در اين شماره (192) مي‌خوانيد:
يادداشت: سال جهانی نجوم آمد، سال جهانی نجوم رفت، بابك امین تفرشی/6
اخبار جهان، ترجمه شادی حامدی آزاد/7
اخبار ایران، گردآوری زهرا رحیمدل/12
سال 2012؛ ترس از پایان، ترجمه شادی حامدی آزاد/14
از سیاره‌ی سرخ چه خبر؟/ 18
دیدن سیاهچاله‌ها، ترجمه شهرزاد ایرانی/ 19
كیهان: فضای با انحنا، رضا منصوری/20
خورشید و اقلیم زمین، ترجمه كیارا عباس‌زاده/24
انجمن نجوم ایران و سال جهانی نجوم در ایران، گفت‌و‌گو با دكتر جمشید قنبری، گفت‌و‌گو از زهرا رحیمدل/28
نخستین ارزیابی كمّی از سكونت‌پذیری سیارات، ترجمه شادی حامدی آزاد/ 32
آسمان در این ماه (بهمن 1388):
- سیاره‌ی سرخ در مقابله‌ای دور: این شب‌ها مریخ پُرنورتر است یا شباهنگ؟، كاظم كوكرم/34
- نقشه‌ی آسمان و پدیده‌های آسمان بهمن 1388 / 36
- دیدار با اعضای منظومه‌ی شمسی در بهمن 1388، محمد حسین الماسی و فائزه آقایی/ 38
- شكارچیان هلال: برنامه‌ریزی برای شكار هلال ماه، علی ابراهیمی سراجی/ 39
- سفری تلسكوپی به نزدیك‌ترین ستاره‌ها، حامد پورخرسندی/40
گپی با پیشگامان: ماه، آغاز ماجراجویی بزرگ - گفت‌و‌گو با دكتر كیمبرلی انیكو، گفت‌و‌گو از پوریا ناظمی/ 44
نرم‌افزارهای نجومی، آروین صداقت‌كیش/48
10 جرم زمستانی برتر راه شیری برای رصد، ترجمه شهاب صقری/ 51
منجمان متأخر ایران: عبدالغفار نجم‌الدوله، فریبا پایروند ثابت/54
ده نكته‌ی جالب درباره‌ی زمین كه شاید نمی‌دانید، شادی حامدی آزاد/ 56
بپرسید و پاسخ بگیرید/ 60
نجوم به زبان آدمیزاد: سفر در زمان، فاطمه عظیم‌لو/ 62
بازارچه‌ی نجومی و اشتراك/65
یك عكس، یك خاطره، اشین دانیلی ذكریان/ 69
یادداشت:
سال جهانی نجوم آمد، سال جهانی نجوم رفت
بابک امین‌تفرشی
در حالی که این شماره‌ی نجوم منتشر میشود، مراسم رسمي اختتاميه‌ي سال جهاني نجوم در آخرين روزهاي سال ميلادي در کشورهاي مختلف برگزار مي‌شود. چهارصد سال پس از تلسکوپ گاليله بهانه‌اي بود براي جامعه‌ي اخترشناسي جهان که اين علم را به ميان مردم ببرند و پايه‌هايي براي رشد اخترشناسي و حمايت بيشتر و درک عمومي از آن در سال‌هاي بعد به مرور رقم بخورد. کشورهاي بسياري که در ترويج نجوم در سال‌هاي پيش چندان فعال نبودند در اين سال واقعاً شکوفا شدند...
آسمان در این ماه:
- این شب‌ها مریخ پُرنورتر است یا شباهنگ؟ سیاره‌ی سرخ در مقابله‌ای دور، كاظم كوكرم
- نقشه‌ی آسمان و پدیده‌های آسمان بهمن 1388
- دیدار با اعضای منظومه‌ی شمسی در بهمن 1388، محمدحسین الماسی و فائزه آقایی
شكارچیان هلال:
- برنامه‌ریزی برای شكار هلال ماه، علی ابراهیمی سراجی
- سفری تلسكوپی به نزدیك‌ترین ستاره‌ها، حامد پورخرسندی
نجوم به زبان آدمیزاد:
سفر در زمان
فاطمه عظیم لو
این
روزها در فیلم‌های تخیلی یا حتی كمدی بسیار می‌بینیم كه افرادی در زمان
سفر می‌كنند و به گذشته یا آینده می‌روند. بسیاری از مردم معتقدند در
آینده بشر به فناوری سفر در زمان دست خواهد یافت. هر چند به طور نظری
می‌توان در این مورد اظهارنظر كرد اما آنقدر فراهم كردن شرایط لازم برای
سفر در زمان با واقعیات تجربی فاصله دارد كه بیشتر دانشمندان انتظار
ندارند حتی در آینده <ماشین زمان> اختراع شود!
برای
درك بهتر مفهوم سفر در زمان ، باید در نظر داشته باشیم كه زمان، مانند فضا
یك <بُعد> است.بعد به حداقل تعداد اعدادی می‌گویند كه برای توصیف یك
پدیده نیاز داریم. برای رخ دادن یك پدیده زمان را هم باید در نظر بگیریم. برای مثال هنگامی كه ...
اخبار ایران:
- ستاره‌ای جدید برای دب اکبر!
- ستاره‌ی ناآرام، ناآرام‌تر میشود
- چهارمين گشت رصدي ماهنامه‌ي نجوم در مرنجاب
- باشگاه نجوم تهران
- باشگاه نجوم كاشان
- نمايشگاه نجوم در طبس
- شب‌هاي گاليله در ميبد
- پايان سال جهاني نجوم و آغازي براي صلح ستارگان
- اهداي جوايز پنجمين دوره‌ي مسابقه‌ي سراسري نجوم
- گارگاه ملي نرم‌افزارهاي نجومي در اصفهان
- حسين نوشير برنده‌ي جشنواره‌ي جوان خوارزمي
- رصد بارش شهاب در انجمن ستاره‌شناسي شوشتر
- رؤيت هلال ماه محرم در شهرضا
اخبار جهان:
- کشف ابرنواختر خارق‌العاده
- آیا معمای یاپتوس حل شده است؟
- نخستین رصد مستقیم سیاره‌ای فراخورشیدی
- تلسکوپ اسپیتزر و رصد کوتوله‌ی قهوه‌ای نوزاد
- باز هم ژرف‌ترین تصویر هابل از عالم
- حفاری» در راه شیری
- پروژه‌ی رکوردشکن در نجوم رادیویی
- اول سیاه‌چاله بوده یا کهکشان؟
- ملاقات کاسینی با دنیای عجیب
- نورهای عجیب در آسمان نروژ
- شش‌ضلعی رازآلود زحل
-همکاری چین در ساخت تلسکوپ 30 متری
- نیم میلیون کهکشان در جشن 30 سالگی یک تلسکوپ!
نرم‌افزارهاي نجومي
آروين صداقت كيش
به همه‌ي نرم‌افزارهايي كه در نجوم كاربرد دارند، نرم‌افزار نجومي گفته مي‌شود. نخستين نرم‌افزارهاي نجومي، برنامه‌هاي ساده‌اي بودند كه براي محاسبه‌ي نتايج فرمول‌هاي نجومي در رايانه‌‌هاي اوليه مورد استفاده مي‌شد. با افزايش توان رايانه‌ها و فراگير شدن رايانه‌ي شخصي، كاربردهاي بيشتري براي آن‌ها پيدا شد...
كيهان: فضاي با انحنا
رضا منصوري
« و به اين مايه از دقت وقتي رسيد كه از پيدايش او چهار هفته، كه بيست و هشت سال باشد، سپري شده بود. و دانست كه آسمان و ستاره‌هاي
آسماني جسمند، ... آنگاه به اين انديشه فرو رفت كه آيا آسمان و ستارگان
الي غيرالنهايه امتداد دارند ...، يا آنكه متناهي و محدود به حدودي هستند
كه ابعادشان در آنجا منقطع و متناهي مي‌شود ... ولي به قوت نظر و تيز هوشي خود دريافت كه جسم غيرمتناهي امر باطل و غير ممكن و معني نامعقول است ... »
از كتاب حي ابن يقظان اثر ابن طفيل
اينشتين، هنگامي‌كه به فكر افتاد مدلي براي عالم بسازد، ده سال پيرتر از حي‌بن‌يقظان بود! اما او نيز همانند حي‌بن‌يقظان در انزوا فكر مي‌كرد و فقط كاغذ و قلم بيشتر داشت. گرچه داده‌هاي نجومي هنوز نقش تعيين‌كننده‌اي
در شناخت كيهان نداشتند، همين قلم و كاغذ و ذهن خلاق اينشتين مفاهيمي را
به وجود آورد كه درك آن هنوز براي بسياري از فرهيختگان سنگين است. در آن
زمان پرسش‌ها در مورد چگونگي عالم هنوز بسيار ابتدايي بودند. به فضا خاصيتي نسبت داده نمي‌شد كه كسي به دنبال تحقيق آن برآيد...