یونس بخشی
اخترشناسان دانشگاه دولتی استرالیا در تازه ترین تحقیقات خود سیارات کوتوله را
از نو دسته بندی نموده و شمار سیارات همنوعان پلوتو را تا ده درصد افزایش داده
اند.
اتحادیه بین المللی اخترشناسی یا نجوم ساکنین منظومه شمسی را در سه گروه دسته
بندی کرده است: سیارات، سیارات کوتوله و اجرام کوچک منظومه شمسی. در سال 2006،
با ترک پلوتو از ردیف سیارات منظومه شمسی و پیوستن آن به گروه سیارات کوتوله،
تعداد سیارات ما به هشت کاهش یافت و تعداد سیارات کوتوله به پنج و تعداد اجرام
کوچکی که بدور خورشید در گردش اند به هزاران عدد رسید.
دکتر چارلی لینویور و دکتر مارک نورمان از انستیتو علوم سیاره ی اتحادیه بین
المللی اخترشناسی بررسی نمودند که اقمار یخی کروی در منظومه شمسی ما چگونه اند
و در ضمن اندازه اجرام در مرز میان سیارات کوتوله و کوچک منظومه شمسی را از نو
محاسبه کردند. در محاسبات قبلی اجرام یخی با شعاع بیشتر از 400 کیلومتر به
صورت سیارات کوتوله معرفی شدند.
در فضا اجرام سعی دارند تا به یکی از این پنج شکل درآیند: از چپ به راست، کروی،
گرد و غبار، سیب زمینی شکل، هاله و صفحه.
تحقیقات تازه نشان میدهد که این شعاع باید به 200 کیلومتر نزدیکتر باشد، که در
نتیجه شمار اجرام مشخص شده به عنوان سیارات کوتوله را تا 50 عدد بالا میبرد.
مرز میان سیارات کوتوله و اجرام کوچک منظومه شمسی بر اساس مدور یا گرد بودن یک
جرم می باشد. به گفته دکتر لینویور " اجرام کوچک منظومه شمسی شکل نامنظم شبیه
سیب زمینی دارند. اگر یک جرم به حدی بزرگ باشد که گرانش آن باعث گرد شدن اش شده
باشد، در آنصورت باید آن را سیاره کوتوله بنامیم. ما محاسبه کردیم که اجرام
سنگی بزرگ (مثل سیارک ها) و اجرام یخی بزرگ (مانند اقمار سیارات بیرونی یعنی
مشتری، زحل، اورانوس و نپتون و فراتر از نپتون) باید چگونه باشند و بخاطر نیروی
گرانش، شکل شان هم باید گرد باشد. اجرام یخی را با شکل یا شعاع سیب زمینی مانند
یافتیم که حدود 200 کیلومتر قطر دارند و در حقیقت این شعاع نصف اندازه قبلی
(400 کیلومتر) است که فعلأ برای گروه بندی سیارات کوتوله استفاده میشود.
مطالعه سیارات کوتوله و دیگر اجرام کمربند کویپر به اخترزیست شناسان (Astrobiologist)
ها کمک میکند تا تصویر بهتری از شکل گیری منظومه شمسی بدست بیاورند و بفهمند که
چه عواملی باعث ایجاد بهشتی مانند زمین در این منظومه خورشیدی شده است. بعضی از
دانشمندان باوردارند، سنگ های آسمانی که در گذشته با زمین برخورد کرده اند همه
ساکنین این منطقه اسرار آمیز بوده اند. مطالعه اجرام کمربند کویپر میتواند
چگونگی ورود یا قرار گرفتن این اجرام را در مسیر برخورد با زمین در آینده بررسی
کند.