7 اسفند 1386 بود که برای اولین بار یک ساعت آفتابی افقی کوچک در انجمن نجوم آسمان کویر آران و بید گل ساخته شد . از همان ابتدا ایده ی ساخت یک ساعت آفتابی در ذهن اعضای انجمن شکل گرفت و حالا بعد از گذشت دو سال و اندی همان ایده کوچک تبدیل به یکی از بزرگترین ساعت و تقویم های آفتابی ایران  و جهان و همچنین جرقه برای شروع به کار گروه ساعت های آفتابی در این دانشگاه شد .

از همان ابتدا که این تصمیم گرفته شد شروع به مطالعه و تحقیق در مورد ساعت های آفتابی کردیم و با بررسی و ساخت مدل های مختلف در مقیاس های کوچک نحوه ساخت و ساز هر یک را از جنبه های مختلف بررسی کردیم. تا اینکه اواسط تابستان سال 88 طرح نهایی که یک نوع خاص از ساعت های آفتابی استوانه ای که معروف به مدل سیاره ای بود آماده وبا استقبال عضای انجمن مواجه شد و همچنین مورد تایید ریاست دانشگاه جناب آقاب دکتر رمضانی قرار گرفت .

طرح نهایی که برای اولین بار توسط کارشناس رصدخانه دانشگاه کاشان برای ساعت آفتابی به قطر ۳ متر جهت ساخت در دانشگاه کاشان محاسبه و طراحی شده بود به دلایلی با مخالفت مسئولین آن دانشگاه مواجه شد و در آن دانشگاه اجرا نشد . ولی با پیگیری ی مجید قهرودی یکی از اعضای فعال رصد خانه دانشگاه کاشان و دانشجوی دانشگاه پیام نور مرکز آران و بیدگل وهمچنین همکاری صمیمانه ریاست این دانشگاه جناب آقای دکتر رمضانی این ساعت آفتابی با قطری معادل ۲ متر در دانشگاه پیام نور مرکز آران و بیدگل ساخته و نصب شد .

 اوایل آبان 88 کار ساخت آن شروع شد و بعد از تکمیل حدود 80 درصد در دانشگاه نصب شد . بعد از سپری نمودن تست های مختلف برای اطمینان در دقت آن و همچنین تنظیم دقیق و با آماده شدن صفحه ی مدرج اصلی همزمان  با عید باستانی ی نوروز این ساعت و تقویم آفتابی ی کم نظیر تکمیل شد .

این نوع خاص از ساعت های آفتابی که به مدل سیاره ای معروف است قطری معادل دو متر داشته که علاوه بر نشان دادن ساعت ( زمان خورشیدی ) قابلیت نشان دادن تاریخ ( روز سال ) را نیز دارد . زمان خورشیدی را با دقتی حدود 2 دقیقه میتوان ازروی آن خواند و همچنین مشاهده ی تاریخ توسط آن با دقت 4 روز در بهترین حالت امکان پذیر است .

از قابلیت های ویژه ی این ساعت آفتابی نشان دادن طول روز برای هر روز از سال می باشد که به همین ترتیب میتوان زمان طلوع و غروب خورشید را برای هر روز بدست آورد . از دیگر قابلیت های منحصر به فرد آن ترسیم نمودار های تعدیل زمان بر روی هر ساعت از صفحه ی مدرج اصلی است که به کمک آن امکان تبدیل زمان خورشیدی به زمان رسمی فراهم می شود .

می توان گفت مجموع خصوصیاتی که این ساعت و تقویم آفتابی دارد و همچنین اندازه ی بزرگش این ابزار را به یکی از کم نظیر ترین ها در سطح دنیا تبدیل کرده است .

 

این طرح از دو قسمت تشکیل شده است یکی اسکلت که در آن از پروفیل های صنعتی استفاده شده و روی آن با ورق ۲ میلی متر پوشیده شده است و قسمت دوم صفحه ی مدرج اصلی از جنس استیل ضد زنگ مرغوب که توسط کارشناس رصد خانه دانشگاه کاشان طراحی شده بود . ساخت و همچنین درج نقوش بر روی این صفحه  در اصفهان توسط یکی از هنرمندان این شهر به نام آقای بصیری انجام گرفته است .

 

همان طور که میدانید هرچه ساعت ها آفتابی بزرگتر باشند دقت آنها نیز بیشتر است ولی کار ساخت آنها بسیار بسیار سخت می شود .

برای انجام محاسبات این ساعت آفتابی که بیشتر مربوط به محاسبات صفحه مدرج اصلی آن می شد از روش های مختلفی همچون انجام محاسبات مختلف و استفاده از نرم افزار های مرتبط و بسته به مورد انجام روش های ترسیمی استفاده شده تا بتوانیم به بیشترین دقت ممکن دست پیدا کنیم .

محاسبات و طراحی صفحه ی مدرج اصلی که توسط کارشناس رصد خانه دانشگاه کاشان جناب آقای صفایی انجام شده بود شامل محاسباتی مربوط به خطوط ساعتی و همچنین نشان دهنده ی تاریخ و منحنی های تعدیل زمان بود که با نرم افزار طراحی و سپس بر روی ورق استیل پیاده شده است .

این ساعت آفتابی کاری از اعضای انجمن نجوم آسمان کویر دانشگاه پیام نور مرکز آران و بیدگل بوده که اجرای آن توسط مجید قهرودی دانشجوی رشته فیزیک و زیر نظر مسئول رصدخانه دانشگاه کاشان جناب آقای مهندس صفایی انجام گرفته است .

انجمن نجوم آسمان کویر وابسته به دانشگاه پیام نور مرکز آران و بیدگل فعالیت خود را از سال 1385 با هدف ترویج علم بیکران نجوم و همچنین فعالیت و تحقیق در زمینه های مختلف آن آغاز کرد و در حال حاضر می توان این انجمن را جزو یکی از فعال ترین انجمن های دانشگاهی در زمینه ی نجوم در سطح کشور دانست . از جمله فعالیت های این انجمن می توان به انتشار فصل نامه و همچنین ساخت ابزار آلات نجومی اشاره کرد .

و در آخر هم از آقای دکتر رمضانی ریاست دانشگاه و همچنین آقای مهندس صفایی که پشتوانه های اصلی اجرای این طرح بودند تشکر و قدردانی می نماییم .

این هم گزارش تصویری از مراحل ساخت . .