یونس بخشی
بخاطر جستجوی سیارات بیرونی شبیه زمین بهتر است به خود بنگریم
از آنجائیکه کائنات خیلی بزرگ است، چگونه جستجوی سیارات بدور دیگر ستاره ها را آغاز می کنید؟ بخاطر یافتن سیارات کوچک یا دنیا های دیگر در فاصله های دور اخترشناسان چند روش دارند. اخترشناسان می توانند به "تکان" گرانشی یک ستاره که در اثر گردش سیاره بدور آن بوجود می آید، بنگرند و یا هم می توانند بر خیره شدن نور یک ستاره در اثر عبور سیاره از برابر آن ببینند.
در واقع تلسکوپ فضایی کپلر هم با همین روش به ستاره ها می نگرد و 100 هزار ستاره را بخاطر یافتن سیارات شبیه زمین و نه شبیه مشتری ارزیابی می کند.
با وجود داشتن یک روش برای یافتن سیارات قابل سکونت در اطراف دیگر ستاره ها، چگونه می توانیم بخاطر گسترش دادن جستجو های ما برای یافتن موجودات هوشمند (موجودات شبیه انسان که توانایی فکر کردن را دارند) از اطلاعات بدست آمده استفاده کنیم. پژوهشگران در یک مرکز تحقیقاتی درتل آویو همین سوال را مطرح نمودند و به این پاسخ دست یافتند. آنها می گویند اگر ما بتوانیم با این موجودات هوشمند ارتباط برقرار کنیم، باید مطمئن شویم که آنها می توانند ما را ببینند.
طرح این کار بسیار ساده است. اول یک ستاره همراه با یک سیاره شبیه زمین را بیابید ( خوشبختانه با کمک تلسکوپ فضایی کیپلر طی سه و نیم سال آینده چند سیاره شبیه زمین خواهیم یافت)، یک فرستنده رادیویی را به سوی ستاره تنظیم کنیم و بعد پیام "سلام جهان" بفرستیم. یعنی اولین پیام مان را به موجودات ساکن در سیاره یافته شده مخابره کنیم. اگر همه چیز به خوبی پیش برود یا نرود ( البته بستگی به این دارد که این دنیا ها دوستانه خواهند بود یا خیر)، پاسخ آنها چیزی شبیه "سلام جهان، به شما" هم حد اقل طی چند دهه به ما می رسد. این یک لحظه تاریخی برای ارتباط یا مخابره بین ستاره ای خواهد بود و به یکی از مهمترین پرسش های همیشگی دانمشندان " آیا ما در این جهان هستی تنها هستیم؟" پاسخ خواهد داد.
اما تا وقتی که سفر بین ستاره ای به یک واقعیت مبدل شود، بشر و همسایه های هوشمند جدید ما در جهان هستی می توانند یک بازی بسیار طولانی مخابره ای را با هم اجرا کنند و در جریان سالها، دهه ها و حتی قرن ها خیلی چیز ها در مورد همدیگر بیاموزند (البته به فاصله هوشمندان یافت شده از ما بستگی دارد) اما یک مشکل برای این موضوع وجود دارد. اگر موجودات هوشمند در حال نگریستن به جهت ما نباشند چه؟ اگر از میان 1010 ستاره در کهکشان راه شیری فقط یک ستاره شبیه خورشید ما باشد چه؟ در آنصورت شاید هیچگاه کسی به پیام ما پاسخ ندهد.
اما شمویل نیسانو از دانشگاه تل آویو همین سوال را مطرح کرد و در واقع جستجوی موجودات هوشمند در سیارات بیرونی را کمی آسان تر ساخته است. او با تصور این که موجودات هوشمند پیشرفته هم جستجو در فضا را آغاز کرده اند و در جستجوی موجودات هوشمند دیگر در اطراف دیگر ستاره ها هستند و برای برقراری ارتباط شاید از همان روشی استفاده می کنند که ما برای یافتن سیارات دیگر از آن استفاده می کنیم. بنابرین، آنها هم می توانند زمین ما را در زمان عبور از برابر صفحه خورشید ببینند. اگر قضیه این طور باشد، تا زمانیکه موجودات هوشمند دیگر به یک زاویه کوچک از صفحه دایره البروج در منظومه شمسی ما می نگرند، هرگز متوجه حضور ما نخواهند شد. خوب اگر می خواهیم موجودات هوشمند را زیاد آزار و اذیت نکنیم باید به امتداد دایره البروج پیام هایی بفرستیم.
از آنجائیکه زمین هر سال در یک نقطه معین فقط 13 ساعت از برابر صفحه خورشید می گذرد (از دید یک ناظر بیرونی) ستاره ما یعنی خورشید در این مدت، کمی مکدر می شود و این فرصت مناسبی است برای موجودات هوشمند دیگر تا ما را ببینند. عامل یا فاکتور اصلی در عبور مختلف سیارات درونی منظومه شمسی ( عطارد، زهره زمین و مریخ سیارات درونی اند) و رصد های ما نشان خواهد داد که امکان انتقال پیام و مخابره به سوی ما توسط هوشمندان بیرونی بسیار کم است. اما اگر ما در حال فرستادن پیام هستیم، مطمئن باشیم که روزی ارتباط و تبادله پیام با همزاد های مان در دیگر گوشه های کائنات عملی خواهد شد. www.kabulsky.com