مسعود رضا زاده

(در شکل بالا نقشه کل آسمان را مشاده میکنید که در آن مکان 16 تپ اختر جدید با رنگ زرد و مکان 8 تپ اختر میلی ثانیه ای با رنگ قرمز نمایان شده است)

برای اولین بار فرمی(تلسکوپ فضایی پرتو گامای ناسا) گروهی جدید از تپ اختر ها را که تا به حال هیچ اثری از سیگنال های امواج رادیویی آنها در زمین دریافت نشده بود با به دام انداختن پرتو گاما انتشار یافته شان کشف نمود.16 تپ اختر جدید گزارش شده در این هفته  در یک پژوهشگاه پیشرفته خارج از دانشگاه کالیفرنیا در شهر سانتاکروز مورد تحقیق و برسی قرار گرفتند.

تپ اختر یک ستاره نوترنی به جا مانده از یک انفجار ابر نواختری است. تابه حال 1800 تپ اختر ناشناخته توسط امواج رادیویی منتشر شده از آنها کشف شده اند اما این 16 تپ اختر جدید, اولین تپ اختر هایی هستند که با استفاده از پرتو گاما کشف شدند.

پروفسور رابرت جانسون محقق و فیزیک دان دانشگاه کلیفرنیا در سانتاکروز اذعان نمود تا پیش از این کشف فرمی سندی قطعی مبنی بر وجود و یا عدم وجود متعدد تپ اختر های رادیویی خاموش در دست نبود و در مورد این مسئله دچار شک و شبهه بودیم و تنها یک مورد تپ اختر رادیویی خاموش شناخته شده بود که آن هم توسط پرتوی ایکس کشف شده بود.

از 16 تپ اختر جدید, 13 تای آنها همان منشاء های ناشناس پرتو گامایی بودند که پیش از این در رصد خانه پرتو گاما کمپتن کشف شده بودند در این رصد خانه, اگرت(تلسکوپ آزمایشگاه انرژی پرتوی گاما) نزدیک به 300 منشاء پرتوی گاما کشف کرد اما در کشف سرچشمه آنها ناتوان ماند و بسیاری از آنها ناشناخته باقی ماند.

 ))Energetic Gamma Ray Experiment Telescope , EGRET ((  

این پرسش مدت ها مطرح بود که چه چیزی میتوانست باعث ناشناخته ماندن منشاء این پرتو ها شود و این اکتشاف جدید فرمی بود که برای ما فاش کرد که  بخش عمده ای از منشاء این پرتو ها همان تپ اخترها میباشند.

پاپلوسزپارکینسن پژوهشگر و فوق تخصص اس.سی.آی.پی.پی,  گفت:  این دستارد کلید مهمی در مورد پرتوهای انتشار یافته از تپ اختر ها به ما ارائه نمود.

در یک تپ اختر پرتو باریکی از امواج رادیویی توسط قطب های مغناطیسی ستاره نوترنی آن ساتع میشود که نواسانات و تغییرات آن همانند تغییرات نور یک فانوس دریایی است

چراکه قطب های مغناطیسیه آن با محور چرخش ستاره همسو نیستند,حال اگر این امواج رادیویی در زمین از دست بروند (امواج رادیویی خاموش) دیگر نمیتوان با رادیو تلسکوپ آنان را آشکار و کشف نمود.

فرمی توانست تعداد زیادی از این امواج رادیویی خاموش را با به دام انداختن پرتوی گامای منشاء (تپ اختر) آنها کشف کند.همچنین لازم به ذکر است پرتو گامای آنها نسبت به امواج رادیویی شان پرتویی عریض , وسیع بوده  و بیشتر شبیه به پنکه متساعد میشود.

طبق گفته مارکوس زیگلر فوق تخصص از دانشگاه کالیفرنیا در سانتاکروز : میدان مغناطیس بسیار شدید به همراه میدان الکتریکی یک تپ اختر باعث تسریع چرخش ذرات آن تا نزدیکیه سرعت نور شده و این فرایند باعث میشود تا در نهایت تپ اختر ار خود اشعه گاما ساتع کندچراکه سرعت چرخش ستاره حول محور خود ارتباط مستقیم با توانایی پرتو افشانیه آن دارد.بدیهی است تپ اختر هایی که آهسته تر می چرخند به همان اندازه سن و انرژی آنها کمتر و رو به پایان است.اما همدم ثانویه ستاره میتواند آنرا تغذیه کرده و به یک تپ اختر با سرعت چرخش 100 الی 1000 دور در ثانیه تبدیل کند که اینها تپ اختر های میلی ثانیه (هزارم ثانیه) نامیده میشوند.

دنشمندان توسط تلسکوپ فضایی فرمی توانستند نوسان و ارتعاش 8 تپ اختر هزارم ثانیه را دریافت کرده و به وجود آنها پی ببرند و این در حالی است که پی بردن به آنها تا پیش از این فقط از طریق امواج رادیویی ممکن بود.

تلسکوپ فضایی فرمی توانست بی سابقه ترین اکتشاف درمورد پرتوی گامای تپ اختر ها را انجام دهد.

یکه دهه پیش گزارش داده شده مقدار کمی پرتوی گاما در آزمایشگاه نیروی دریایی در واشگنتن قبل از رصد خانه پرتو گاما کمپتن از یک منشاء نامعلوم دریافت شده است. ما

از طیبعت و منشاء ناشناخته پرتوهای گاما کشف شده در کهکشانمان حیرت زده هستیم و با تحقیقات هرچه بیشتر توسط تلسکوپ فضایی فرمی به شناخت بیشتری از آنها دست خواهیم یافت.