در هفتاد و سومین نشست ماهانه باشگاه نجوم اصفهان ابتدا خانم مولود شمس، مجری باشگاه، پس از عرض تسلیت به مناسبت ایام سوگواری حضرت فاطمه زهرا (س) و رحلت آیت الله بهجت و تبریک به مناسبت بزرگداشت خیام ضمن یادآوری ورود این نشستها به ششمین سال خود گفت: باشگاه نجوم اصفهان با محتوای علمی و آموزشی در زمینه ستاره شناسی از تاریخ اردیبهشت 1382 تاکنون به طور مستمر در مکانی ثابت و با حمایت مرکز آموزش نجوم ادیب و با مشارکت تمامی گروهها و مراکز علمی در این زمینه دوشنبه آخر هر ماه برگزار گردیده است.

آقای عمران مرادی پس از ابراز خوشحالی از حضور دوباره خود در سمینارهای باشگاه سمینار خود را در زمینه "پزشکی فضایی و پزشکی از راه دور یا تله مدسین" آغاز کرد. وی در این سمینار گفت: در سفرهای فضایی با یک سری مسائل فضایی رو به رو هستیم، چه از لحظه پرتاب که فضانورد باید فرار از جاذبه زمین را تحمل کند، و چه زمانی که در ایستگاه فضایی بدون هیچ گونه جاذبه ای قرار دارد. مردای به تشریح عوارض ناشی از فقدان جاذبه پرداخت و گفت: اثرات فضا روی ساز و کارهای قلبی و عروقی را می توان به عنوان اولبن اثر نام برد. از آنجایی که فضانورد در شرایط بی جاذبه ای قرار دارد ممکن است خون و مایعات بدن او به قسمت فوقانی بدن حرکت کند، بر خلاف شرایط جاذبه، که این امر باعث بروز مشکلاتی از جمله ملتهب شدن رگهای سر و سر گیجه می شود. بهترین راه برخورد با این مشکل انجام حرکات ورزشی مناسب است. دومین اثر از عوارض نبود جاذبه، روی استخوان هاست که بدلیل آزاد شدن کلسیم در بدن باعث پوکی استخوان می شود که انجام تمرینات بدنی را می توان به عنوان راه مقابله با آن نام برد. عارضه دیگر بر ماهیچه ها باعث تضعیف ماهیچه ها می شود که باز هم انجام حرکات ورزشی می تواند در جلوگیری از این عوارض کمک کند. بیماری حرکت فضایی از اثرات بعدی می باشد که بدلیل نبود جاذبه و منعطف شدن بدن با این شرایط بوجود می آید و موجب بروز سرگیجه و حالت تهوع می شود. به همین منظور سازمان فضایی فضانوردان را در استخرهایی قرار می دهد تا شرایط مشابه حضور در فضا را تجربه کنند. اثر بعدی روی ساز و کار خون و ایمنی بدن اینگونه است که بدلیل نبودن جاذبه، گلبول های قرمز خون بدن حالت خود را از دست می دهند و شکننده می شود و ممکن است پس از مدتی شخص دچار کم خونی شود که البته این موضوع هم با یک سری داروها و حرکات ورزشی قابل کنترل است. اثرات پرتوهای کیهانی در فضا نیز فضانورد را تهدید می کند. پروتونها و نوترونهایی با انرژی زیاد در فضا وجود دارند. برای مقابله با آنها باید نوع آنها را شناسایی کرد و از لباس ها، پوشش و حفاظ هایی برای جلوگیری ازبرخورد این اشعه ها و پرتوها استفاده نمود.

مرادی در ادامه وارد بحث اصلی خود یعنی پزشکی از راه دور شد. زمانی که ناسا مشاهده کرد با این همه مشکل نمی تواند همراه فضانوردان پزشک متخصصی بفرستد از تکنولوزی پزشکی از راه دور در فضا استفاده کرد. از این تکنولوژی در زلزله ارمنستان استفاده شد و مشاوره های پزشکی آمریکا از این طریق برای آسیب دیدگان انجام گرفت. وی در ادامه افزود: تله مدسین بسیاری از شاخه های پزشکی را در بر گرفته و در کشورهایی مثل استرالیا و هند که از جمعیت و وسعت زیادی برخوردارند، از این سیستم استفاده می کنند.

مرادی گفت: این طرح حدود 2.5 سال قبل با همکاری سازمان فضایی ایران، استانداری اصفهان و دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در اصفهان انجام شد که مادران باردار و اطفال در اولویت هستند. با راه اندازی این سیستم در اصفهان هزینه های ناشی از مرگ و میر در دراز مدت جبران و از مهاجرت اشخاص برای درمان به مناطق دیگر جلوگیری می شود. مرادی در پایان از سیستم اداری ابراز نارضایتی کرد و اشاره کرد که این طرح هنوز افتتاح نشده و با همکاری سازمان فضایی، فاز اولیه این طرح از دو سه ماه آینده اجرایی می شود.

کلیپی در مورد سیاه چاله ها و شکل گیری آنها پخش  شد و سپس مجری باشگاه به معرفی مهمان این ماه جناب آقای دکتر جعفریان پرداخت که با کلیپی از زندگی شخصی و افتخارات علمی ایشان همراه بود.

"مراحل تکوین کره زمین، نمادی از سیر آفرینش جهان" عنوان سمینار دکتر جعفریان بود . وی در ابتدا به معرفی موزه های تاریخ طبیعی در جهان پرداخت و اهمیت وجود چنین موزه هایی را در کشور بیان کرد. سپس به بررسی  نظریه هایی که در رابطه با تکوین زمین وجود داشته از جمله نظریه مولا (سحابی) و نظریه دکارت پرداخت. در ادامه دکتر به مراحل تشکیل و بوجود آمدن زمین، و نظریه واکنش های هسته ای اشاره کرد و گفت: آفرینش تمام عناصر روی کره زمین یک سیر تکاملی داشته است. با فشار و حرارت زیاد می توانیم تغییراتی را در پروتون، نوترون و هیدروژن ایجاد و آنها را به عناصر دیگری تبدیل کنیم. از ترکیب این عناصر کانی و از کانی ها سنگ بوجود می آید.

دکتر جعفریان در ادامه افزود: اتمسفر زمین در زمان شکل گیری پوسته زمین متفاوت بود. به عبارتی در هر زمان این اتمسفر از نظر ازت و اکسیژن متفاوت بوده است. وی سپس به تشریح چگونگی تشکیل اکسیژن و پیدایش نخستین موجودات بر روی کره زمین اشاره کرد و با تاکید به این که آفرینش زمین جدا از آفرینش سایر سیارات دیگر نیست افزود: با مشاهده کره ماه و مریخ متوجه مرحله ای از تشکیل کره زمین می شویم.

دکتر جعفریان در پایان تمامی نیروها و قدرت ها را از جانب خالق یکتا دانست و گفت: قدرت پروردگار را در چیزهایی می بینند که امروزه در علم فیزیک به آنها می رسیم.

در پایان این سمینار، به پاس تشکر از زحمات استاد لوح یادبودی تدارک دیده شده بود که توسط دکتر کیاست پور به آقای دکتر جعفریان تقدیم گردید.

با یادآوری دوباره مجری باشگاه از ششمین سالگرد تولد باشگاه نجوم اصفهان، کلیپ عکسی درباره فعالیت های باشگاه در سالهای اخیر به نمایش درآمد که خاطرات گذشته را دوباره زنده کرد. این کلیپ نوسط خانم افسانه نریمانی و نازنین علی بیگ تهیه شده بود.

پس از آن مراسمی جهت تجلیل و تشکر از مدیران گذشته باشگاه و مرکز نجوم ادیب اصفهان در نظر گرفته شده بود که از بین مدیران گذشته فقط آقای علیرضا تیموری حضور داشتند که لوح یادبودی توسط آقای دکتر کیاست پور و آقای اسحاقی، مدیریت فعلی مرکز ادیب، به ایشان اهدا شد.

علیرضا تیموری پس از فوت کردن شمع ششمین سال تولد باشگاه در سخنرانی کوناهی از وضعیت فعلی باشگاه ابراز رضایت کرد و باشگاه را محلی برای انتقال تجربیات افراد معرفی کرد و آرزو کرد همه به مسائل آموزشی بپردازند و دیگران از فعالیتهای فردی و گروهی سایر گروهها که در سطح استان مطلع شوند و همچنین بتوانیم از تجربیات اساتید باشگاه چون دکتر کیاست پور استفاده کنیم.

"مسابقه نجومی" بخش بعدی باشگاه بود که توسط آقای محسن بختیار و سه نفر داو طلب از بین حضار برگزار شد و در پایان به  نفر اول و دوم جایزه ای اهدا گردید. (به نفر اول به مقدار امتیاز کسب کرده در مسابقه پول نقد اهدا شد.)

" گزارش ماراتن مسیه " عنوان سمینار بعدی باشگاه بود  که توسط خانم نازنین علی بیگ ارائه شد. وی در ابتدا تعریفی از ماراتن مسیه  که از سال 1380 تاکنون هر ساله بین رصدگران آعماق آسمان شب ایران برگزار می شود بیان کرد و گفت: افراد شرکت کننده در این ماراتن می بایست در یک شب رصدی 110 جرم مسیه را رصد کنند که چند جرم رصدی هم از فهرست NGC انتخاب می شود. امسال بر خلاف سال های گذشته نام این اجرام در زمان مسابقه اعلام شد. از سال گذشته بخش آموزشی هم اضافه شده است که افراد در کنار رقابت ایرادهای رصدی خود را برطرف می کنند. امسال بخش عکاسی نجومی برگزار نشد. ماراتن مسیه امسال در روزهای 2 و 3 اردیبهشت در استان خراسان جنوبی، بخش سه قلعه از توابع شهرستان سرایان با آسمانی با حدقدر 6.5 برگزار شد. از بین 400 نفر داوطلب برای مسابقه حدود 200 نفر انتخاب شده بودند. مدت زمان برگزاری مسابقه حدود 8 ساعت و 45 دقیقه بود. بعد از پایان مسابقه برنامه هایی از قبیل رقص محلی و بازدید از اماکن تاریخی قلعه تدارک دیده شده بود. علی بیگ در پایان از اهالی مردم سه قلعه کمال تشکر را کرد که با رفتار خوبشان باعث شدند تصویر خوبی از آنها در ذهن شرکت کنندگان ماراتن مسیه بجا بماند.

سپس کلیپ دیگری در مورد سیاه جاله ها و شکل گیری آنها پخش  شد.

آخرین سمینار باشگاه توسط خانم الهام شیخی پور با عنوان "گزارش پروژه تعیین شکل زمین" اجرا شد. با توجه به سال جهانی نجوم این پروژه از طرف یک دانشگاه آلمانی مطرح شده بود و با همکاری مراکز و گروههای نجومی سراسر جهان برگزار می شد. شهر اصفهان از ایران با توجه به خواهرخواندگی این شهر با فایبورگ آلمان برای این پروژه انتخاب شده بود و با همکاری آقای احسان رعنایی، تیمی از مرکز نجوم ادیب برای انجام این پروژه وارد عمل شد. شیخی پور نخست درباره پروژه توضیحاتی داد و هدف پروژه را بررسی شعاع زمین از طریق سایه نور خورشید روی یک صفحه و در نهایت اثبات کروی بودن زمین بیان کرد.

وی پس از معرفی ابزار لازم در این پروژه به تشریح نحوه کار پرداخت که در یک بازه زمانی 2 ساعته انجام می گرفت. سمت و ارتفاع خورشید با استفاده از طول سایه و اندازه شاخص و فرومولی که وجود داشت بدست می آمد. در نهایت شعاع زمین را می توان با استفاده از زوایا و ارتفاع خورشید در محل انجام پروژه نسبت به محلی که در لحظه t صفر که خورشید به طور عمود به آن نقطه می تابد و فرمولی که در اختیار داریم بدست آورد.

شیخی پور به نحوه انجام پروژه توسط تیم مرکز و نتایج بدست آمده از آن پرداخت که نتیجه آن عدد 6225 کیلومتر، عدد بدست آمده توسط تیم مرکز برای شعاع زمین، بود که با عدد بدست آمده از بسیاری از کشورها مظابق بود. وی در پایان از اعضای تیم مخصوصا آقای رعنایی مدیریت تیم و آقای اسحاقی که این پروژه را حمایت کردند قدردانی نمود.

در ادامه خانم مولود شمس، مجری باشگاه، قطعه ای ادبی از دست نوشته های خود را در رابطه با انتظار و حضرت مهدی قرائت کرد و هفتاد و سومین جلسه باشگاه نجوم خاتمه پذیرفت.

در بخش پایانی و غروب باشگاه آقای محمد سلطانی از تمامی اعضایی که در برپایی باشگاه اردیبهشت همکاری کردند تشکر کرد و زمان باشگاه بعد را 25 خرداد اعلام کرد که مانند باشگاه اردیبهشت محوریت خاصی ندارد و به بحث های متنوع مربوط می شود.

ویژه نامه باشگاه نیز به مطالب متنوعی چون " اخبار نجومی، روند پیدایش جو زمین، سلسله مباحث ابتیک جوی، پیدایش جهان امروزی، ماهیت جهان و جایگاه انسان در هستی از دیدگاه فلسفی، نده ها، ساعت های آسمانی، بیگ بنگ و راز تاریکی آسمان در شب!، علمرده سینما، گوشه هایی از تاریخ نجوم، تاثیرا ماه بر حیات، خصوصیات تراشه های الکترونیک، قرآن کریم در مورد سیاهچاله ها چه می گوید؟، گزارش نهمین زقابت ماراتن مسیه، شب بیادماندنی، گزارش تصویری، راهنمای آسمان/هفت گنبد افلاک، طلیعه داران آسمان شب(اجرام مسیه)، رصد ماهواره ها، معیار چیست؟، رویت هلال، راهنمای آسمان/پدیده های آسمانی" پرداخته بود.

نويسنده : محمد محمدی  www.isfastro.com