالهای دور نشان داده بود محیط داخلی این سیاره بسیار مشابه دوران زمین در شرایطی است که بذر حیات را در دل خود می‌پروراند.