فاطمه اثنی عشری
"بله ،ما در ماه آب پیدا کردیم اینبار نه فقط چند قطره بلکه به میزان قابل توجهی ."اینها سخنان تونی کلیپرت محقق ارشد پروژهLCROSS در کنفرانس مطبوعاتی است. اگرچه تیم تحقیقاتی قادر به بررسی میزان دقیق آب موجود درخاک /رگولیت ماه (lunarregolith )نبود اما اطلاعات طیف سنجی به دست آمده از دهانه 20 تا 30 متری که بر اثر بر خورد به وجود آمده حاکی از وجود حدود 25 گالن (95لیتر)آب در این ناحیه است.
تصویر گودال برخوردی در نور مرئی. توده های بیرون ریخته)فاصله زمانی 20 ثانیه پس از برخورد(در اطراف دهانه مشاهده می شوند.
کلیپرت در مورد این کشف میگوید "از زمان برخورد تا به حال هر لحظه، لحظه ای هیجان انگیز و متحیر کننده برای همه اعضای تیم بود. حدود دو هفته پیش بود که تیم شکل گرفت و ما شروع به بررسی داده ها کردیم و همان زمان بود که دریافتیم آنچه را که یافتیم آب است." وی میگوید :"ما علاوه بر آب، ترکیبات دیگر همچون سدیم و کربن دی اکسید را نیز در این نقطه شناسایی کرده ایم که درحال حاضر در مرحله آنالیز قرار دارند ."اگرچه داده های اولیه به دست آمده از نقشه بردار کانی شناختی ماه که بر روی فضا پیمای چاندرایان1نصب بود خاک (رگولیت)ماه را حتی خشکتر از بیابانهای زمین اعلام کرده بود ،اما ظاهر امر چیز دیگری را نشان میدهد . کلیپرت در این مورد میگوید:" اگر شما در فاصله 20 متری گودال برخوردی ایجاد شده بایستید در می یابید که نواحی اطراف آن از بعضی بیابانهای زمینی مرطوب تر هستند
اطلاعات به دست آمده توسط طیف سنج نزدیک به فروسرخ.مشاهدات با مدلها مطابقت دارند.
از زمان برخورد تا به امروز این تیم تحقیقاتی بدون وقفه در حال آنالیز و تحلیل اطلاعات جمع اوری شده توسط کاوشگر بوده اند و طی این تحلیل ها تمرکز اصلی گروه روی اطلاعات طیف سنجی ماهواره بوده که قطعی ترین شواهد دال بر وجود اب را در اختیار آنها قرار داده است. یک طیف سنج در واقع با بررسی طیف های ساطع شده و جذب شده توسط مواد مختلف می تواند ترکیبات آن مواد را شناسایی کند. البته این میزان آب یعنی 95لیتر، مقدار آبی است که در محدوده دید طیف سنجها قرار داشته است اما گروه برای مشخص کردن اینکه کل آب درون دهانه به چه میزان بوده است نیاز به بازسازی این برخورد دارد.کلیپرت در این رابطه میگوید:"ما باید با در نظر گرفتن میزان آب بیرون ریخته از دهانه و اندازه دهانه ، این برخورد را باز سازی کنیم . این بازسازی کمک میکند تا میزان کل آب را محاسبه کنیم." اطلاعات به دست آمده از طیف سنج در ناحیه مرئی/ماوراء بنفش که خطوط نشری در آن به وسیله فلش ها مشخص شده است.این خطوط نشری نشان دهنده وجود ترکیباتی در بخار و غبار اطراف دهانه هستند.
اطلاعات به دست آمده از طیف سنج در ناحیه مرئی/ماوراء بنفش که خطوط نشری در آن به وسیله فلش ها مشخص شده است.این خطوط نشری نشان دهنده وجود ترکیباتی در بخار و غبار اطراف دهانه هستند.
این برخورد که به وسیله راکت LCROSS صورت گرفته سبب بیرون ریختن تلی از مواد عمق دهانه در کنار آن شده است که شامل دو نوع ماده است.لایه نخست که عرض 10 تا 12 متری اطراف دهانه را فرا گرفته از بخار وغبار نرم تشکیل شده است وبخش دوم آن شامل مواد سنگین تر است. این مواد در عمق خاک ماه طی میلیاردها سال رنگ آفتاب را به خود ندیده اند. بنا بر گفته های کلیپرت کف این دهانه به طور عادی دمایی در حدود 230- درجه سانتی گراد دارد و برخورد نیز دمای محیط را تا 1000 درجه کلوین (700 درجه سانتی گراد) بالا برده است . این دما اگرچه برای یک برخورد معمولی دمای پایینی است اما در برخورد" راکت تراکم پایین قنطورس" low density Centaur rocket) ) با دهانه Cabeus دمای قابل انتظاری است. این موضوع که این آب از کجا آمده است هنوز در دست بررسی است .آیا برخورد دنباله دارها و شهابسنگها این آبها را وارد ماه کرده است و یا فعالیت های زمین شناختی پوسته و عمق ماه این منابع آبی را به وجود می آورند.؟ اینها سوالاتی است که دانشمندان می کوشند پاسخی علمی برای آنها بیابند. مایک وارگو ،متخصص ارشد ماموریتهای ماه ناسا میگوید:" گودالهای سرد نواحی همیشه سایه ی دهانه های ماه همانند کمدها و گنجه های غبارگرفته منظومه شمسی هستند که گنجینه ای از مواد به جای مانده در کل دوره تحول منظومه شمسی ، حداقل تا چند میلیارد سال گذشته را در دل خود حفظ کرده اند."
فاطمه اثنی عشری انجمن ستاره شناسی اراک